Antiparos nije spektakularno ostrvo. Nije ni posebno lepo ostrvo. Donekle je turistički razvijeno, iako ranije nije bilo. Antiparos je bilo jedno od onih ostrva na koje su odlazili umetnici i ljudi slobodnog duha kada su ostrva koja su prethodno otkrili, kao Mikonos, Santorini, Ios i Paros, postala pretrpana turistima i cene smeštaja na njima su postale tolike da ih nisu mogli priuštiti. Danas je Antiparos jedno od onih netaknutih ostrva za ljude koji vole Grčku, ali mrze turizam od trenutka kada postane masovan zbog ljudi koji navale.
Geografija
Antiparos (grčki Αντίπαρος) se nalazi zapadno od većeg sestrinskog ostrva Paros, od koga je odvojen moreuzom Antiparos ili Amfigeio, čija širina na najužem mestu iznosi oko 1 km.
Najviše uzvišenje na ovom 12,5 km dugom i do 5,5 km širokom ostrvu je Profitis Ilias (301 m). Površina ostrva iznosi oko 35 km2, a dužina obale 57 km. Sa koeficijentom razuđenosti 2,72 Antiparos spada među najrazuđenija ostrva Kiklada.
Opština Antiparos obuhvata i nekoliko susednih nenaseljenih ostrva, od kojih su najveći Despotiko (8 km2) i Stroggyli (ili Strongyli), tako da je ukupna površina opštine 45,182 km2.
Od glavnog grada Parosa, Parikije, Antiparos je udaljen 7,7 km. Najveća dužina ostrva iznosi 11,3 km u pravcu sever-jug, dok je najveća širina 4,5 km. Najviši vrh ostrva, Profitis Ilias (prorok Ilija), u sredini ostrva, dostiže visinu 301 m.
Antiparos je vulkanska stena i suva klima sa visokom vlagom u kombinaciji sa morfologijom uzrokuju pojavu jakih vetrova. Cveće koje dobro raste je uglavnom bugenvilija, koja krasi vrtove kuća i radnji. Reljef Antiparosa je u suštini ravan, sa mnogo malih vrhova, dok je vegetacija ostrva niska.
Antiparos je okružen sa više malih nenaseljenih ostrva od velikog istorijskog i arheološkog značaja, kao što Tsimintiri, Revmatonisi itd. Posebno dobro poznat u međunarodnoj zajednici je Despotiko, nenaseljeno ostrvo zapadno od Antiparosa, gde su poslednjih nekoliko godina izvršena iskopavanja od velikog arheološkog značaja.
Istorija
Tokom doba Vizantije i sve do XIII veka, informacija o istoriji Antiparosa je malo. Međutim, 1207. godine Antiparos je zaplenio venecijanski plemić Marko I Sanudo i ostao je u vlasništvu te porodice do polovine XIV veka, kada je pripalo porodici Sommaripa. 1480. godine prešlo je u ruke venecijanske kuće Pisani.
Mletačka epizoda se završila 1537. godine, kada je Antiparos, kao i ostatak Kiklada pao u ruke Turaka, i ostao je pod turskom vlašću sve do grčkog rata za nezavisnost 1821. godine. Izuzetak je period rusko-turskog rata od 1770-1774. godine, kada vladaju Rusi, koji su odneli mnoge veličanstvene stalaktite iz pećine u muzej Ermitaž u Sankt-Peterburgu.
1770. godine francuski botaničar Joseph Tornefort izvestio je da Antiparos ima 78 kuća sa oko 200 stanovnika.
Velika nesreća zadesila je ostrvo 1794. godine, kada su ga gusari opljačkali i usput kidnapovali ćerku venecijanskog vicekonzula.
Žitelji Antiparosa su bili među prvima u Kikladima koji su učestvovali u ratu za nezavisnost, a 1832. godine Antiparos je zvanično postao deo grčke države.
Tokom Drugog svetskog rata, jugozapadni deo ostrva, u blizini Agios Georgiosa, korišćen je kao tajna podmornička baza.
Antiparos je postao poznat široj grčkoj javnosti 1960. godine kroz film “Madalena” pomažući da se upozna njegova prirodna lepota i istorijski pejzaž. Od tada je ostrvo postalo popularna turistička destinacija za grčke i inostrane turiste i privreda ostrva je počela da se orijentiše razvoju turizma.
Stanovništvo
Popis iz 2011. godine zabeležio je na Antiparosu 1.211 stanovnika. Skoro svi stanovnici (1.102 ili 91%) ovog ostrva žive u istoimenom glavnom mestu (poznato i po nazivu Kastro), u kome se nalazi nekoliko prodavnica i taverni. Taverne su uglavnom smeštene u venecijanskoj tvrđavi sagrađenoj 1440. godine. Pojedine taverne su otvorene i na zapadnoj, mirnoj strani ostrva pored puta koji prolazi tik uz peščanu obalu. Preostalih 109 stanovnika popisano je u naseljima Kampos (49), Soros (35) i Agios Georgios (25). U poslednjih 20 godina broj stanovnika je porastao za gotovo 50%. U poslednjih 100 godina najmanji broj stanovnika zabeležen je 1971. godine (538), a od tada je broj stanovnika više nego udvostručen!
Po gustini naseljenosti sa 35 stanovnika/km2 Antiparos zauzima deveto mesto među naseljenim ostrvima Kiklada.
Privreda
Ostrvska privreda se zasniva uglavnom na turizmu: prihodi od posete pećini Antiparos čine veoma veliki deo budžeta opštine. Većina ljudi radi u prodavnicama, restoranima i smeštajnim kapacitetima na ostrvu tokom turističke sezone od Uskrsa do oktobra, a ostatak se finansira od strane Službe za zapošljavanje ili radi tehničke i manuelne poslove. Ostrvska privreda je takođe potpomognuta zemljoradnjom, stočarstvom i ribarstvom.
Sedamdesetih i osamdesetih godina prošlog veka Antiparos je postao popularna destinacija za odmor, posebno za nudiste, koje su privukle izolovane i peščane plaže. Najpoznatija je od njih je Camping ili Theologians plaža, na severu ostrva, prekoputa nenaseljenog ostrva Diplo. Dalji kraj gradske plaže su takođe zaposeli nudisti, kao i plažu Perigiali. Ipak, većina ostalih plaža na Antiparosu je tekstilna.
Od devedesetih godina prošlog veka došlo je do stabilnog napretka zbog blizine Parosa, a infrastruktura je poboljšana da primi sve veći priliv turista. Što se tiče prenoćišta na ostrvu, postoji samo ograničen broj mesta, tako da se turisti na ostrvu najčešće zadržavaju samo nekoliko časova.
Saobraćaj
Iz male luke Pounda na Parosu svakih 20-30 minuta isplovljava redovan trajekt koji spaja ova dva ostrva. Vožnja trajektom traje desetak minuta. Prvi trajekt polazi sa Antiparosa u 7:00 h, a poslednji u 02:15 h, dok je iz Pounde prvi polazak u 7:15 h, a poslednji u 02:30 h. Ima oko 40 polazaka dnevno.
Kada uporedimo Antiparos sa ostrvima Kiklada slične površine (Anafi, Kimolos, Sikinos i Folegandros – svi imaju površinu između 32 i 42 km2), Antiparos ima znatno više asfaltnih puteva, oko 35 km. Od grada Antiparosa, koji se nalazi na krajnjem severu ostrva, prema jugu postoje dva asfaltna puta. Jedan ide pored istočne obale ostrva (dužina 6 km), dok drugi prolazi kroz unutrašnjost ostrva (dužina 8 km) i pored pećine. Ova dva puta se spajaju kod naselja Soros i put dalje produžava do naselja Agios Georgios (5 km). Do zapadne obale asfaltni put postoji samo do plaže Livadi. Asfaltnih puteva nema u jugozapadnom delu ostrva, kao i na poluostrvu na jugu ostrva.
Za udaljenije plaže najbolje je posedovati sopstveni prevoz, jer je autobuski prevoz u najboljem slučaju sporadičan, a tokom većeg dela leta na ostrvu nema taksi prevoza.
Znamenitosti
Pećina Antiparos
Najveća znamenitost koju turisti obilaze u pratnji turističkih vodiča je impresivna stalaktitna pećina na južnom delu ostrva, u čiju se utrobu spušta stepeništem, čak do 90 m dubine. Lako je spustiti se niz 411 stepenika, ali ne bi trebalo zaboraviti da se istim stepenicama vraća na površinu zemlje. Od Chore je udaljena oko 8 km. Pećina je otvorena za posetu od 10:00 do 18:00 časova (u periodu od aprila od oktobra, van tog perioda potrebna je najava Opštini), a ulaznica košta 5 €, s tim da deca i stariji od 65 godina plaćaju 50% cene. Osobama sa respiratornim i srčanim problemima nije dozvoljen ulaz u pećinu.
Pećinu ne spominju antički pisci; bilo je, međutim, na ulazu u pećinu natpisa sa imenima posetilaca iz drevnih vremena. Prvi posetilac modernog doba čija je poseta zabeležena je bio Markiz de Nointel (ambasador Luja XIV kod Porte) koji je sišao u pećinu sa brojnom svitom i održao je misu na Božić 1673. godine.
Arhitektura
Kao i na svim kikladskim ostrvima, traže se strogi propisi za očuvanje jednoobraznosti Kiklada, koji se odlikuju sa tipičnim belim kućama sa plavim vratima i prozorima, dok su dvorišta i bašte ukrašeni bugenvilijama i drugim cvećem.
Tvrđava izgrađena 1440. godine ima veoma specifičan i jedinstven stil arhitekture. Kuće čine kompaktnu celinu i sa 24 dvospratna objekta formiraju spoljnu zonu, dok je u centru do nedavno bila humka sa rezervoarom za vodu. Između kuća su tri crkve i stari vodovod. Kuće su uglavnom okrenute prema spolja, dok prema glavnoj ulici rade kao prodavnice.
Kastro
Mletačka (venecijanska) tvrđava Antiparos tipičan je primer utvrđenog naselja u Kiklada izgrađenog tokom latinskog perioda od XIII – XVI veka. Njegova izgradnja datira iz sredine XV veka, kada je venecijanac Giovanni Loredano odlučio da se oženi Marijom Sommaripom sa Antiparos.
Originalna verzija je imala “motte” (humka) u centru i kuće po njenom obodu. Kuće su građene kao jedan kontinuirani blok, čiji spoljni zidovi su ujedno odbrambeni zid utvrđenog naselja. Jedini ulaz je bio na južnom krilu. Unutar glavnog naselja su kuće građene kao trospratna struktura, od kojih svaka ima poseban ulaz koji vodi do spoljnjeg stepeništa. Naselje je produženo van južnog krila i formira pravougaoni prsten pod nazivom “Xopyrga”.
U novije doba originalni arhitektonski stil tvrđave je promenjen, sagrađena je crkva Hrista, dok je centralna humka korišćena kao vodotoranj. Danas su kuće zadržale zadovoljavajući nivo svojih originalnih karakteristika, uprkos propadanju gornjih spratova, i za bilo koju intervenciju neophodno je odobrenja od arheološkog odeljenja. Danas većina kuća ima dva sprata. Mnogo kuća je sada okrenuto prema spolja i postale su prodavnice okrenute prema glavnoj ulici. Sastavni deo tvrđave Antiparos su mali slepi miševi koji doleću u sumrak i lete oko tornja na istoku.
PLAŽE
U blizini grada Antiparosa postoji pet plaža do kojih se može doći nakon manje od pet minuta pešačenja i pet ili više plaža za koje je potrebno pešačiti malo više. Za te udaljenije plaže najbolje je posedovati sopstveni prevoz.
Plaže blizu grada Antiparosa su: Livadia, Psaraliki, Panagia, Camping Beach, Diplos, Gradska plaža, Sunset Beach ili Sifneiko, dok su nešto dalje plaže Glyfa, Apandima ili Still Water, Soros i Agios Georgios.
Sunset (Sifneiko):
Lokacija: 1 km zapadno od Chore.
Opis: Nazvana po ostrvu Sifnosu, koje se može videti u daljini, ova očaravajuća plaža je pravi raj tišine sa kristalno čistom vodom i zlatnim peskom.
Plaža se praktično nalazi na zapadnom kraju naselja Antiparos. Tokom letnjih meseci izložena je vetru, tako da površina vode može biti prilično nemirna, inače je idealna za kupanje i ronjenje. Posetioci koji se odluče da provedu ceo dan na plaži moći će da gledaju najneverovatniji zalazak sunca na ostrvu.
Camping:
Lokacija: 1 km severno od Chore.
Opis: Plaža se nalazi pored kampinga i veoma blizu Chore. Duga i čista, veoma dobro je posećena.
Ova divna plaža je jedna od najpopularnijih na ostrvu. Nalazi se na odmah pored kampa, a do plaže je moguće doći pešice iz pešice iz Chore.
Dugačka i peščana, ova plaža je među mestima na Antiparosu gde je nudizam zvanično dozvoljen. Vode je plitka i čista, dok je plaža okružena zelenilom koje kreira opuštajuću sredinu pod vrelim letnjim suncem. Kamp ima svoje suncobrane, a ima veliki prostor gde svako može postaviti svoj suncobran. Kampovanje i nudizam su veoma popularni na Antiparosu, tako da ova plaža kombinuje te dve stvari.
Agios Spiridonas (Agios Spyridonas, Theologos):
Lokacija: Na pešačkoj udaljenosti od Chore.
Opis: Peščana plaža Agios Spiridonas je najbliža luci, samo je potrebno malo pešačenja.
Ovo je lepa plaža bez vetra sa kristalnom vodom. Zbog svoje prirodne lepote i veoma male udaljenosti od Chore (samo 700 m), ova plaža spada među najpopularnije na ostrvu.
Plitka voda na plaži Agios Spiridonas je raj za decu. Nakon dana provedenog na plaži, posetioci imate priliku da uživaju u ukusnoj hrani koja se služi u tavernama poređanim duž obale. Svuda oko ove plaže postoje brojni mali hoteli i sobe za najam. Sa plaže Agios Spyridonas se pruža panoramski pogled na susedno ostrvo Paros.
Psaraliki (Psaralyki):
Lokacija: 1 km južno od Chore.
Opis: Peščana plaža Psaraliki zapravo se sastoji od dve plaže, koje dele dugu peščanu obalu i kristalnu vodu.
Psaraliki I
Peščana plaža Psaraliki zapravo se sastoji od dve plaže, koje su poznati kao Psalariki I i Psalariki II.
Do obe plaže najlakši je prilaz od svih plaža na ostrvu. U slučaju Psaraliki I, koja je severnije i bliže gradu, potrebno je 10 minuta hoda u južnom smeru od grada ka naselju Agios Georgios i rastojanje je oko 700 m. Takođe je moguće doći iz grada prateći priobalni put u južnoj pravcu, a rastojanje je u tom slučaju oko 500 m.
Što se tiče plaže Psaliraki II, može se doći pešice za 2 minuta od plaže Psaraliki I, takođe u južnom smeru. Lokacija ovih plaža im osigurava praktične prednosti: toliko su blizu Parosu, da nema dovoljno vremena i fizičkog prostora da bi talasi povećali pre nego što stignu do obale; ovo je veoma korisna informacija za porodice sa malom decom, jer mogu bezbedno da se igraju u plitkoj vodi. Hlad koji daje drveća je takođe pogodnost.
Takođe postoje ležaljke koje se mogu iznajmiti. Drugi sadržaji koji se nalaze na plaži Psaraliki II su velika taverna i dva muzička kluba, koja su otvorena do ranog jutra i nude odgovarajuću atmosferu za žurke. Iako Psaraliki I nema sadržaje takvog tipa, jedan od ovih klubova je praktično između dve plaže.
Psaraliki I je nešto veća plaža od Psaraliki II i većina turista nju bira za kupanje. Na ovoj plaži se mogu iznajmiti pedaline, postoji teren za tenis na plaži, a u moru se jedri na dasci. Činjenica da se većina turista koncentriše na plaži Psaraliki I, ostavlja mogućnost za nudizam na plaži Psaraliki II, iako je u pojedinim periodima moguće naći i ne-nudiste.
Panagia (Triti Psaraliki):
Lokacija: 2,5 km južno od Chore.
Opis: Panagia je jedna od najživopisnijih plaža na Antiparosu i odlično je mesto za opuštanje.
Plaža panagia (Bogorodica) je odlična za kupanje i nalazi se nakon što se prođu dve glavne plaže Psaraliki. Ovu plažu zovu i trećom plažom Psaraliki (Triti Psaraliki), odnosno Psaraliki III.
U najbolje karakteristike plaža Panagia, može se uvrstiti mirna atmosfera, što je dobra opcija za one koji žele da promene ambijenta nakon prepune plaže Psaraliki I. Štaviše, plaža Panagia bude gotovo prazna u časovima kada sunce postane najjače.
Međutim, skoro do same obale dosežu velika stabla tamariske koja pružaju lep hlad, a tu je i odlična taverna koja nudi ukusna grčka jela. Prednost ove plaže nad plažom Psaraliki II, koja takođe nudi malo privatnosti, je u finom i glatkom pesku, suprotno kamenitom terenu one druge.
Glifa:
Lokacija: 4 km južno od Chore.
Opis: Plaža Glifa je jedna od najdužih i najposećenijih plaža na ostrvu. Okružena je brojnim hotelima, barovima i tavernama.
Peščana plaža Glifa nalazi se u južnom delu Antiparosa. Blizu je drugih značajnih lokacija koje se mogu posetiti kada se planira šetnja ili izlet.
Prelepa plaža Glifa nalazi se u ruralnoj sredini, koja joj je sačuvala netaknuti izgled i odakle se pruža lep pogled prema ostrvu Paros. U susednim oblastima čak postoje potoci. Plaže na južnom delu ostrva imaju visoka stabla koja štite od sunca kada ono postane najjače.
Glifa je mirna plaža, pa iako je idealna za porodice, na njoj nije vreva kao na plaži Psaraliki I. Što se tiče sadržaja, ima hotela u širem području. Iako može biti korisno da se na plažu ponesu neophodne potrepštine, taverne u blizini, kao i na samoj plaži Glifa, mogu zadovoljiti osnovne potrebe, a imaju odličnu reputaciju.
Apandima (Apantima, Still Waters):
Lokacija: 7,5 km južno od Chore.
Opis: Smeštena u prekrasnoj uvali potpuno zaštićenoj od letnjih vetrova, Apantima je šarmantna šljunkovita plaža sa kristalno čistom vodom i stenovitim morskim dnom.
Apantima pruža spokojnu atmosferu u jednom veoma živopisnom okruženju.
Tik iznad plaže nalazi se jedan od najboljih restorana na ostrvu i nudi kupačima veliki izbor domaćih specijaliteta, kao i pića da ugase žeđ.
Soros:
Lokacija: 9 km južno od Chore.
Opis: Plaža Soros ima stabla koja pružaju hladovinu kada sunce postane jako. Plava kristalna voda je odlična za kupanje.
Soros je duga peščana plaža sa sitnim šljunkom koja se nalazi u južnom delu Antiparosa. To je jedna od najpopularnijih plaža na ostrvu.
Voda je kristalno čista. Već nakon tri metra od ulaska u vodu nastaje dubina, a na nekim mestima morsko dno je veoma strmo. Na ovoj plaži ima ležaljki i suncobrana za celodnevno uživanje u predivnom ambijentu sa zelenim drvećem i plavom bojom mora.
Obično biva gužva, ali se uvek može pronaći slobodno mesto na pesku. U blizini se nalaze dve taverne, u kojima turisti imaju priliku da probaju najbolje riblje specijalitete. Ukoliko se produži duž jugoistočne obale, naićiće se na brojne uvale i peščane plaže za uživanje u privatnosti.
Agios Sostis:
Lokacija: 11 km južno od Chore.
Opis: Lepa peščana plaža, 2 km južno od plaže Soros. Put do plaže nije asfaltiran.
Kako Rema (Koko Rema):
Lokacija: 12 km jugozapadno od Chore.
Opis: Kako Rema is a nice place to relax. Kako Rema je lepo mesto za opuštanje. Nalazi se na južnoj obali Antiparosa, blizu naselja Agios Georgios,
Jedna od manje poznatih i najmirnijih plaža Antiparosa je Kako Rema. To je mala čista plaža sa nekoliko soba za najam u blizini. Neuređena, bez ležaljki i suncobrana, plaža Kako Rema je dobra alternativa za opuštanje u potpunoj privatnosti.
Do plaže se može doći na biciklu ili čamcem, pošto je udaljenost prilično velika za pešačenje. Zaliv je zaštićen od jakih vetrova, tako da je plaža bezbedna za kupanje.
Vathis Volos (Agios Geogios):
Lokacija: 12 km jugozapadno od Chore.
Opis: Vathis Volos je mirna plaža na južnoj obali Antiparosa, blizu naselja Agios Georgios. Plaža nije uređena, tako da je lepo mesto za opuštanje.
Vathis Volos je prelepa peščana plaža pored prijatnog naselja Agios Georgios. Priljubljena je u živopisni zaštićeni zaliv sa izuzetnim pogledom na ostrvo Despotiko. Na plaži se tokom letnjih meseci okupi dosta ljudi zbog čiste vode i nekoliko taverni koje se tamo nalaze. U tim tavernama se služe lokalni specijaliteti i sveža riba, čime je posetilac za korak bliži ostrvskoj tradiciji i kulturi. Plaža, međutim, nije uređena tako da bi trebalo poneti neophodnu opremu za plažu.
Mali hoteli i sobe za najam se nalaze u neposrednoj blizini plaže, tako da je celo područje odlično za potpunu privatnost i relaksaciju, daleko od prometnih ulica Chore.
Iz Agios Georgiosa se mogu izletničkim brodićima obići obližnja ostrva, pre svega Despotiko, sa izvanrednim plažama.
Monastiria:
Lokacija: 9 km jugozapadno od Chore.
Opis: Smeštena na zapadnoj obali Antiparosa, Monastiria je tiha, divlja i pusta plaža. Spada u neistražene plaže Antiparosa.
Plaža Monastiria je zaštićena od severnih vetrova. To je njena dobra strana, ali je dolazak na plažu malo problematičan. Može se doći brodom (bolja opcija) ili 3 km dugim zemljanim putem (posle 6 km asfaltnog puta iz centra Antiparosa).
Na Youtubu se može pronaći snimak koji je napravio jedan motorista vozeći do plaže Monastiria. Gledajući taj zapis zaključio sam da nikako ne bih savetovao dolazak na ovu plažu običnim kolima, već isključivo terenskim vozilom, zbog brojnih mesta na kojima su stene iskočile po putu.
Ukoliko se ipak odabere dolazak kolima, vozač bi trebalo da ima iskustvo vožnje po ovakvom putu, ali samo putovanje će zadovoljiti zbog prelepih pejzaža. Na dolasku se nailazi na veliku peščanu plažu sa nešto drveća koje nudi dobar hlad. Naravno da na plaži nema nikakvih sadržaja, pa je sa sobom potrebno poneti sve neophodno, uključujući vodu, hranu i opremu za ronjenje.
Livadia:
Lokacija: 6 km jugozapadno od Chore.
Opis: Livadia je neuređena plaža na zapadnoj obali ostrva. Nije mnogo posećena, tako da je lepo mesto za uživanje u privatnosti.
Livadia je ljupka plaža na zapadnoj obali Antiparos, koja je najnerazvijeniji deo ostrva. Ova plaža je često na udaru jakih vetrova, zbog čega nije mnogo posećena. Međutim, ljupka tamno plava boja vode i zaštićeni zaliv stvorili su posebno okruženje.
U tom području nema mnogo turističkih sadržaja, osim nekoliko soba za najam. Do plaže Livadia nije lako doći zbog teškog puta preko brda i velike udaljenosti (nije jasno zbog čega, pošto je put asfaltiran, a rastojanje je 6 km). Međutim, kada se dođe, praktično se dobija privatna plaža.