Niska brda, razuđena obala i masline svuda okolo – ovako bi se u najkraćem mogao opisati Kastos. Pored toga je idealno mesto za sigurno sidrenje i bogat ulov ribe.
Geografija
Kastos (grčki Καστός) je najmanje naseljeno ostrvo u Jonskom moru. Ujedno je najistočnije ostrvo u arhipelagu istočno od Lefkade.
Nalazi se oko 1,4 km istočno od Kalamosa, sa dubokim kanalom između ta dva ostrva. Oko 6,5 km u pravcu severoistoka udaljeno je grčko kopno.
Kastos je veoma izdužen u pravcu sever-jug i dužina ostrva je 8 km. Ali zato je vema uzak i prosečna širina ostrva je samo 800 m. To daje površinu od 5,9 km2. Najviša tačka ostrva je 142 m iznad nivoa Mediterana.
Zapadnu obalu ostrva karakterišu strme litice, dok na istočnoj obali ima malih plaža.
Stanovništvo
Po poslednjem popisu stanovnika iz 2011. godine bilo je 80 stanovnika, međutim, po nezvaničnim podacima do 2017. godine broj stanovnika se prepolovio i sada ih ima samo 40. Najveći broj stanovnika u poslednja četiri popisa zabeležen je 2001. godine, kada ih je bilo 120.
Na ostrvu postoji samo jedno naselje, istoimeni Kastos, lociran na istočnoj obali ostrva. Ima kamene kuće i taverne izgrađene oko luke.
Tokom leta na ostrvo se iz dijaspore vraćaju bivši stanovnici i njihovi potomci i zajedno sa povremenim posetiocima koji dođu na jahtama formiraju sezonski karakter stanovništva.
U selu se nalaze crkva i škola, ipak većina učenika radije pohađa školu u naselju Nidri na susednoj Lefkadi.
Ishrana stanovništva bazirana je na žitaricama, grožđu i vinu.
Privreda
Stanovništvo se uglavnom bavi ribarstvom i turizmom. Na ostrvu se nalaze tri bara, četiri restorana i mala suvenirnica. Sve ovo otvoreno je tokom leta, dok je većina toga zimi zatvorena.
Takođe postoje dve vetrenjače i tri prese za ulje, ali ništa od toga više nije u funkciji.
Vetrenjača pretvorena u tavernu
Na ostrvu postoje dve luke, jedna u Kastosu, a druga je Sarakiniko na zapadnoj obali ostrva. Ova mala luka zaštićena je lukobranom koji se proteže 30 m u pravcu severoistoka. Spoljna strana je zaštićena kamenjem; unutrašnja strana je kej. Na kraju lukobrana je svetionik, a dubina mora je na tom mestu 2,1 m. Obala je kamenita, sa dubinama ispod 1 m.
Saobraćaj
Jedina veza Kastosa sa svetom je brodić “Kastos II”. Ponedeljkom, utorkom, sredom, četvrtkom i subotom polazak sa Kastosa je u 6:30 h i stiže u Mytikas u 7:10 h. Povratak iz Mytikasa je u 14 h (ponedeljkom i utorkom), u 11 h (sredom i subotom), odnosno u 19:30 h (četvrtkom). Subotom i nedeljom postoji dodatni polazak sa Kastosa u 18 h i povratkom iz Mytikasa u 19:30 h.
Petkom i nedeljom “Kastos II” saobraća na relaciji Kastos – Kalamos – Mytikas – Nidri. Polazak sa Kastosa je u 6:20 h, u Nidri stiže u 9 h. U suprotnom pravcu iz luke Nidri polasci su petkom u 13 h, a nedeljom u 9:30 h i stiže u luku Kastos petkom u 16 h, a nedeljom u 12 h.
Na ostrvu je zabranjena upotreba automobila. To ne znači da nema asfaltnih puteva. Naprotiv, duž cele severoistočne obale ostrva od luke Kastos postoji asfaltirani put dužine oko 6 km. Asfaltni put postoji i do luke Sarakiniko u dužini od oko 1,3 km.
Znamenitosti
Kastos ima dve crkve, Agios Ioannis Prodromos, koji se nalazi u centru sela, i Agios Emilianos, koji se nalazi oko 4 km severoistočno od sela. Crkva Agios Ioannis je izgrađena sredinom XIX veka i ukrašena je freskama koje je uradio poznati slikar Spyridon Gazis.
Vredi posetiti maslinjake sa vekovnim stablima u području Kalikerimi i ostrvcetu Prasonisi (Mangelaria) u blizini luke. Vetrenjače koje se vide na raznim mestima su u privatnom vlasništvu, jedna od njih se smatra najbolje očuvanom na jonskim ostrvima: još uvek ima očuvan mehanizam i radila je do 1949. godine.
Ruševine pronađene u Vigli ukazuju na povezanost Kastosa sa ostrvima Meganisi i Kalamos u antičko doba.
U maju 2018. godine u Kastosu je otvoren mali privatni Pomorski muzej. Radno veme je svakoga dana od 9-21 h, ulaznica je 3€. U muzeju su izloženi skelet kita perajara koji se u jesen 1979. godine nasukao na Kastosu, a takođe i spužve, školjke, morske zvezde, ježevi, rakovi, kornjače itd.
PLAŽE
Plaže na Kastosu su Ambelakia i Fyki (jug); Vali, Kilada, Aghios Emilianos (gde se nalazi pećina Fokotrypa); Limni, Kamini i Vrisidi na istočnoj obali takođe su dostupne sa kopna. Zapadna obala je strma i bez plaža.
Vali:
Vali je jedna od brojnih ostrvskih plaža. Od luke do plaže potrebno je samo 10 minuta pešačenja. Vali je najpopularnija plaža na ostrvu. Ipak, ostala je čista i bež gužve.
Limni:
Bela plaža, tirkizna voda, složene formacije stena i izolovana lokacija kreiraju zadivljujući pejzaž za kupanje.
Slede slike još nekih plaža.
Pećina morske medvedice