Kitera je istorijski deo Jonskih ostrva. Nalazi se prekoputa istočnog dela Peloponeza, tako da se ovo ostrvo neće pronaći ako se traži u Jonskom moru. Što je još zanimljivije, u administrativnom pogledu, Kitera pripada prefekturi Pirej, mada sa Pirejom geografski nema nikakvu vezu.
Geografija
Kitera iliKitira (grčki Κύθηρα) sa 280 km2 površine sedamnaesto je po veličini grčko ostrvo.
Od najbliže tačke na Peloponezu Kitera je udaljena 13,5 km, a od ostrva Elafonisos deli je 8,5 km. Ostrvo Antikitera udaljeno je 32 km prema jugoistoku, a u tom pravcu na 25 km nalazi se ostrvce Pori. Od okolnih ostrvaca koja pripadaju Kiteri, ističe se Avgo (jaje) udaljeno oko 3,7 km. Ostrvo je tako nazvano jer meštani tvrde da kada su iznad njega oblaci liči na lonac iz koga se diže para kada se u njemu kuva jaje (slika na prvoj strani).
Kitera je izdužena u pravcu sever-jug i to rastojanje iznosi 30 km, dok najveća širina ostrva u smeru zapad-istok iznosi 18 km. Kanal Kitera se nalazi između jugoistočnog poluostrva na Peloponezu, ostrva Elafonisos (20 km2) i Kitere jedan je od najopasnijih plovnih puteva u Mediteranu. Glavni pomorski saobraćaj koji ide iz Atine, Istanbula i Crnog mora prema zapadu od Egejskog mora kroz Kanal Kiteru, često je izložen jakim vetrovima i zabeleženi su brojni brodolomi na rtu Malea (na Peloponezu).
Ostrvo je slabo razuđeno, bez ijednog većeg zaliva i sigurne luke. Dužina obale od 90 km donosi koeficijent razuđenosti od skromnih 1,52. Kitera ima najniži vrh od velikih jonskih ostrva – najviša tačka ostrva Mermnikaris dostiže tek 506 m.
Klima na ostrvu je mediteranska sa blagim i vlažnim zimama i toplim i suvim letima. Od maja do septembra kiše gotovo da i nema. Apsolutni maksimum i minimum temperature izmeren na ostrvu je 40,2°C i -4,3°C, koji je, interesantno, zabeležen u martu. Prosečne dnevne temperature u julu i avgustu su oko 25,5°C, a u junu i septembru su oko 23°C.
Strm i brdovit teren na Kiteri rezultat je stalnih vetrova sa okolnih mora, koje je oblikovalo obalu sa strmim kamenim liticama i dubokim zalivima. Tokom mnogih vekova, kada je morski transport bio jedini vid transporta, ostrvo je imalo strateški položaj. Još od drevnih vremena, pa sve do sredine XIX veka, Kitera je bila raskrsnica puteva trgovaca, mornara i osvajača. Iz tog razloga, poseduje dugu i raznovrsnu istoriju i bila je pod uticajem mnogih civilizacija i kultura. To se reflektovalo u arhitektiru (egejski i venecijanski elementi), tradiciji i nošnji, nastalih pod uticajem vekovne koegzistencije grčke, venecijanske, otomanske i britanske civilizacije kao i brojnih posetilaca.
Kitera se nalazi u seizmičnom području. Mnogi zabeleženi zemljotresi imali su epicentar ili na ostrvu ili u njegovoj blizini. Verovatno najveći zemljotres u poslednje vreme bio je 1903. godine blizu sela Mitata, koji je prouzrokovao znatna oštećenja i ljudske žrtve. Početkom XXI veka, zabeležena su dva uznemiravajuća zemljotresa: 5. novembra 2004. godine zemljotres jačine 5,6-5,8 stepeni Rihterove skale i 8. januara 2006. godine jačine 6,9 stepeni Rihterove skale. Epicentar ovog drugog zemljotresa bio je u moru oko 20 km istočno od Kitere, na dubini od oko 70 km. Oštećen je znatan broj zgrada, pretežno starije gradnje u selu Mitata, ali nije bilo ljudskih žrtava. Zbog svoje jačine osetio se u Italiji, Egiptu i Jordanu.
Ostrvo Antikitera podjednako je udaljeno od Kitere i Krita – 32 km. Ostrvce Pori je udaljeno 7,5 km. Površina Antikitere je 20,4 km2, dužina ostrva u smeru severozapad-jugoistok iznosi 10,5 km, a najveća širina je 3,5 km. Najviši vrh Plagara dostiže 378 m.
Istorija
U grčkoj mitologiji Kitera je (pored Kipra) ostrvo Afrodite. Boginja ljubavi je tu rođena iz morske pene i izašla na ostrvo.
Prvi tragovi naseljavanja postoje još od ranoeladskog perioda (2500-1900. godine p.n.e). Herodot je izveštavao da su Feničani na ovom ostrvu uveli obožavanje boginje Afrodite, ali za tako nešto ne postoje arheološki dokazi. Verovatno da je ova feničanska Afrodita bila identična Astarti, jednoj od boginja semitskih naroda. Veoma rano Kitera je dobila na značaju kroz trgovinu sa purpurom. Postoje dokazi trgovine sa Egiptom oko 2450. godine p.n.e. i sa Mesopotamijom 1750. godine p.n.e. Homer je označio Kiteru kao samostalno ostrvo. Kasnije je ona pripadala Argosu, a od sredine VI veka p.n.e. osvojila ju je Sparta. Kako je Kitera imala strateški položaj, tokom Peloponeskog rata vodila se žestoka borba oko njega. Tokom vekova Kitera je bila poznata kao posed osvajača počev od Rimljana, do Vizantije, Venecije i Turske, a često je bila pljačkana od strane gusara.U srednjem veku, kada je Kiteru osvojila Venecija, na antičkom Akropolisu sagrađen je grad Paliochora, koji je na vrhuncu moći posedovao ogromno bogatstvo. Iako su zidine ovog grada izgledale neosvojive, pirat Barbarosa je osvojio i uništio grad 1537. godine. Posle duge mletačke vlasti, ostrvom je vladala Francuska od 1797. godine. U periodu od 1799. do 1807. godine Kitera je bila u rukama Rusije i Turske, zatim se vratila pod francusku vlast, da bi konačno bila pod britanskom kontrolom kao deo Sjedinjenih država Jonskih ostrva. 21. maja 1864. godine ostrvo je pristupilo novoj grčkoj državi.
U II svetskom ratu Kiteru su okupirali Nemci. Na južnom delu Kitere postoje ruševine nekadašnjeg glavnog štaba Nemaca na ostrvu (na slici).
Stanovništvo
Kao i kod većine manjih egejskih ostrva, tako je i stanovništvo Kitere u opadanju. Najveći broj stanovnika zabeležen je 1864. godine i iznosio je 14.500 (4 puta više nego danas). Zbog emigracije stanovništva, kako internog (u glavne urbane centre Grčke), tako i eksternog (Australija, SAD, Nemačka) u prvoj polovini XX veka, broj stanovnika je drastično opao. Sada samo u Australiji živi oko 60.000 potomaka sa Kitere.
Popis iz 2011. godine zabeležio je blizu 4.000 stanovnika na ostrvu, tačnije 3.973. Ono što je čudno, da je tako mali broj stanovnika popisan u čak 58 naselja, od toga u devet naselja je popisano više od 100 stanovnika, u 13 naselja između 50 i 100 stanovnika, u 29 naselja od 11 do 50 stanovnika i u sedam naselja do 10 stanovnika. U manastirima Moni Mirtidion i Agia Moni popisan je po jedan monah. U proseku u jednom naselju živi 68 stanovnika, a gustina naseljenosti je samo 14 stanovnika/km2. Takođe je zanimljivo da je glavni grad, zvanično Kythira, tek četvrti po veličini na ostrvu. Više od 100 stanovnika popisano je u naseljima Potamós (476), Agía Pelagía (419), Áno Livádi (284), Chóra/Kýthira (281), Kálamos (223), Logothetianika (153), Fratsia (148), Karavs (129) i Karvounades (119). Samo pet sela nalazi se na obali (Platia Ammos, Agia Pelagia, Diakofti, Avlemonas i Kapsali).
Za izgovor pojedinih naziva sela na Kiteri potrebno je “slomiti jezik”: Travasarianika, Kalisperianika, Skoulantrianika, Mpampakaradika, Christoforianika, Diakopoulianika itd, a primetno je da nazivi sela često imaju završetak -nika.
Na ostrvu Antikitera popisano je 68 stanovnika (samo 3 stanovnika/km2) u tri naselja: Potamos (34), Charchaliana (19) i Galaniana (15).
Privreda
Glavna grana privrede na Kiteri je turizam. Turistička sezona počinje krajem maja i završava se sredinom septembra. Tokom tog perioda broj stanovnika ostrva se poveća i do tri puta, zbog posete turista i osoba poreklom sa ostrva. Ostrvo je poznato po bogatom noćnom životu, čiji je centar Kapsali na južnom delu ostrva. Glavni poljoprivredni proizvodi su maslinovo ulje, vino i južno voće, a stanovnici se bave i ribolovom.
Saobraćaj
Aerodrom je lociran između sela Friligiannika i Diakofti, oko 20 km og glavnog grada.
Olimpic Air je u letnjem redu letenja 2016. godine imao svakodnevni let na relaciji Atina – Kitera u 11:40 h. Sa Kitere avion poleće u 12:50 h, a u Atinu sleće u 13:35 h. Let traje 45 minuta. Nedeljom su, zbog vikenda, polasci drugačiji, iz Atine je let u 16 h, a povratak je u 17:10 h, a ovaj let (kao drugi) postoji i petkom.
Glavni grad, Chora ili Kithira, nalazi se u južnom delu ostrva, ali nema luku. Veza sa Peloponezom je bila iz mesta Agia Pelagia, ali je nedavnom izgradnje nove luke u mestu Diakofti (na slici), saobraćaj prebačen u to mesto. U prošlosti su bile velike muke zbog slabe infrastrukture, a takođe su se javljali problemi u transportu tokom zimskih meseci. Međutim, izgradnjom nove luke u mestu Diakofti, kao i obnovom aerodroma, ovi problemi su znatno ublaženi. Novi put je izgrađen od najnaseljenijeg mesta Potamos na severu do glavnog mesta Chora na jugu ostrva.
Glavna trajektna veza Kitera sa kopnom polazi iz luke Neapolis na Peloponezu. Neapolis je udaljen od Atine 390 km, za savlađivanje tog rastojanja potrebno je oko pet sati vožnje kolima, odnosno sedam sati autobusom. Ko se odluči da kolima krene iz Srbije za Kiteru, trebalo bi da računa na jako dugačku vožnju – rastojanje Beograd – Neapolis je 1500 km i potrebna su dva ili čak tri dana vožnje.
U špicu sezone 2016. godine trajekt na relaciji Neapolis – Diakofti saobraćao je dva puta dnevno. Polasci iz Neapolisa su bili u 9:30 i 14:30 h, a iz luke Diakofti u 12 i 17 h. Izuzetak je sreda, kada trajekt sa Kitere u 16:30 h plovi za Antikiteru i vraća se, pa za Neapolis umesto u 17 h, polazi u 21:30 h. Trajanje plovidbe je 1:15 h. Cena prevoza je 12,50 € za putnike, a 44,50 € za automobile – zaista previše. Na sličnoj udaljenosti Pirej – Egina cene su 8 € za putnike, a 20 € za vozilo.
Takođe postoji trajektna veza Kitere sa Pirejom, koja je van sezone dva puta nedeljno (nije mi poznato koliko puta nedeljno saobraća u sezoni). Trajekt iz Pireja pristaje i u lukama Gytheio na Peloponezu, Kissamos na Kritu i na Antikiteri. Polasci sa Kitere za Pirej su u 22:30 h. Cena prevoza do luke Gytheio iznosi 14 € za putnike, a 32 € za automobil, a trajanje plovidbe je 2:20 h (van sezone samo jednom nedeljno). Do Pireja su cene 26 €, odnosno 73 €, a putovanje traje oko osam sati. Do Antikitere cene su 9 € i 25 €.
Ostrvo je srednje veličine i ima gustu putnu mrežu, koja se sastoji od asfaltnih i zemljanih puteva. Glavna saobraćajnica na ostrvu je put Agia Pelagia – Potamos – Chora, koji povezuje sever i jug ostrva i od koje se odvajaju putevi do sela širom ostrva. Do većine sela su izgrađeni asfaltni putevi, što nije slučaj sa plažama.
Većina puteva je dovoljne širine za normalan dvosmerni saobraćaj, ali ima mnogo krivina, na kojima često vegetacija smanjuje vidljivost, tako da bi tokom vožnje trebalo biti veoma oprezan, a vozači da imaju strpljenje i da se pridržavaju saobraćajnih propisa. Prosečna dozvoljena brzina je oko 40-60 km/h, što daje priliku da se uživa u zaista divnim rutama na kojima zastaje dah od pejzaža bez stresa.
Na ostrvu postoje samo četiri benzinske stanice duž magistralnog puta.
Naravno ima mnogo zemljanih puteva, koji su u samo malom broju slučajeva relativno teški za vožnju. Za obilazak ostrva, potrebno je imati sopstveni prevoz, jer ne postoji redovan autobuski saobraćaj između naselja i plaža na ostrvu. Dakle, ostaje kao mogućnost taksi ili rent-a-kar.
A šta vozače može da sačeka na ostrvu najbolje pokazuje slike niže.
Visina 2,8 m, širina 2,2 m, na putu Kalokerines – Moni Mirtidion
Na ostrvu saobraća lokalni autobus, ali se podaci o redu vožnje na različitim sajtovima ne slažu! To znači da bi trebalo proveriti na licu mesta. Po jednom sajtu autobus saobraća na relaciji Agia Pelagia – Chora, a usputne stanice su Potamos, Aroniadika, Mylopotamos, Karvounades i Livadi. Polazak iz Agia Pelagije radnim danima je u 18 h, a povratak iz Chore u 22:30 h, očigledno prilagođeno turistima koji borave u Agia Pelagiji. Vikendom je polazak iz Agia Pelagije u 10 h, s tim da produžava do plaže Kapsali, odakle se vraća u 15 h. Za savlađivanje cele relacije potrebno je 1:10-1:15 h.
Po drugom sajtu radnim danima autobus iz Agia Pelagije polazi za Kapsali u 9 h, a povratak je u 12:45 h (ne spominje se vikend ni večernji polazak).
Na ostrvu Antikitera ima samo oko 10 km asfaltnih puteva.
Znamenitosti
Arheološki muzej u Chori
Najinteresantniji predmet u Arheološkom muzeju u Chori je arhaični lav koji ima posebnu priču.
Lav je poreklom iz Paleokastra, stare prestonice Kitere od oko 600. godine p.n.e. do 100. godine n.e. Mlečani su ga postavili kod ulaza u tvrđavu u Chori.
Tokom nemačke okupacije u Drugom svetskom ratu prebačen je u Berlin. Sticajem okolnosti, jedan meštanin je pronašao lava u arhivi u Berlinu i vraćen je na Kiteru.
Vizantijski muzej
Vizantijski muzej se nalazi u naselju Kato Livadi. Posetioci se mogu diviti delima vizantijske i post-vizantijske ere, kao što su murali i sakralni objekti. Jedan od najvažnijih eksponata su fragmenti poda ranohrišćanske crkve sv. Jovana iz Potamosa. Muzej je otvoren svakoga dana, osim ponedeljka (kao što je običaj u Grčkoj), a vodič je uvek spreman da odgovori na sva pitanja.
Tvrđava u Chori
Venecijanska tvrđava ili “Fortezza”, sagrađena u XIII veku, stoji impozantno iznad glavnog grada Chore. Sa položajem između Egejskog, Jonskog i Kritskog mora, dobila je naziv “Oko Krita”, jer se odatle posmatralo kretanje brodova. Prođu se obnovljene kuće pored ulaza u tvrđavu i popne se stazom od cigala, nailazi se na “jamu”, tunel tvrđave. Sa leve strane su zatvori, a na desnoj strani su tankovi starog akvadukta. U poslednjoj deceniji završeni su radovi na konzervaciji tvrđave. Pogled sa tvrđave prema plaži i naselju Kapsali oduzima dah.
Venecijanska tvrđava ili “Fortezza”, sagrađena u XIII veku, stoji impozantno iznad glavnog grada Chore. Sa položajem između Egejskog, Jonskog i Kritskog mora, dobila je naziv “Oko Krita”, jer se odatle posmatralo kretanje brodova. Prođu se obnovljene kuće pored ulaza u tvrđavu i popne se stazom od cigala, nailazi se na “jamu”, tunel tvrđave. Sa leve strane su zatvori, a na desnoj strani su tankovi starog akvadukta. U poslednjoj deceniji završeni su radovi na konzervaciji tvrđave. Pogled sa tvrđave prema plaži i naselju Kapsali oduzima dah.
Mletačka tvrđava Kato Chora
Nalazi se zapadnom delu ostrva, u selu Kato Chora, samo 1 km severozapadno od Mylopotamosa. Da li je venecijanska tvrđava sagrađena 1565. godine zbog strateškog položaja da bi zaštitila seljane od gusara? Unutar tvrđave su brojne kuće i crkve i bila je naseljena do pedesetih godina (pretpostavljam prošlog veka). Neke od njih su se očuvale do danas, neke su u dobrom stanju, što stvara mnogobrojnim posetiocima osećaj povratka u prošlost. Unutar tvrđave ima devet crkava, čija izvanredna arhitektura pripada XVI i XVII veku, a to su Panagia Mesosporitissa, Prorok Ilija, Sveti Atanasije, Sveti Jovan Bogoslov, Sveti Anargyroi, Sveti Nikola, Sveti Jovan Krstitelj i Sveti Dimitrije. Zalazak sunca posmatran sa zapadne strane tvrđave i sa pogledom na Jonsko more smatra se najlepšim na Kiteri.
Paleochora
Paleochora, poznata i kao Agios Dimitrios, sa svojim objektima iz XIII veka, bila je tokom vizantijske vladavine glavni grad ostrva. Smeštena je iznad strme litice na početku klisure Kakia Lagada. Tu su ostrvljani pronašli sklonište od gusara. Pozicija tvrđave je takva, da nije vidljiva ni sa kopna ni sa mora. Ipak, Paleochoru je 1537. godine uništio krvožedni paša i kapetan flote Otomanskog carstva Hayreddin Barbarosa, pri čemu je ubijeno 7.000 ljudi. On se iskrcao u klisuri Kakia Lagada, popeo na stene i zauzeo grad. Mnogi stanovnici su tom prilikom izvršili samoubistvo bacanjem sa litica u klisuru. Grad nije obnovljen od tada. Danas je cela oblast divlja, neobične atraktivnosti. Na nekim zidovima sačuvale su se izvanredne freske. Ne bi trebalo propustiti posetu ovom mestu!
Manastir Panagia Myrtidiotissa
U jugozapadnom delu Kitere, a nakon veoma zanimljivog puta, stiže se do najvažnijeg manastira Kitere, a to je Panagia Myrtidiotissa. Dva puta godišnje, 15. avgusta i 24. septembra lokalno stanovništvo i mnogi posetioci slave Bogorodicu. Pogled sa krsta neposredno pre manastira je neverovatan.
Manastir Agia Moni
Nalazi se u istočnom delu ostrva i izgrađen je na vrhu brda, sa panoramskim pogledom na Sredozemno more i luku Diakofti. Manastirska crkva posvećena je Bogorodici, a sagrađena je 1840. godine uz pomoć Theodorosa Kolokotronisa. On je obećao Bogorodici (Panagia) da ukoliko Grci pobede u ustanku protiv Turaka 1821. godine, da će se vratiti na ostrvo i pomoći obnovu crkve, koja slavi Preobraženje Gospodnje 6. avgusta.
Pećina Agia Sofia
Pećina Agia Sofia jedna je od tri poznate pećine na ostrvu. Preostale dve, takođe se zovu Agia Sofia (!?), a nalaze se kod Kalamosa i Agia Pelagije. Međutim, ova pećina je daleko zanimljivija, a jedina je organizovana kao turistička atrakcija. Pećina Agia Sofia se koristila i postala je poznata kao religijsko mesto, a veruje se da se koristi za verske svrhe poslednjih 800 godina. Prema mitologiji i nedavnim istraživanja Paris i Jelena bili su sakriveni u pećini nakon što su otišli iz drevne Sparte, a venčali su se na ulazu u pećini (verzije uglavnom govore da su se venčali u Troji). Pećina je postala opšte poznata 1930. godine, kada je lokalni speleolog Ioannis Petrocheilos napravio prvi sistematski pokušaj da se istraži unutrašnjost pećine. 1970. godine njegova supruga Anna je konačno mapirala unutrašnjost pećine. Veličina pećine je 2.200 m2, dugačka je 500 m, dok je dužina turističke staze 200 m. Ulaz u pećinu je 60 m iznad nivoa mora i spušta se 20 m duboko u zemlju. U ovoj pećini mogu se videti različite formacije stalaktita i stalagmita u bojama koje variraju od bele do crne, sa jarkim bojama žute i crvene, koje potiču od oksida gvožđa i mangana. Prosečna temperatura u pećini je 17°C. Pećina je otvorena za posete samo tokom turističke sezone od 1. jula do 31. avgusta, od 11 do 19 h uz pratnju vodiča. Ulaznica je 5 €, a za decu i studente je 2 €.
Odmah nakon ulaska u pećinu nalazi se kameni hram sa freskama iz XIII veka, posvećen Agia Sofiji (mudrost) i njenim kćerkama Elpidi (Nada), Pisti (Vera) i Agapi (Ljubav). Freske hrama smatraju se najstarijim na ostrvu. Odmah nakon hrama sa leve strane u velikoj sali sa divnim dekorom je mala crkva Agia Sofia, koju su sagradili stanovnici Mylopotamosa 1875. godine.
Do parkinga kod pećine postoji asfaltni put iz Mylopotamosa preko Kato Chore, a zatim se od parkinga betoniranom stazom dužine oko 120 m stiže do pećine.
Pećina Chytra
Jedan od najupečatljivijih delova ostrva je greben Chytra, koji se nalazi nedaleko od luke Kapsali u južnom delu ostrva. Na njegovoj južnoj strani nalazi se pećina sa očaravajućim bojama, kako u eksterijeru, tako i na morskom dnu. Na kraju pećine je raj za morske medvedice. Brod sa staklenim dnom, čiji je vlasnik Alexandros, leti svakodnevno ima ture do pećine.
Pećina Chousti
Pećina Chousti je nedavno pronađena. Arheolozi su pronašli keramiku i ljudske fosila iz mezolitika, približno 3000. godine p.n.e. Pretpostavlja se da se pećina koristila kao sklonište. Nalazi se na području naselja Diakofti.
Svetionik Moudari
Moudari je svetionik koji se nalazi na najsevernijoj tački ostrva, rtu Spathi. Podignut je pod britanskom vlašću i najveći je svetionik izgrađen od strane Britanaca u Grčkoj. Sagrađen je 1857. godine i ima visinu od 25 m. Pogled na more sa svetionika je neverovatan.
Most Katouni
Most kao da se nalazi u južnoj Engleskoj, a ne na nekom zabačenom grčkom ostrvu! Sagrađen je 1826. godine i to je najveći most koji su Britanci ikada izgradili u Evropi (110 m dugačak, 6 m širok, 15 m maksimalna visina i podržavan sa 13 lukova i 12 simetričnih galerija). Prema legendi, britanski komesar Mackwell se zaljubio u lokalnu mladu vilu i most je izgrađen kako bi lakše mogao da je poseti. Inače, most se nalazi na putu Livadi – Katsouni, neposredno pre ovog drugog naselja.
Klisura Kakia Langada
Divlja i vrlo lepa klisura, poznata kao Kakia Lagada. Počinje u Paleochori, kod vizantijske citadele, koja se zvanično zove Agios Dimitrios, i prostire se sve do severne obale Kitere, jugoistočno od naselja Agia Pelagia, do lokacije Limni (jezero). Na završetku klisure formirano je jezero, otuda i naziv te lokacije. Prolazak kroz klisuru je težak i zahteva odgovarajuću opremu. Na dva mesta se mora koristiti konopac. Zimi je nemoguće preći klisuru pošto voda formira nekoliko dubokih jezera tu i tamo.
Postoje organizovane ture kroz kanjon (organizator je “Pyrgos House”). Polasci su četvrtkom u 15:30 h sa trga u Potamosu. Grupe su male (od tri do šest osoba) i zbog toga je preporuka da se unapred izvrši rezervacija. Nije potrebno imati prethodno iskustvo, ali je potrebno biti u dobroj fizičkoj kondiciji i imati prikladnu obuću. Savetuje se da se ponesu voda za piće, fotoaparat i, naravno, kupaće gaće za kupanje po završetku prolaska kroz kanjon. Cena je 25 € po osobi, u šta je uključena oprema i prevoz od Potamosa do Paleochore i od lokacije Limni do Potamosa. Moja procena je da dužina staze (kanjona) iznosi oko 2 km, a za savlađivanje staze potrebno je oko tri sata.
Klisura Tsakonas
Klisura Tsakonas se nalazi između sela Mitata i Viaradika, u centru ostrva. Vrlo teška, ali vrlo zanimljiva klisura zbog različitih biljaka. Još zanimljivije je da su u klisuri skrivene crkve uklesane u stenama. Nakon nekoliko kilometara klisura vodi na područje Palaiopoli.
Vodopad u Mylopotamosu
U živopisnom selu Milopotamos potrebno je pratiti putokaze za “Neraida Waterfall”. Voda pada sa visine od oko 20 m i završava u jezeru, idealnom za kupanje. Ovo je idilična lokacija sa tropskim zelenilom, predivnim mostovima, alejama i potocima. Magično mesto nalazi se u klisuri – označeno kao mesto izuzetne prirodne lepote – sa bogatom vegetacijom koju čine topole i platani. Šetajući dalje od vodopada Neraida ili Fonissa, kako se još drugačije zove, dolazi se do napuštenih vodenica i više malih jezera. Okolina će šarmirati i vratiti u vreme bajki i mitova.
Vodenice
Ubrzo nakon što se prođe vodopad Fonissa između platana i bršljana su 22 vodenice. Mlinovima upravlja snage vode iz reke koja još uvek teče u izobilju. Voda teče jednim kanalom koji pokreće sve mlinove. Svaka vodenica se sastoji iz tri glavna dela: deo u kome se melje, soba(e) u kojoj radnici žive i spavaju i konačno prostor gde su boravili magarci, prevozna sredstva u to vreme. Mlinovi su bili u vlasništvu porodice koji je tamo radila i obično su dobijali ime po konstruktoru ili po onome ko je prvi radio. Nevolje za mlinare i njihove porodice, nastale su sa pojavom novih brusnih alata, što je dovelo do propasti mlinova.
Jelo i piće
Taverne – Restorani – Kafići – Barovi
Autentična Grčka kuhinja, Kitera za poznavaoce
Dok se jede i pije, mediteranski način života se prihvata kao svoj. Svaki obrok je mali praznik, uz zvuke ulice, zvuk mora i žive rasprave za stolovima. Vreme kao da je stalo; obrok je iskustvo za sva čula!
Kvalitet hrane u tavernama je standardno dobar. Neke taverne imaju svoje maslinovo ulje, povrće i vino (npr. “Toxotis” u naselju Livadi i “Michalis” u Mitati) ili nabavljuju proizvode od lokalnih proizvođača. Riblje taverne su u naseljima na obali, a to su Kapsali (“Magos”), Avlemonas (“Sotiris”) i Diakofti (“Manolis”). U principu, dobro se može jesti svuda na ostrvu.
Ljubitelji slatkiša, svakako bi trebalo da posete poslastičarnicu “Rena’s” u naselju Livadi, pošto su tu slatkiši najboljeg kvaliteta.
Kafići i barovi pozivaju na piće za završetak romantičnog kraja dana nakon dobrog obroka. Zvuk mora praćen predivnom muzikom, biće kruna za kraj dana.
Korisni sajtovi:
www.ilovekythera.com
www.kithera.gr
www.kythera.gr
www.greeka.com
www.visitkythera.gr
www.angelfire.com/super2/greece/kythira.html
www.kythira.info
PLAŽE
Na ostrvu postoje brojne plaže različitog tipa i veličine. Samo do manjeg broja plaža postoji asfaltni put (tačno 13 plaža od 36 prikazanih), dok do više od polovine plaža (20 prikazanih) postoji zemljani put.
Na Kiteri je većina plaža smeštena na krajevima klisura sa rečnim tokovima koji formiraju mala jezera, u nekim slučajevima samo nekoliko desetina metara od mora, posebno u kišnoj sezoni, ali čak i tokom letnjeg perioda. Put do svih plaža predstavlja uživanje zbog jedinstvenog ambijenta prirodne lepote sa bujnom vegetacijom, kojoj su granica tri svetlucava mora ostrva, Mirtojsko, Kritsko i Jonsko. Izgleda da na Kiteri koriste izraz Mirtojsko more, koji se u savremenoj geografiji inače ne koristi, a to je bio naziv za deo Sredozemnog mora između Kiklada i Peloponeza.
Plavu zastavu za 2016. godinu imaju dve ostrvske plaže, Kapsali i Kakia Lagada.
Sparagario:
Lokacija: 2 km jugoistočno od Chore.
Opis: Pored luke i plaže Kapsali leži skrivena plaža Sparagario.
Za plažu Sparagario važi deo iz uvoda da se većina plaža na Kiteri nalazi na kraju rečnih tokova. Tako se i ova plaža nalazi na kraju potoka koji teče iz Chore. Smestila se između dve strme padine, što joj daje izgled klisure.
Plaža je malih dimenzija, dugačka oko 70 m. Sa plaže je predivan pogled na Kritsko more i ostrvce Avgo.
Do plaže Sparagario može se doći peške ili pedalinom sa plaže Kapsali, udaljenoj tek 400 m. Na prvoj slici vide se stepenice kojima se može spustiti na plažu, ali bi trebalo da postoji i odvajanje sa puta Chora – Kapsali za ovu plažu, koje se nalazi oko 70 m od isključenja za Kalamos.
Kapsali:
Lokacija: 2 km jugoistočno od Chore.
Opis: Kapsali je popularno turističko mesto u blizini Chore sa dugačkom plažu i brojnim turističkim sadržajima.
Blizu živopisnog sela Kapsali (76 stanovnika), koje se kao na dlanu vidi sa tvrđave u Chori, nalaze se dva peščana zaliva u obliku grčkog slova ω. U manjem zalivu ima malih stena i slabije je posećen, dok drugi nudi osvežavajuće kupanje u predivnoj kristalnoj vodi. Kapsali je jedna od dve plaže na ostrvu koje imaju Plavu zastavu. Jedna strana plaže je šljunkovita, dok je druga peščana, tako da se može izabrati šta više odgovara. Plaža je uređena sa suncobranima, ležaljkama i pedolinama.
Kapsali je jedna od najpopularnijih plaža Kitere okružena restoranima, kafićima i barovima. Zbog bezbednog i prijatnog okruženja idealna je za porodice i decu. Posetioci su oduševljeni predivnom brdovitom pozadinom, pogledom na tvrđavu u Chori, manastir Agios Ioannis Theologos i kosmopolitskom atmosferom.
Kapsali je jedna od ređih plaža na Kiteri do koje postoji asfaltni put, a postoji i parking prostor.
Stenovito ostrvce Avgo (jaje), udaljeno od plaže oko 5 km, ima čudan oblik. Liči na Uranove genitalije, koje je Kron bacio u more, od čega se Afrodita probudila. Meštani tvrde da je to rodno mesto Afrodite, boginje ljubavi i želje.
Kyriakoulou (Kiriakoulou):
Lokacija: Na južnoj obali ostrva.
Opis: Plaža Kyriakoula nalazi se na južnoj obali Kitere, između plaža Kapsali i Halkos i jedna je od manjih plaža. Sastoji se od sitnog šljunka i peska.
Plaža Kyriakoulou smeštena je u uvali desno iza rta kada se krene od plaže Chalkos prema plaži Kapsali. Plaža je mala, dugačka tek 30 m, sa belim šljunkom, zelenom vodom i visokim stenama.
Prilaz plaži moguć je samo sa mora, jer nema puta do prelepe plaže, osim ako se ne krene isušenim rečnim koritom.
Halkos (Chalkos, Copper Beach, Bakarna plaža):
Lokacija: 8 km jugoistočno od Chore.
Opis: Chalkos spada među najlepše plaže na ostrvu. Okružen divljom ljepotom, Chalkos ima šljunkovite i peščane delove.
Halkos je mala plaža blizu sela Kalamos, koja se odlikuje jedinstvenim karakteristikama, šarmantnom atmosferom i lepim pejzažem.
Ime plaže u prevodu znači Bakarna plaža, ali nisam pronašao razlog zašto se tako zove (možda zato što se od sunčanja dobije bakarna boja?). Okružena impozantnim zelenim liticama, Halkos je jedna od najposećenijih plaža sa netaknutim karakteristikama. Iako je na plaži često vetrovito, to je sjajno mesto da se opušteno provede deo godišnjeg odmora.
Obilje turističkih sadržaja nalazi se na plaži, od kojih je većina na levoj strani. Plaža se proteže na oko 200 m sa belim šljunkom i plavom kristalnom vodom, idealna za osvežavajuće kupanje. Suncobrani i ležaljke mogu se iznajmiti. Postoji kantina sa ponudom hladnih pića i grickalica.
Prilaz plaži je najpre asfaltnim putem koji se odvaja od puta Chora – Kalamos, neposredno pre ulaska u Kalamos. Taj put je u prvom delu asfaltiran (2 km), a zatim postaje zemljani poslednjih 800 m. Ima dovoljno parking prostora.
Vroulea:
Lokacija: 9 km jugoistočno od Chore.
Opis: Plaža Vroulea nalazi se na jugoistočnoj obali Kitere, 1 km istočno od plaže Halkos i jedna je od manjih plaža. Sastoji se od sitnog šljunka i peska i gleda na ostrvca Kapelo i Koufo.
Plaža gotovo da ne može biti manja, dugačka je tek dvadesetak metara.
Voda je tirkizna i vredi poneti masku za razgledanje morskog dna. Leti će na malom pristaništu sigurno biti usidreni ribarski čamci.
Za plažu Vroulea se sa putu Chora – Kalamos isključuje na istom mestu kao za plažu Halkos, s tim da se posle 300 m za plažu Halkos nastavi asfaltnim putem koji skreće desno, dok se za plažu Vroulea nastavi pravo po zemljanom putu. Posle 3,4 km stiže se do plaže.
Lokacija: 9 km jugoistočno od Chore.
Opis: Steno Avlaki je još jedna uska šljunkovita plaža na jugoistočnoj obali Kitera, sa predivnim pogledom na Kritsko more. Sastoji se od krupnijeg i sitnijeg šljunka.
Plaža Steno Avlaki je još jedna minijaturna plaža, udaljena samo 300 m severoistočno od plaže Vroulea. Veoma je sličnih dimenzija sa tom plažom.
Do plaže se dolazi istim putem kao za plažu Vroulea, s tim da se posle 2,1 km vožnje po zemljanom putu odvoji levo. Zatim preostaje još 1,2 km vožnje do kraja puta, odakle se pešice spušta na plažu.
Firi Ammos kod Kalamosa (Fyri Ammos):
Lokacija: 9 km istočno od Chore.
Opis: Firi Ammos je plaža sa crvenim peskom i sitnim šljunkom, ranije je bila nagrađivana Plavom zastavom zbog prirodne lepote i čistoće vode.
Na Kiteri postoje dve plaže koje se zovu Firi Ammos. Prva i poznatija je na jugoistočnoj obali ostrva, u blizini sela Kalamos, dugačka čak 1 km, pa je time među najdužim plažama na ostrvu.
Od prošle godine (ne znam tačno na koju godinu se misli) plaža je u jednom delu uređena sa suncobranima, a tu je i kantina, prilično važan podatak iz razloga što je bilo koji drugi trag “civilizacije” udaljen nekoliko kilometara!
Plaža je udaljena od Kalamosa oko 4 km, a ukoliko se dolazi sa severnog dela ostrva tada je potrebno isključiti se sa glavnog puta u selu Livadi i dalje voziti putem Livadi – Kato Livadi – Levounari. Poslednjih 1,7 km puta do plaže nije asfaltirano i na tom delu puta ima nekoliko oštrih krivina. Na putu može biti gužva i potrebno je biti oprezan – pogotovo pri kraju – pošto je parkiranje problematično. Vrede, međutim, svi napori i problemi, i plaža će sigurno nagraditi posetioce.
Komponada (Kobonada):
Lokacija: 13 km severoistočno od Chore.
Opis: Komponada je jedna od najdivljijih plaža na ostrvu. Smeštena je između plaža Firi Ammos Kalamos i Kaladi, ima krupno kamenje i veoma duboku vodu.
Plaža Komponada smestila se na jugoistočnoj obali Kitere, oko 1 km severno od kraja plaže Firi Ammos. Nalazi se na završetku klisure, gde tokom zime voda vaja kamenje, stvarajući okruglo kamenje ili stene koje su inače karakteristika plaže.
Plaža je dugačka preko 400 m i tokom leta je uređena. Za divno čudo, do ovog potpuno izolovanog mesta postoji asfaltni put. Prilaz je iz južnog dela ostrva putem Livadi – most Katouni – Travasarianika, a sa severnog dela ostrva putem Karvounades – Agios Ilias – Goudianika – Travasarianika i pratiti putokaze. Od naselja Travasarianika do plaže ima oko 6 km puta kroz potpuno pusti deo ostrva.
Vlyhada (Vlichada):
Lokacija: 16 km (14+2) severoistočno od Chore.
Opis: Vlichada je plaža na istočnoj obali Kitere sa pogledom na Sredozemno more, koja se sastoji od sitnog i krupnog peska.
Plaža Vlichada nalazi se između plaža Kaladi i Komponada na jugoistočnoj obali ostrva i dugačka je oko 250 m. Postoji mogućnost dolaska na plažu kolima putem Livadi – Ag. Ilias – pored sela Alexandrades – Paleopoli, od koga se odvaja zemljani put do plaže. Međutim, ne savetuje se vožnja tim putem u dužini od 2 km, pošto je teško prohodan čak i za terenska vozila. Kao bolja varijanta se predlaže da se dopliva sa plaže Kaladi udaljene samo 200 m ili rentiranje čamca.
Kaladi:
Lokacija: 17 km severoistočno od Chore.
Opis: Kaladi je, po mnogima, najbolja i najpopularnija plaža na ostrvu, ona koju ne bi trebalo propustiti prilikom posete Kiteri. To je šljunkovita plaža sa kristalno čistom tirkiznom vodom i očaravajućim stenovitim pejzažem na jugoistočnom delu ostrva.
Ova divna uvala je idealna destinacija za plivanje i ronjenje. Plaža nije uređena, tako da je potrebno pripremiti se za te okolnosti. Povoljna okolnost su prirodno osenčena mesta koja štite od letnjeg sunca.
U špicu sezone može biti prilično gužve, posebno zbog mlađih osoba koje uživaju da skaču sa stena u more.
Za plažu se može reći da ima oblik grčkog slova ω, ali je tačnije da je podeljena na tri dela, treći i najupečatljiviji je sa malom pećinom. Istočna strana plaže je idealna kada duva zapadni ili južni vetar, ili kada severni vetar nije previše jak.
Ukoliko se na plažu Kaladi dolazi iz pravca juga put je isti kao za plažu Vlyhada, samo što se do isključenja za plažu Kaladi vozi još 1.700 m. Nakon isključenja do plaže ima još 1.400 m, od toga je polovina (700 m) zemljani put. Pošto se kola parkiraju, sledi spuštanje niz 120 kamenih stepenica do plaže (slika levo). Ukoliko se, pak, dolazi sa severa, trebalo bi voziti kroz selo Fratsia, odakle postoji drugi asfaltni put za Paleopoli. Na mestu ukrštanja sa gore opisanim putem (a to je posle 8,5 km), potrebno je skrenuti desno i posle 200 m levo na već opisani put prema plaži Kaladi.
Limni:
Lokacija: 16 km severoistočno od Chore.
Opis: Plaža Limni se nalazi na jugoistočnoj obali Kitere i graniči se sa plažom Paleopolis, jednom od najvećih na ostrvu. Sastoji se od sitnog crvenkastog šljunka i peska.
Naziv plaže u prevodu sa grčkog znači jezero. Dužina plaže je je 400 m, a samo stitinak metara je udaljena od plaže Palopolis. Između te dve plaže postoji prolaz u steni (slika levo). Plaža nije uređena i pogodna je za ljubitelje prirode i privlači nudiste.
Asfaltni put prolazi oko 300 m od plaže, a na ulazu u plažu nalazi se parking. Putevi do plaže već su opisani kod plaže Kaladi.
Paleopoli (Paleopolis, Palaiopoli):
Lokacija: 17 km severoistočno od Chore.
Opis: Paleopolis je najveća plaža na Kiteri, a nalazi se u istoimenom selu, na jugoistočnoj obali ostrva.
Plaža Paleopolis u istoimenom selu (14 stanovnika) kombinuje delove peska i sitnog šljunka crvenkaste boje, slično susednoj plaži Limni. Duga je 1.250 m i, kao što je rečeno, najduža je na ostrvu. Plaža je idealna je za sportove na vodi – skijanje, jedrenje na dasci, itd. Postoji informacija da je uređena na jednom delu.
Duž većeg dela plaže prolazi asfaltni put, a pogotovo to važi za 500 m severoistočnog dela plaže. Na ulazu u plažu nalazi se parking. Nedaleko od plaže nalazi se slikovito selo Avlemonas.
I za plažu Paleopolis se smatra da se tu boginja Afrodita rodila iz morske pene, pa ukoliko se obilazi područje pronaći će se drevno kupatilo boginje!
Loutro Afroditis (Avlemonas):
Lokacija: 19 km severoistočno od Chore.
Opis: U Avlemonasu se kupa u malim uvalama sa čistom vodom. Neke uvale imaju stene na morskom dnu.
Avlemonas (81 stanovnik) je jedno od najpopularnijih ribarskih sela na Kiteri sa živopisnim ambijentom i zapanjujućim uvalama. Glavna plaža u selu ima kristalnu vodu i neverovatan stenoviti pejzaž, što se često opisuje kao prirodni bazen, idealan za kupanje. U blizini se nalazi nekoliko lepih taverni. Idealan je izbor za porodice sa decom, gde odrasli mogu da imaju obrok, piće ili kafu, dok nadgledaju male plivače. Posetioci mogu za kupanje da biraju između nekoliko uvala i predivnih plaža. Pored Avlemonasa je Paleopolis, najveća plaža na ostrvu.
Lokacija: 30 km severoistočno od Chore. preko Avlemonasa je kraće 26 km
Opis: Diakofti je glavna luka ostrva i razvijeno turističko mesto. Duga peščana plaža je idealna za porodice i ljude koji žele da se opuste.
Diakofti je glavna luka ostrva u koju pristaju trajekti iz luka Githio, Neapoli, Monemvasia i Kissamos (Krit). Luka je izgrađena 1982. godine i zamenila je luke Kapsali i Agia Pelagia, koje su se koristile do tada.
Svako ko poseti plažu Diakofti će biti zbunjen i pitaće se da li se nalazi na nekom egzotičnom ostrvu! Voda je plitka i tirkizna, dok je boja peska bela. Plaža je idealna za malu decu zbog mirne vode.
Plaža Diakofti je uređena u jednom delu i ima bogatu ponudu smeštajnih kapaciteta, kao i restorane i kafiće. U tavernama pored mora na jelovniku su sveža riba, morski plodovi i jela tradicionalne grčke kuhinje. Oko kilometar od obale može se videti potonuli brod “Nordland”. Brodolom se dogodio pre nekoliko godina i postao je jedan od savremenih eksponata ostrva.
Do plaže se lako dolazi glavnim ostrvskim putem. Postoji kraći put iz Chore do luke, preko Avlemonasa i iznosi 26 km. Na ulazu u plažu postoji parking prostor.
Limni Kakias Lagadas:
Lokacija: 28 km severno od Chore.
Opis: Limni Kakias Lagadas je neverovatna šljunkovita plaža koja se nalazi između jezera i mora.
Oko 3 km jugoistočno od naselja Agia Pelagia nalazi se plaža Limni Kakia Lagadas na kraju klisure. U poglavlju Znamenitosti već je opisana klisura, na čijem kraju je formirano jezero.
Plaža ima krupnije kamenje, ali izgleda to ne smeta turistima koji vole da plivaju u mirnom okruženju, kao što je ovaj.
Do plaže postoji put, koji počinje u naselju Agia Pelagia i prolazi pored svih pet plaža, opisanih niže pod rednim brojevima 16 – 20. Prvi deo puta je asfaltiran, ali brzo postaje zemljani, tako da je do ove plaže potrebno vozito oko 1,8 km po zemljanom putu. Upravo se kod plaže Limni Kakia Lagada taj put završava; ona je poslednja u nizu, dalje se kolima ne može, što se vidi na slici.
Lagada (Lagkada, Kakia Lagkada):
Lokacija: 27 km severno od Chore.
Opis: Lagkada je divna plaža na severoistočnoj obali Kiteire, blizu naselja Agia Pelagia. To je plaža sa prelepom vodom i blizu je klisure, koja je lokacija pešačkih tura.
Lagkada (ili Kakia Lagkada) je jedna od dve plaže na ostrvu sa Plavom zastavom, a nalazi se 2,5 km jugoistočno od letovališta Agia Pelagia. Opuštajući ambijent i kristalna voda je neverovatno mesto za kupanje. Sastoji se od sitnog šljunka i peska, a dužina plaže je 300 m.
Na južnoj strani plaže nalazi se bar koji nudi ležaljke i suncobrane. Leti se organizuju turniri u odbojci na pesku, noći sa paljenjem vatri na plaži i svakako Dan Barbarosse sa gusarskim takmičenjima, kao u srednjem veku. Na ovoj plaži se iskrcao Hayreddin Barbarossa i krenuo u krvavi pir u Paleochoru.
Prilaz do plaže je putem iz naselja Agia Pelagia, a poslednjih 1,2 km je zemljani put. Mali parking prostor dostupan je na plaži.
Na maloj udaljenosti od plaže Kakia Lagada je niz drugih plaža, a plaža Limni Kakias Lagadas udaljena je oko 600 m.
Lorentzos (Lorenzo):
Lokacija: 27 km severno od Chore.
Opis: Lorenzo je plaža sa kristalno čistom vodom skromne veličine, dugačka tek oko 40 m. Sastoji se od sitnog šljunka i peska.
Plaža Lorenzo nalazi se oko 200 m severno od kraja plaže Kakia Lagada, odnosno bliža je letovalištu Agia Pelagia. Plaža nije uređena.
Prilaz je već opisanim putem iz živopisnog sela Agia Pelagia, s tim da je dužina zemljanog puta sada samo 800 m. Parking prostora nema mnogo, ali je verovatno dovoljne veličine.
Sa plaže se može videti Kavo Malias (rt Maleas) na Peloponezu.
Kalamitsi:
Lokacija: 27 km severno od Chore.
Opis: Kalamitsi je mala plaža, koja se sastoji se od šljunka i peska. Iznad plaže je slikovita crkvica Agios Nikolaos. Kod ove plaže se završava asfaltni put prema nizu plaža jugoistočno od letovališta Agia Pelagia.
Fyri Ammos kod Agia Pelagije (Firi Ammos):
Lokacija: 26 km severno od Chore.
Opis: Jedna od dve plaže na ostrvu koje se zovu Firi Ammos. Nalazi se blizu letovališta Agia Pelagia i – kao što joj ime kaže – sastoji se uglavnom od crvenog peska i šljunka.
Slično ostalim plažama u području Agia Pelagia plaža je okrenuta prema severoistoku i najbolje je na njoj boraviti kada duva vetar sa zapada ili juga. Dužina plaže je oko 300 m.
Do plaže je lako doći. Ukoliko se dolazi iz južnog dela ostrva pre samog ulaska u letovalište Agia Pelagia, potrebno je skrenutu na put desno i posle oko 1 km puta plaža će se ugledati na levoj strani.
Neos Kosmos:
Lokacija: 25 km severno od Chore.
Opis: Plaža Neos Kosmos udaljena je oko 500 m u pravcu jugoistoka od glavne plaže u letovalištu Agia Pelagia.
Neos Kosmos je šljunkovita plaža dužine oko 400 m sa pogledom na Neapolis.
Agia Pelagia:
Lokacija: 26 km severno od Chore.
Opis: Agia Pelagia je jedna od retkih uređenih plaža na Kiteri. Smeštena je u prelepom ambijentu i prilično je popularna.
Prelepa plaža Agia Pelagia nalazi se u istoimenom naselju, gde se završava glavni ostrvski put. Agia Pelagia je nekada bila ostrvska luka, a danas je jedno od glavnih letovališta na severoistočnoj obali Kitere. Poslednjih godina Agia Pelagia se snažno razvija izgradnjom brojnih smeštajnih kapaciteta.
Plaža je dugačka 200 m i sastoji se od sivog peska i sjajnog belog šljunka razbacanog duž obale. Poznata je po kristalno čistoj vodi i savršenom okruženju koje privlači veliki broj posetilaca, a posebno porodice. Sa plaže se pruža pogled na južni deo Peloponeza.
Plaža ima i lepe turističke sadržaje, dobro je uređena i pogona je za sve ukuse, a njoj pristaju brodovi i jahte. Posebno je dobro posećena kada se organizuju takmičenja, kao što je odbojka na pesku. Duge grane stabala pokrivaju obalu i daju odlična osenčena mesta za posetioce.
Brojni restorani i kafići zadovoljiće apetit nakon iscrpljujućeg kupanja!
Agia Patrikia:
Lokacija: 28 km severno od Chore.
Opis: Agia Patrikia je mala plaža na sevoistočnoj obali Kitere. Sastoji se od dsitnijeg i krupnijeg peska.
Plaža Agia Patrikia je malih dimenzija i koristi se uglavnom kao sklonište za ribarske brodove. Pitanje je ko uopšte dolazi da se okupa na tom mestu.
Na ulazu u plažu pored živopisne male luke nalazi se parking. Do plaže se dolazi putem Agia Pelagia – Karavas. Posle 1,5 km od Agia Pelagije isključi se na zemljani put kojim se vozi 800 m do plaže.
Fournoi:
Lokacija: 30 km (28+2) severno od Chore.
Opis: Plaža Fournoi sastoji se od sitnog šljunka i peska i ima prelepu kristalno čistu vodu.
Plaža Fournoi (u prevodu pećnica) nalazi se južno od plaže Platia Ammos. Ova plaža, dugačka manje od 100 m, alternativni je predlog za severoistočnu obalu. Uređena je i spremna da ugosti posetioce.
Prilaz plaži je putem Karavas – Platia Ammos. Na polovini tog puta, dva kilometra od Karavasa, a to je takođe dva kilometra pre plaže Platia Ammos, isključuje se na zemljani put za plažu Fourni. Vozi se ponovo 2 km po dobrom zemljanom putu do plaže.
Platia Ammos:
Lokacija: 30 km severno od Chore.
Opis: Selo Platia Ammos nalazi se blizu najsevernije tačke ostrva. Ima lepu plažu, koja nije mnogo posećena zbog velike udaljenosti od glavnih mesta na ostrvu.
Dugačka plaža Platia Ammos nalazi se 4 km od sela Karavas. Malo primorsko selo (42 stanovnika) smestilo se oko mirne prirodne uvale sa ribarskom lukom.
Platia Ammos je idealno mesto za kupanje i sunčanje sa predivnim pogledom na Peloponez. Iz imena plaže se naslućuje da se radi o širokoj plaži sa sitnim peskom. Kombinacija šljunka i peska i šarmantna atmosfera sela su pogodni za potpuno opuštanje. Plaža je dugačka oko 300 m.
Nakon osvežavajućeg kupanja preporučuje se poseta nekoj od taverni ili restoranu pored mora iz kojih se suočava sa beskrajnim plavetnilom mora. U selu je moguće pronaći smeštaj.
Agios Nikolaos:
Lokacija: 32 km (26,5+5,5) severno od Chore.
Opis: Mala plaža Agios Nikolaos dobila je ime od istoimenoj crkvici na obali.
Plaža Agios Nikolaos je najsevernija plaža Kitere. Od najsevernije tačke ostrva udaljena je oko 600 m. Iznad istočnog kraja plaže nalazi se svetionik Moudari (opisan u poglavlju Znamenitosti), a postoji staza dužine oko 700 m kojom se može doći sa plaže do svetionika, obilazeći strmi deo brda.
Živopisna i zaklonjena plaža Agios Nikolaos odlična je za kupanje daleko od gužve. Uostalom, to je najudaljenija plaža od Chore.
Agios Nikolaos je mala plaža, dugačka oko 140 m, sa belim šljunkom i kristalnom vodom. Plaža je prilično izolovana i kamenita na pojedinim delovima, bez turističkih sadržaja (na jednom sajtu piše da je plaža uređena u jednom delu, ali mislim da to nije tačno). Ovde je prilika da provede miran i opuštajući dan sa prijateljima i porodicom. Prirodno okruženje je pogodno za decu. Zaliv nudi prekrasan pogled na zalazak sunca.
Slikovita crkvica Agios Nikolaos udaljena je samo nekoliko metara od mora. Na zapadnom kraju plaže (iza crkvice, taj deo plaže odvojen je od glavnog dela plaže) je klisura sa bujnom vegetacijom i tekućom vodom. U istočnoj strani plaže, posetioci će videti svetionik u pozadini, to je veliki kamen svetionik na severnom vrhu ostrva.
Do plaže je kolima moguće doći na dva načina. U oba slučaja polazna tačka je selo Karavas i ukoliko se krene direktno na plažu ima oko 5,5 km vožnje po zemljanom putu. U drugoj varijanti iz sela Karavas se vozi do plaže Platia Ammos, a odatle zemljanim putem do plaže Agios Nikolaos. U toj varijanti zemljanim putem se vozi oko 4 km. Ova dva zemljana puta se spajaju 2 km pre plaže. Pošto u celoj oblasti ima dosta zemljanih puteva nije poznato da li je pravac za plažu Agios Nikolaos obeležen, pošto bi se u suprotnom moglo lako zalutati.
Rotsounas:
Lokacija: 31 km severno od Chore.
Opis: Plaža Routsounas nalazi se na severozapadnoj obali Kitere, sa pogledom na planine Peloponeza.
Plaža dužine 250 m nije uređena i sastoji se od sitnog šljunka i peska. Ima duboku vodu.
Prilaz plaži je iz sela Gerakari. Do plaže je zemljani put dužine 6 km, sa nekoliko račvanja na kojima bi vozači lako mogli da promaše put.
Ligia:
Lokacija: 26 km severozapadno od Chore.
Opis: Plaža se sastoji od sivo-crnog šljunka i ima impresivno morsko dno koje je, zbog teškog prilaza plaži, ostalo netaknuto.
Do plaže se dolazi sa glavnog ostrvskog puta. Od Potamosa se krene za Karavas i posle otprilike 1,5 km skrene se levo na zemljani put iza fabrike maslina. Posle 5 km stiže se do plaža Ligia i Petritis, na zapadnoj obali ostrva.
Izraz divlja ljepota bukvalno karakteriše pejzaž.
Generalno, na severozapadnoj obali ostrva, od plaže Ocheles do svetionika Moudari na najsevernijoj tački ostrva, plaže su nedostupne sa kopna, ali ih preferiraju ribari, jer pružaju idealna mesta za ribolov. Do njih se, međutim, može doći samo sa strane mora za mirno kupanje.
Ocheles:
Lokacija: Na zapadnoj obali ostrva.
Opis: Plaža Ocheles nalazi se na zapadnoj obali Kitere. Sastoji se od sitnog šljunka i peska i gleda na Egejsko more.
Plaža Ocheles nalazi se 150 m južno od plaže Ligia. Međutim, za razliku od plaže Ligia, do nje je nemoguće stići sa kopna. Kao mogućnosti ostaju da se prepliva sa plaže Ligia ili da se dođe čamcem.
Put za plažu Ligia prolazi iznad plaže, odakle je moguće slikati plažu.
Kakopetritis:
Lokacija: 25 km severozapadno od Chore.
Opis: Kakopetritis je mala plaža na zapadnoj obali Kitere. Sastoji se od sitnog i krupnog peska, sa pogledom na Jonsko more.
Do plaže je moguće doći kolima putem koji se se posle 800 m nakon izlaza iz Potamosa prema Karavasu odvaja sa leve strane. Posle 4 km truckanja po zemljanom putu stiže se do plaže Kakopetritis. Na ulazu plaže postoji parking, ali to je beznačajna činjenica, pošto plažu jedva da neko i posećuje.
Agios Lefteris (Agios Leytheras, Agios Eleutherios):
Lokacija: 24 km severozapadno od Chore.
Opis: Ono što je rečeno za nekoliko plaža gore, važi i za plažu Agios Lefteris: mala plaža na zapadnoj obali Kitere, koja se sastoji se od sitnog i krupnog peska, sa pogledom na Jonsko more. Očigledno je plaža slabo posećena, pošto je priložena slika jedina pronađena slika plaže.
Plaža se nalazi nekoliko stotina metara severno od plaže Lykodimou. Put do obe plaže je isti, samo je neposredno pre plaže Lykodimou potrebno skrenuti desno na zemljani put i posle 600 m stiže se na plažu Agios Lefteris. Na ulazu plaže postoji parking.
Lykodimou:
Lokacija: 24 km severozapadno od Chore.
Opis: Lykodimou je slikovita uvala sa prekrasnom peščanom plažom. Prilično je izolovana i pruža priliku za uživanje u privatnosti.
Plaža Lykodimou neodoljivo podseća na neke od plaža na drugim Jonskim ostrvima, pre svega na Porto Katsiki na Lefkadi. Divna plaža sa divljim stenovitim okruženjem.
Iznenađujuće, plaža je slabo posećena. Plaža kombinuje pesak i šljunak, dok morsko dno može biti neprijatno na pojedinim mestima. Mala pećina u sredini plaže obezbeđuje zaklon od sunca. U toku sezone plaža je uređena. Zbog položaja na severozapadu Kitere, Lykodimou je neverovatan mesto za posmatranje zalaska sunca. Iznad plaže je divna kantina u kojoj se nešto može pojesti i popiti osvežavajuće piće.
Za divno čudo, do plaže postoji asfaltni put, ali ne postoji organizovani prevoz. Sa glavnog ostrvskog puta, oko 1,5 km južno od Potamosa, potrebno je isključiti se na put za selo Logothetianika pratiti putokaze koji usmeravaju prema plaži. Savetuje se pažljiva vožnja, pošto je put prilično uzak, a pri kraju puta su i četiri serpentine. Konačno, kada se dođe do plaže na raspolaganju je parking prostor.
Kalami:
Lokacija: 19 km severozapadno od Chore.
Opis: Plaža Kalami nalazi se na zapadnoj obali Kitere, na kraju vrletne i strmoglave klisure.
Doći do plaže Kalami nije nimalo lako (nisam pronašao odgovarajuće slike koje bi to potkrepile) pošto se zahteva spuštanje stazom koje je za neke izuzetno teška, ali kada se dođe na plažu pejzaž će nagraditi one koji su uspeli da dođu do cilja. Iz tog razloga uglavnom je posećuje mlađa populacija.
Kalami je po dimenzijama mala plaža, koja se sastoji, kao i većina plaža na Kiteri, od šljunka i peska. Voda je duboka, kristalno čista, a ako se poseduje maska mogu se videti topovske cevi na dnu mora (slika na prethodnoj strani). Plaža nije uređena, verovatno zbog teškog pristupa.
Kolima se do plaže Kalami dolazi vozeći putem od sela Milopotamos do manastira Panagia Orfani (rastojanje iznosi 4 km) koji je trasiran na neverovatan način. Kod manastira postoji ograničeni prostor za parkiranje. Od manastira do plaže ima oko 600 m, a vreme potrebno da se savlada ta udaljenost je 15 do 20 minuta. Put se završava na litici visine 30 m, a da bi se spustilo do plaže pomaže konopac!
Limionas (Limnionas):
Lokacija: 21 km severozapadno od Chore.
Opis: Plaža Limionas je peščana i mala, dužine oko 70 m. Tokom letnje sezone nije uređena, ali ima malu tavernu u kojoj se mogu probati specijaliteti gospodina Nikosa!
Limnionas je autentično ribarsko selo na zapadnoj obali Kitere u kome turisti mogu videti tradicionalne kućice sa širokim vratima za smeštaj ribarskih brodova. Kao naselje, Limnionas ne postoji u popisu za 2011. godinu.
Polazna tačka za dolazak na plažu je, kao i za plažu Kalami, selo Milopotamos. Razlika je u tome što se sada vozi kroz Kato Choru i prema pećini Agia Sofia.
Kada se prođe odvajanje za pećinu, vozi se putem sa predivnim pogledom na Jonsko more. Rastojanje Milopotamos – Limnionas iznosi 7 km.
Severno od Limnionasa nalazi se morska pećina Fokospilia (pećina morske medvedice), koja je dobila ime po morskoj medvedici koja živi u njoj.
Od plaže počinje obeležena staza do kupališta Afrodite.
Limnaria:
Lokacija: 16 km severozapadno od Chore.
Opis: Plaža Limnaria nalazi se na jugozapadnoj obali Kitere. To i nije plaža u pravom smislu te reči, već veoma mala luka za ribarske brodove i idealna je za ribolov.
Mala plaža je od sitnog šljunka.
Do plaže se dolazi putem Livadi – Keramoto – Pitsinianika – Kalokerines – Moni Mirtidion (odnosno manastir Panagia Myrtidiotissa). Kod manastir se završava asfaltni put, a do plaže je potrebno voziti još oko 1,8 km po zemljanom putu.
Melidoni:
Lokacija: 13 km zapadno od Chore.
Opis: Plaža Melidoni na jugozapadnoj obali Kitere spada među najlepše na ostrvu. Dužina plaže je svega 60 m, a sastoji se od peska i sitnog šljunka.
Melidoni je uređena plaža, a na ulazu plaže postoji parking. Posetioce impresionira mali zaliv sa kristalno čistim morem i pogledom na ostrvo Avgo ili Xytra (ili Chytra).
Na plaži je kantina koja organizuje žurke danju i noću.
Do plaže se dolazi zemljanim putem, koji polazi iz manastira Agios Kosmas – Kseroulaki (ili Agios Anargiroi). Dužina puta je 3,3 km. Do manastira se stiže iz sela Drimonas, mada bih ja rekao da je najbliže selo Kasimatianika. Drugi način dolaska na plažu je sa kapetanom Spirosom i njegovim čamcem koji polazi iz luke Kapsali.
Feloti (Felloti, Mouri):
Lokacija: 4 km zapadno od Chore.
Opis: Plaža Feloti je okružena prelepim stenama, sličnim već viđenim u području, koje su pune pećina i pogodne su za ronjenje.
Čim se izađe iz Chore vozeći glavnim ostrvskim putem prema Potamosu, sa leve strane se odvaja zemljani put za plažu Feloti. Put zahteva opreznu vožnju, pošto je opasan i veoma uzak, a najveća širina odgovara tek jednom vozilu. Pejzaž je iznenađujući, sa velikim stenama koje su survale sa planine Agia Elessa i sada su nasumično rasute na padini. Kada se dođe u Feloti, zatećiće se nekoliko kuća, malo pristanište za ribarske brodove i lepa šljunkovita plaža na kraju doline.
U oštrim stenama oko plaže mogu se videti alatares, udubljenja u kojima meštani sakupljaju so u vreme kada su stene “suve”. Malo dalje niže, u jednoj pećini, nalazi se mala crkvu Agia Pelagia, koju plave visoki talasi tokom zime.
ANTIKITERA
Ostrva veličine Antikitere, pa čak i manja, imaju određeni broj plaža. Zato čudno zvuči podatak da na Antikiteri postoji samo jedna plaža!? To je Xiropotamos. Nalazi se na severnoj obali ostrva u malom zalivu. Čak i ta plaža ima male dimenzije, dugačka je manje od 50 m. Plaža je šljunkovita i nije uređena. Sa lukom i najvećim naseljem na ostrvu, Potamosom, povezana je asfaltnim putem dužine oko 2,4 km.
Xiropotamos, jedina plaža na Antikiteri
Postoji još samo jedno mesto na Antikiteri na kome se može okupati, a to je Kamarela (postoje i nazivi Kamarila ili Kamarilla). Okružena je veličanstvenim liticama sa plavo zelenom vodom. Nalazi se na zapadnoj obali ostrva, povezana je asfaltnim putem dužine oko 2 km sa lukom Potamos.
Predeo neverovatnih oblika, Kamarela na Antikiteri
Zapadna obala Antikitere, strma i nedostupna
Mehanizam sa Antikitere je uređaj za koji se veruje da je antički mehanički kalkulator (takođe se opisuje kao prvi “mehanički računar”) koji je služio za računanje astronomskih pozicija. Otkrio ga je 1901. godine lovac na morske sunđere u olupini potopljenog trgovačkog broda kod Antikitere. 17. maja 1902. godine je tadašnji upravnik Arheološkog muzeja u Atini, arheolog Valerios Stais prvi otkrio njegovu namenu primetivši da uređaj ima ugrađen točak sa vidljivim natpisima astronomskih termina. Datiran je u 82. godinu p.n.e. Analize teksta pronađenog uz mehanizam sugerišu da je aparat korišćen 15-20 godina pre toga. Tehnološki artefakti slične složenosti nisu se pojavljivali narednih hiljadu godina.
Dimenzije mehanizma su 33x17x9 cm (visina x širina x debljina). Napravljen je od bronze i smešten u okvir od drveta. Na njemu je ispisan tekst od oko 3.000 slova, koji je dešifrovan u poslednjih par godina. Tekst je neka vrsta uputstva za upotrebu, sa odeljcima o astronomiji, geografiji i mehanici. Ostaci mehanizma sa Antikitere se čuvaju u Nacionalnom arheološkom muzeju u Atini.
Britanski naučnik i istoričar Derek de Solla Price objavio je 1952. godine rad u kojem je objasnio astronomsku namenu ovog mehanizma. On je zaključio da mehanizam sa Antikitere predstavlja simulator kretanja planeta oko Sunca i da se može nazvati prvim analognim računarom.
Aparat ima 30 sačuvanih zupčanika (pretpostavlja se da ih je ukupno bilo 37). Zubi zupčanika imaju oblik jednakostraničnog trougla. Datum bi se u mašinu uneo mehanički, a aparat bi dao podatke o položaju Sunca, Meseca i druge astronomske podatke. Nije još izvesno da li se mehanizam zasnivao na geocentričnom ili heliocentričnom principu. Imao je 3 glavna kružna indikatora, jedan napred i dva pozadi. Prednji indikator je bio podeljen na sektore meseci godine egipatskog kalendara. Unutar njega, postojala je podela sa grčkim simbolima zodijaka. Julijanski kalendar je uveden u upotrebu 50-100 godina posle nastanka ovog aparata. Spreda su postojale bar tri kazaljke, jedna za datum, a druge dve kao indikacija položaja Sunca i Meseca. Mehanizam je dizajniran tako da uzima u obzir promenljivu ugaonu brzinu Meseca i prikazuje njegove faze na sfernom modelu.
Digitalna rekonstrukcija izgubljene, prednje strane mehanizma sa Antikitere.
U sredini su Zemlja i Mesec sa menama, zatim zodijak i redom prstenovi Merkura,
Venere, Sunca, Marsa, Jupitera i Saturna. Poslednji prsten je prsten datuma.