Površina: 5,8 km²

Dužina obale: 15,4 km

Koeficijent razuđenosti: 1,80

Najviši vrh: Did (92 m)

Broj stanovnika: 106

Ilovik je najjužnije kvarnersko ostrvo. Nalazi se južno od Lošinja, a okružen je grupom manjih ostrva. Najveće od njih je Sveti Petar, koje se nalazi severoistočno i odvojeno je Ilovičkim vratima širine oko 200 m u najužem delu i dužine 2,5 km. Južno od Ilovika su Kvarnerićka vrata.

Najviši vrh Ilovika je Did i nalazi se u sredini ostrva. Ostali veći vrhovi su Krišine na zapadnoj strani ostrva (77 m) i Vela straža na istočnom delu ostrva (91 m). Najjužnija i najistočnija tačka ostrva je rt Radovan, a najzapadnija tačka je Široki rt. Najveća uvala sa peščanom plažom je Paržine na jugoistočnoj strani ostrva.

Od biljnog sveta, na Iloviku su prisutni sredozemna makija, zimzelene šume, polja i maslinjaci. Osim bogate mediteranske vegetacije, čitavo naselje Ilovik prepuno je raznovrsnog cveća, raznobojnih lijandera, palmi, a postoje i dva stogodišnja stabla eukaliptusa. Ilovik se zbog svega navedenog često naziva ostrvom cveća.

Najstarije poznato ime ostrva zabeleženo je 1071. god i glasi Neumae Insulae. U XIII veku spominje se kao Sanctus Petrus de Nimbis i kasnije San Pietro dei Nembi. Kod hrvatskih doseljenika javljaju se nazivi za manje ostrvo Sv. Petar, a za veće Tovarnjak (talijanski Asinello), i konačno Ilovik. U pojedinim razdobljima zvao se Sveti Petar ili Sveti Petar Ilovik.

Ilovički kanal se zbog svog vrlo dobrog pomorsko-saobraćajnog položaja od davnina koristio za sidrenje zbog čega na ostrvima postoje tragovi različitih istorijskih razdoblja. Istorije dva susedna ostrva Ilovika i Svetog Petra (koga na Iloviku zovu Priko) su povezane i isprepletene. Na susednom nenaseljenom ostrvu danas se nalazi Ilovičko groblje, tako da su žitelji i posmrtno osuđeni na putovanje čamcem.

Najstariji tragovi naselja potiču od ilirskog plemena Liburna. Ostrva su bogata rimskim nalazištima (temelji zgrada, ostaci mozaika, grobovi, numizmatički primerci, sarkofazi), a u blizini je i podmorsko arheološko nalazište. Na lokalitetu Sićadrija nalaze se ruševine crkve Sv. Andrije iz ranog Srednjeg veka. U XI veku na ostrvu Sveti Petar bio je sagrađen benediktinski manastir Sancti Petri de Nemois ili de Neumis. Zidovi kojima je ograđeno današnje groblje su verovatno ostaci tog manastira, a pretpostavlja se da je na tom mestu ranije bila vizantijska tvrđava. 1597. Mlečani su sagradili na Svetom Petru kulu kvadratnog preseka radi odbrane od uskoka (sačuvani su samo zidovi).

Prvi stanovnici Ilovika su došli sa Lošinja. Uglavnom su to bili nadničari koji su radili za benediktinsku opatiju sa Svetog Petra, još u XIII veku. Prema nekim drugim izvorima, prvi hrvatski doseljenici dolaze na ostrvo Ilovik iz Velog Lošinja, ali krajem XVIII veka i od tada se razvija današnje mjesto Ilovik, jedino naselje na ostrvu.

Stanovništvo se uglavnom bavi turizmom, ribarstvom, ovčarstvom i zemljoradnjom. Bavljenje vinogradarstvom i povrtarstvom omogućuje veliki broj bunara koji napajaju zemlju vodom.

Postoji redovna brodska veza sa Malim Lošinjem i brza brodska linija sa Rijekom, ali mnogo više se koristi put do južnog kraja Lošinja (uvala Mrtvaška), i dalje čamcem do Ilovika. Na ostrvu nema automobila.

U letnjim mesecima, pogotovo predveče, u kanalu između Ilovika i Sv. Petra može se ponekad izbrojiti i više od 150 jahti i brodića, koji  dolaze da bi uživali u netaknutoj prirodi. Lepe plaže u uvalicama ostrva Ilovika prave su oaze mira. Leti iz Malog i Velog Lošinja kreću izletnički brodovi za Ilovik.

Po popisu stanovništva iz 2021. godine na ostrvu živi 106 stanovnika. 1981. bilo ih je 147. Zanimljivo da danas tri puta više Ilovčana živi u SAD nego na ostrvu. U naselju postoje pošta i prodavnica, a u nekoliko restorana na ostrvu može se dobiti izvrsna riba, ulov domaćih ribara.

Sa druge strane na ostrvu nema mesara, ribarnice, doktora, zubara, banke, frizera i slično, pa su meštani osuđeni svakodnevno da odlaze u Mali Lošinj.

Ovo ostrvo se često nalazi u ukrštenim rečima.

Saobraćaj

• Brodar “Kapetan Luka” održava liniju Rijeka – Cres – Martinšćica (Cres) – Unije – Susak – Ilovik – Mali Lošinj. Na Ilovik pristaje tri puta nedeljno, ponedeljkom, četvrtkom i petkom. U junu, julu i avgustu polasci iz Rijeke su svakoga dana u 17 h, na Ilovik stiže u 20:50 h (ponedeljkom i četvrtkom), odnosno u 20:35 h (petkom), a u Mali Lošinj stiže u 21:35 h, odnosno u 21:20 h.

U drugom smeru iz Malog Lošinja polazi u 6 h, iz Ilovika u 6:45 h, a dolazak u Rijeku je ponedeljkom i četvrtkom u 10:35 h, a petkom u 10:20 h.

Cena prevoza u glavnoj sezoni od Ilovika do Malog Lošinja je 3,72 €, a do Rijeke je 9,03 €.

• Katamaran brodara “Kapetan Luka” koji saobraća na liniji Pula – Zadar pristaje na Ilovik sredom i subotom (usputne stanice su Silba, Mali Lošinj, Susak i Unije). Iz Pule isplovljava u 7 h, u Ilovik stiže u 10:05 h, a na konačnom odredištu u Zadru je u 11:45 h. Povratak iz Zadra je u 16 h, u Ilovik stiže u 17:30 h, u Mali Lošinj u 18:20 h, a u Pulu u 20:45 h. Cena karte od Ilovika do Malog Lošinja je 4,65 €, do Zadra je 11,95 €, a do Pule je 13,27 €.

Brodić koji saobraća na liniji Mrtvaška – Ilovik

• Brodar “Porat” iz Ilovika sa brodićem “Mec” održava liniju Mrtvaška (Lošinj) – Ilovik. Vožnja traje samo 10 minuta, a prevoz košta 2,65 €). Broj dnevnih polazaka u sezoni varira od 3-5. Prvi polasci sa Ilovika su između 5:10 h i 7 h, a iz Mrtvaške su između 5:25 h do 7:15 h. Poslednji polasci sa Ilovika su između 20 h i 21:15 h, a iz Mrtvaške su između 20:15 h i 21:30 h. Mrtvaška je udaljena asfaltnim putem od Malog Lošinja oko 10 km. Do Malog Lošinja ostrvljani  plaćaju taksi 20 kn, a ostali 40 kn. Problem je u tome da brodić ima kapacitet 50 putnika, a taksi može primiti najviše 8 putnika. Kad u Malom Lošinju dođe taksi za Mrtvašku, prvo se ukrcaju oni koji imaju prebivalište na Iloviku. Ali, ako ne može ukrcati sve koji čekaju, oni koje ostavi moraju se sami pobrinuti za svoj prevoz. Dogodilo se više puta da nije bilo mesta za sve putnike. Oni koji ostanu, moraju nazvati drugi taksi da ih preveze do Mrtvaške, što obično košta 33 €, a onda naći drugi brod da ih prebaci na Ilovik i dodatno ga platiti.

PLAŽE

Ilovik se baš i ne može pohvaliti plažama. Praktično jedina ostrvska plaža je Paržine, ali je i ona bez ikakvih sadržaja.

Paržine (Pržine)

Najpoznatija ostrvska plaža zove se Paržine. To je peščana plaža smeštena na južnoj obali ostrva Ilovika. Udaljena je od naselja Ilovik oko 20 minuta hoda.

Za sve one koji su uvek sanjali da budu na kilometarskim peščanim plažama, ova plaža možda nije kilometarski duga, ali nudi tu draž.

Najbolji način za dolazak u ovu uvalu je plovilom, a može se i peške, stazom sa jedne na drugu stranu ostrva. Većim delom je staza izložena suncu, a podloga je kamenjar, pa jeftinije japanke verovatno neće izdržati više od pet-šest tura. Svako ko jednom dođe, uvek se vraća.

Izlaskom iz šumice koja natkriva posljednje desetine metara staze, otvara se spektakularan pogled na peščanu plažu, čiji je obalni pojas prekriven dubokim slojem naplavljene i suve morske trave.

Sa plaže se vide Grujica sa svetionikom, još dalje ulevo Premuda, Lutrošnjak, Škarda, Molat, Grebeni, Ist, a sa središnjeg dela plaže i Silba. Peskom je prekriven veći dio akvatorija uvale, a hodajući po morskom dnu može se od obale udaljiti nekoliko desetina metara, dok za daljnje napredovanje ne zatreba plivanje.

Što se tiče nautičara, zaliv je dobro zaštićen od svih vetrova, osim južnih. Mogućnost sidrenja je na dubinama od 1,5-7 m. Dno je peskovito, a delovi obale su stenoviti. U peskovitom delu sidro dobro drži. U severnom delu zaliva dubina pada ispod 1 m. Sidrenje treba da bude na dovoljnoj udaljenosti d plaže.

Tokom letnje sezone, gumenjak - putujuća prodavnica - dolazi u zaliv u jutarnjim i večernjim satima. Isporučuje svež hleb, piće, pecivo, povrće, a takođe i sladoled.

Vela draga

Vela draga je uvala i sidrište na severozapadnoj obali strani ostrva Ilovika. To je mala uvala u kojoj se mogu usidriti 3-4 plovila. Zaliv je dobro zaštićen samo od jugoistočnih vetrova. Dno je peskovito i dobro drži sidro. Ako se planira noćenje u zalivu, preporuka je da se krma veže za obalu.

Mala draga

Mala draga je takođe sidrište na severozapadnoj obali ostrva Ilovika. To je mala uvala u kojoj se mogu usidriti 3-4 plovila. Zaliv je dobro zaštićen samo od južnih vetrova. Dno je peskovito i dobro drži sidro. Ako se planira noćenje u zalivu, preporuka je da se krma veže za obalu.

Nozdra

Još jedna uvala na severozapadnoj obali Ilovika zove se Nozdra. Dobro je zaštićena samo od južnih vetrova. Drugi vetrovi u zalivu stvaraju talase. Može se sidriti na dubinama između 2 i 5 m. Dno je peskovito, mestimično obraslo travom. Dobro drži sidro. Zaliv ima malu peščanu plažu.

Sućadrija

Sidrište Sućadrija je na istočnoj obali ostrva Ilovika, prema ostrvcu Sveti Petar. Dubina vode je između 1 i 10 m. Dno je peskovito i kamenito. Sidro se dobro drži u peščanom delu. Zaliv je zaštićen od svih vetrova, osim bure i maestrala, koji ne izazivaju visoke talase. U slučaju oluje plovilo bi bilo dobro vezati za jednu od bova u kanalu između ostrva Ilovik i Sveti Petar ili na južnoj strani u uvali Paržine.