3. J A M A J K A

Jamajka (Jamaica, na jamajčanskom kreolskom Jumieka) je treće po veličini ostrvo Velikih Antila i Kariba (posle Kube i Hispaniole) i jedino potpuno okruženo Karipskim morem. Međutim, najveće je ostrvo Anglofonskih Kariba. 

Prvobitno naseljeno domorodačkim narodom Taino, ostrvo je došlo pod špansku vlast nakon dolaska Kristifora Kolumba 1494. godine. Mnogo domorodaca je ili ubijeno ili umrlo od bolesti, nakon čega su Španci doveli veliki broj afričkih robova.

Santiago, kako su Španci nazivali ostrvo, ostalo je u njihovom vlasništvu do 1655. godine, kada ga je Engleska (kasnije Velika Britanija) osvojila i preimenovala u Jamajku. Pod britanskom kolonijalnom vlašću Jamajka je postala vodeći izvoznik šećera, sa plantažnom ekonomijom koja je zavisila od rada afričkih robova i kasnije njihovih potomaka. Britanci su u potpunosti ukinuli ropstvo 1838. godine i nakon toga su počeli da koriste kinesku i indijsku radnu snagu za rad na plantažama. Ostrvo je steklo nezavisnost od Ujedinjenog Kraljevstva 6. avgusta 1962. godine. Jamajka je parlamentarna ustavna monarhija, pripada Komonveltu, sa kraljicom Elizabetom II kao monarhom, čiji je imenovani predstavnik u zemlji generalni guverner.

Jamajka je država u velikoj meri zavisna od turizma; ima u proseku 4,3 miliona turista godišnje. 
Autohtoni narod, Taino, na svom jeziku ostrvo je zvao Xaymaca, što znači Zemlja drveta i vode ili Zemlja izvora (u engleskom originalu piše Land of Springs, tako da je nelogičan prevod Zemlja proleća, koji se sreće na wikipediji na srpskom jeziku). Yamaye se smatra ranijim nazivom za ostrvo  naroda Taino, kako je zapisao Kristifor Kolumbo.
Kolokvijalno, Jamajčani svoje rodno ostrvo nazivaju Stena. U slengu se koriste nazivi kao što su Jamrock, Jamdown (Jamdung na jamajčanskom kreolskom), ili jednostavno samo Ja, koji su izvedeni iz ovoga.

Geografija

Jamajka se nalazi oko 145 km južno od Kube, 191 km zazapno od Hispaniole, dok se Britanska prokomorska teritorija Kajmanska ostrva nalaze 215 km severozapadno. Ostrvo Navassa, koje pripada SAD, a na koje polaže pravo i Haiti, najbliže je strano kopno Jamajci, udaljeno 135 km prema severoistoku.

Jamajka je dugačka 235 km, najveća širina je 85 km i zahvata površinu od 10.992 km2, što je praktično identično površini Kosova i Metohije. Postoji oko 70 manjih ostrva i ostrvaca koja okružuju glavno ostrvo. Većina njih je blizu severne i južne obale Jamajke, kao što su Port Royal Cays. Jugozapadno od Jamajke leži Pedro Bank, područje plitkog mora koje se prostire u dužini od preko 160 km, sa četiri spruda. 51 km od Morant Pointa, najistočnije tačke Jamajke nalazi se Morant Bank, takođe sa četiri spruda. Plićak Alice Shoal, 260 km jugozapadno od Jamajke, pod zajedničkim je režimom Jamajke i Kolumbije i ima ekskluzivnu ekonomsku zonu od 258.137 km2. U tom plićaku nema nijednog spruda ili stene iznad površine mora, a najmanja dubina je 11 m.

Jamajka i druga ostrva Antila su nastala iz drevnih vulkana koji su se uzdigli iz mora pre više miliona godina. Tokom perioda potapanja, debeli slojevi krečnjaka bili su položeni preko stare magmatske i metamorfne stene. Na mnogim mestima, krečnjak je debeo nekoliko hiljada metara. Jamajka se po reljefu može podeliti na tri regiona: istočne planine, centralne doline i visoravni i obalne ravnice.
Najviši predeo Jamajke je lanac Plavih planina (Blue Mountains). Ove planine u istočnom delu ostrva su formirane od centralnog grebena metamorfnih stena koji se proteže od severozapada ka jugoistoku i iz koga se odvajaju dugi ogranci prema severu i jugu. U dužini od preko 3 km vrh grebena prelazi 1.800 m nadmorske visine. Najviša tačka je Blue Mountain Peak na 2.256 m. Plave planine se uzdižu do ovih uzvišenja iz obalne ravnice, stvarajući tako jedan od najstrmijih nagiba na  svetu. U ovom delu zemlje stara metamorfna stena otkriva se kroz okolni krečnjak. Severno od Plavih planina leži jako nagnuta krečnjačka visoravan koja formira planinu John Crow. Ovaj raspon se penje na nadmorske visine preko 1.000 m. Na zapadu, u centralnom delu zemlje, nalaze se dve visoke visoravni: planine Dry Harbour na severu i Mančesterska visoravan (Manchester Plateau) na jugu. Između njih zemlja je krševita, a i ovde su slojevi krečnjaka razbijeni starijim stenama. Potoci koji teku u tom području ubrzo nestaju nakon što stignu do slojeva krečnjaka.
Krečnjačka visoravan zauzima dve trećine Jamajke, tako da kraške formacije dominiraju ostrvom. Vrtače, pećine, potoci koji poniru, brda u obliku humki i zemlja crvenica u dolinama su klasične karakteristike kraškog pejzaža; svega ovoga ima na Jamajci.
Zapadno od planina nalazi se neravni teren koji se zove Cockpit Country, jedan od najdramatičnijih primera kraške topografije na svetu. Prošaran je strmim udubljenjima, mestimično dubokim i do 15 m, koja su razdvojena kupastim brežuljcima i grebenima. Na severu, glavna karakteristika koja ga definiše je Escarpment, dugačak greben koji se proteže od Flagstaffa na zapadu, preko Windsora u centru, do Cempbellsa i početka Barbecue Bottom Roada (put broj B10). Taj put, koji se proteže u pravcu sever-jug, duž duboke doline na rasedu u istočnom delu, jedina je saobraćajnica koja prolazi kroz Cockpit Country. Međutim, postoje još dva stara istorijska puta koje prolaze zapadnije, Troy Trail i Quick Step (brzi korak); oba se retko koriste od 2006. godine i teško ih je pronaći. Na jugozapadu, u blizini naselja Quick Step, nalazi se okrug poznat kao Land of Look Behind ili Zemlja pogleda iza, nazvan tako jer se priča da su španski konjanici koji su se dolazili u ovo područje neprijateljski raspoloženih odbeglih robova jahali po dvojica na konju; jedan jahač bio je okrenut unazad radi predostrožnosti. Tamo gde su se grebeni između vrtača u oblasti visoravni rastvorili, formirani su baseni ili doline sa ravnim dnom koje su ispunjene crvenicom, jednim od najproduktivnijih zemljišta na ostrvu. Najveći basen je dolina Clarendon, duga 80 km i široka 32 km. Istim procesom su formirane dolina Kraljice Španije, Nassau i Cave Valley (dolina pećine).

Put B10 kroz Cockpit Country

Obala Jamajke je puna kontrasta. Severoistočna obala je ozbiljno erodirana okeanom. Krševita obala ima mnogo malih uvala, ali nema obalnu ravnicu u bilo kojoj meri. Uski pojas ravnice duž severne obale nudi mirno more i bele peščane plaže. Iza plaža je ravnica uzdignutog koralnog grebena.
Južna obala ima male delove ravnice oivičene crnim peščanim plažama. Oni su podržani liticama od krečnjaka na mestima gde se završavaju platoi. U mnogim delovima bez obalne ravnice, litice se spuštaju 300 m direktno do mora. Na jugozapadu široke ravnice se prostiru u unutrašnjost ostrva na nekoliko kilometara. Crna reka (Black River) protiče 70 km kroz najveću od ovih ravnica. Močvare Great Morass i Upper Morass ispunjavaju veći deo ravnica. Na zapadnoj obali Jamajke su najlepše ostrvske plaže.
Na Jamajci postoje dve vrste klime. Na privetrinskoj strani planina preovlađuje tropska klima, dok na zavetrinskoj strani preovlađuje semiaridna (polusuva) klima. Topli pasati sa istoka i severoistoka donose padavine tokom cele godine. Najviše padavina ima od maja do oktobra, sa vrhuncem upravo u ta dva meseca. Prosečna količina padavina je 1.960 mm godišnje. Međutim, padavine ima mnogo više u planinskim predelima okrenutim ka severu i istoku. Tamo gde na višim nadmorskim visinama planine John Crow i Plavih planina pada kiša od vetrova prepunih vlage, količina padavina prelazi 5.080 mm godišnje, a zabeleženo je i 7.620 mm padavina. Pošto se jugozapadna polovina ostrva nalazi u kišnoj senci planina, prima manje od 760 mm padavina godišnje.
Temperature na Jamajci su prilično konstantne tokom cele godine, u proseku 23,5-30°C u niziji i 15-22°C na višim nadmorskim visinama. Temperature mogu pasti ispod 10°C na vrhovima Plavih planina. Ostrvo prima, pored severoistočnih pasata, osvežavajući povetarac na kopnu tokom dana i rashladni povetarac na moru noću. Oni su na Jamajci poznati kao Doctor Breeze i Undertaker's Breeze (pogrebnikov povetarac).

Južna obala Jamajke

Postoji meteorološka stanica na Plavim planinama na 1.493 m nadmorske visine. Na ovoj stanici izmerene prosečne najviše temperature se kreću od 20-24°C, a prosečne najniže od 11,7-15°C. Najmanje padavina ima u julu, a najviše u oktobru i novembru. Relativna vlažnost vazduha je visoka tokom cele godine i kreće se oko 85%.
Jamajka leži u atlantskom pojasu uragana; kao rezultat toga, ostrvo ponekad pretrpi značajne štete od oluja. Snažni uragani koji su pogodili ostrvo direktno uzrokujući smrt i uništenje su uragani Charlie 1951. godine i Gilbert 1988. godine. Nekoliko drugih moćnih uragana prošlo je blizu ostrva sa štetnim posledicama. Naprimer, 1980. godine uragan Allen uništio je skoro sav usev banana na Jamajci. Uragan Ivan (2004) prošao je pored ostrva uzrokujući veliku štetu i veliki broj smrtnih slučajeva; 2005. godine, uragani Denis i Emily doneli su obilne kiše na ostrvo. Uragan Dean kategorije 4 izazvao je nekoliko smrtnih slučajeva i veliku štetu na Jamajci u avgustu 2007. godine.
Prvi zabeleženi uragan koji je pogodio Jamajku dogodio se 1519. godine. Ostrvo su redovno pogađali tropski cikloni. Tokom dva najhladnija perioda u poslednjih 250 godina (oko 1780. i 1810. godine), učestalost uragana u regionu Jamajke bila je neobično visoka. Još jedan vrhunac aktivnosti dogodio se oko 1910. godine, najhladnijoj deceniji XX veka. Sa druge strane, formiranje uragana je značajno smanjeno u periodu od 1968-1994. godine, što se iz nekog razloga poklapa sa velikom sušom u Sahelu (ekoklimasko i biogeografsko područje u Africi između Sahare na severu i Sudanske savane na jugu).

Stari španski most

Biljni svet Jamajke se značajno promenio tokom vekova. Kada su Španci stigli na ostrvo 1494. godine osim malih poljoprivrednih površina, zemlja je bila izrazito pošumljena. Evropski doseljenici su posekli veliko drveće za gradnju i snabdevanje brodova i očistili ravnice, savane i planinske padine za intenzivnu poljoprivrednu obradu. Uvedene su mnoge nove biljke, kao što su šećerna trska, banane i stabla citrusa. Jamajka ima oko 3.000 autohtonih vrsta skrivenosemenica (od kojih je preko 1.000 endemskih i 200 vrsta orhideja), više hiljada vrsta necvetne flore i oko 20 botaničkih bašti, od kojih su neke stare nekoliko stotina godina. U područjima sa jakim padavinama ima bambusa, paprati, ebanovine, mahagonija i ružinog drveta. Kaktusi i slične biljke, karakteristične za suva područja, nalaze se duž južne i jugozapadne obale. Zapadni i jugozapadni deo ostrva sastoji se od velikih travnjaka, sa raštrkanim drvećem. Jamajka raspolaže sa tri kopnene ekoregije, a to su jamajčanske vlažne šume, jamajčanske suve šume i mangrove Velikih Antila. Iako je većina autohtone vegetacije Jamajke uklonjena kako bi se napravio prostor za obradivo zemljište, neke oblasti su ostavljene praktično netaknute još od vremena evropske kolonizacije. Autohtona vegetacija se može naći duž severne obale, od Rio Buena do zaliva Discovery, na najvišim delovima Plavih planina i u srcu područja Cockpit Country.

Kao i u slučaju vegetacije, dogodio se značajan gubitak divljih životinja, počevši od naseljavanja naroda Taino. Na primer, karipska medvedica nekada je živela u vodama Jamajke, a sada je dovedena do izumiranja. Mungosi, uvedeni na Jamajku 1872. godine kako bi smanjili populaciju pacova koji su nanosili štetu usevima šećerne trske, hranili su se i sa nekoliko jamajčanskih vrsta, od kojih je jedna kritično ugrožena jamajčanska iguana i bili su uzrok istorijskog opadanja brojnosti populacije i izumiranja brojnih drugih vrsta. Kao i na drugim okeanskim ostrvima, kopnene sisare uglavnom predstavlja nekoliko vrsta slepih miševa od kojih su bar tri vrste endemske i nalaze se samo u području Cockpit Country. Ostale vrste divljih životinja koje obitavaju na ostrvu su zapadnoindijska morska krava, američki krokodil i endemski Homerusov leptir lastinog repa (papilio homerus), koji je najveća vrsta leptira u zapadnoj hemisferi. Nijedna od osam vrsta zmija na Jamajci nije otrovna, a najveća od njih je jamčanska boa.

Ocho Rios

 

Jamajka je stanište za oko 289 vrsta ptica od kojih je 27 endemskih, uključujući ugrožene crnokljune papagaje i jamajčanskog kosa, koje nalaze samo u području Cockpit Country. To je takođe autohtono stanište za četiri vrste kolibrija (od kojih tri nema nigde drugde na svetu). Trochilus polytmus, lokalno poznat kao “ptica doktor”, nacionalni je simbol Jamajke. Od drugih značajnih vrsta tu je veliki flamingo. Jedna vrsta slatkovodnih kornjača je poreklom sa Jamajke, a nalazi se samo na Jamajci i na nekoliko ostrva Bahama. Pored toga, mnoge vrste žaba su uobičajene na ostrvu.

Vode Jamajke sadrže značajne resurse rečne i morske ribe. Glavne vrste morske ribe su skuša, mol, palamida i tuna. Među ribama koje povremeno ulaze u slatkovodne i estuarijske sredine je i cipal. Ribe koje većinu svog života provode u slatkim vodama Jamajke su planinski cipal i američka jegulja. Tilapija je uvedena iz Afrike za akvakulturu i veoma je česta. U vodama koje okružuju Jamajku vidljivi su delfini i ugrožene morske krave.

Insekata i drugih beskičmenjaka ima u izobilju, između ostalih amazonska džinovska stonoga, najveća stonoga na svetu. Jamajka je stanište za oko 150 vrsta leptira i moljaca, od kojih ima 35 autohtonih vrsta i 22 podvrste.

Ekosistemi koralnih grebena su važni jer ljudima pružaju izvor sredstava za život, hranu, rekreaciju i lekovita jedinjenja i štite zemljište na kome žive. Jamajka se za razvoj oslanja na okean i ekosistem. Međutim, morski život na Jamajci je takođe pogođen. Može postojati mnogo faktora koji doprinose da morski život ne bude u najboljem stanju. Geološko poreklo, topografske karakteristike i obilne sezonske padavine čine Jamajku podložnom nizu prirodnih opasnosti koje mogu uticati na priobalno i okeansko okruženje. To su olujni udari, klizišta, zemljotresi, poplave i uragani. Koralni grebeni u morskom parku Negril su sve više pod uticajem zagađenja i cvetanja makroalgi nakon decenija intenzivnog razvoja te regije kao glavne turističke destinacije.

Kolibri trochilus polytmus, nacionalna ptica Jamajke (na slici je ženka)

Istorija

Ljudi su naseljavali Jamajku još od 4000-1000 godina p.n.e. Malo se zna o ovim ranim narodima. Druga grupa, poznata kao “ljudi Redware” po svojoj grnčariji, stigla je oko 600. godine n.e, a za njom su usledili Taino oko 800. godine n.e, koji su najverovatnije došli iz Južne Amerike. Bavili su se poljoprivredom i ribolovom, a smatra se da su na svom vrhuncu brojali oko 60.000 ljudi, grupisanih u oko 200 sela na čelu sa poglavicama. Južna obala Jamajke bila je najnaseljenija, posebno oko oblasti koja je sada poznata kao Old Harbour.

Iako se često smatralo da su izumrli nakon kontakta sa Evropljanima, Taino su u stvari još uvek naseljavali Jamajku kada su Englezi preuzeli kontrolu nad ostrvom 1655. godine. Neki su pobegli u unutrašnjost ostrva, spajajući se sa zajednicama odbeglih afričkih robova. Jamajčanski fond za nacionalnu baštinu pokušava da locira i dokumentuje sve preostale dokaze o narodu Taino.

Kristifor Kolumbo je bio prvi Evropljanin koji je ugledao Jamajku, polažući pravo na ostrvo za Španiju nakon što se na ostrvo iskrcao 1494. godine tokom svog drugog putovanju u Ameriku. Njegova verovatna tačka iskrcavanja bila je Dry Harbour, nazvana Discovery Bay, a današnji St. Ann’s Bay Kolumbo je nazvao Sveta Glorija, kao prvo viđenje zemlje. Vratio se 1503. godine; međutim, doživeo je brodolom i on i njegova posada bili su primorani da žive na Jamajci godinu dana dok su čekali da budu spaseni.

1,5 km zapadno od St. Ann’s Baya nalazilo se prvo špansko naselje na ostrvu, Sevilla, koje je 1509. godine osnovao Juan de Esquivel, ali je napušteno oko 1524. godine jer je smatrano nezdravim. Glavni grad je oko 1534. godine premešten u Spanish Town, koji se tada zvao St. Jago de la Vega (danas parohija  St. Catherine). U međuvremenu, Tainosi su počeli da umiru u velikom broju, kako od unetih bolesti, tako i od porobljavanja od strane Španaca. Kao rezultat toga, Španci su počeli da na ostrvo uvoze robove iz Afrike.

Dosta robova je uspelo da pobegne i formira autonomne zajednice u udaljenim i lako branjenim oblastima u unutrašnjosti Jamajke, mešajući se sa preostalim narodom Taino; ove zajednice su postale poznate kao Maruni (Maroons). Mnogi Jevreji su pobegli od španske inkvizicije da bi živeli na ostrvu. Živeli su kao konvertiti (promenili su veru u katoličku) i često su bili proganjani od strane španskih vladara, a neki su se okrenuli piratstvu protiv brodarstva Španskog carstva.

Do početka XVII veka procenjuje se da na Jamajci nije živelo više od 2.500-3.000 ljudi.

Englezi su počeli da se interesuju za ostrvo i, nakon neuspelog pokušaja da osvoje Santo Domingo na ostrvu Hispaniola, admiral William Penn i general Robert Venables su predvodili invaziju na Jamajku 1655. godine. Bitke kod Ocho Riosa 1657. godine i Rio Nueva 1658. godine rezultirale su porazima Španaca. 1660. godine zajednica Maruna pod vođstvom Juana de Bolasa prešla je sa španske strane na stranu Engleza i uz njihovu pomoć Englezi su porazili Špance.

Kada su Englezi zauzeli Jamajku, većina španskih kolonista je pobegla, sa izuzetkom španskih Jevreja, koji su odlučili da ostanu na ostrvu. Španski robovlasnici su oslobodili svoje robove pre nego što su napustili Jamajku. Brojni robovi su se raspršili po planinama, pridruživši se već uspostavljenim zajednicama maruna.

U međuvremenu, Španci su nekoliko puta pokušali da ponovo zauzmu ostrvo, što je navelo Britance da podrže gusare koji su napadali španske brodove na Karibima; kao rezultat toga, piraterija je postala raširena na Jamajci, a grad Port Royal postao je ozloglašen po svom bezakonju. Španija je kasnije priznala engleski posed ostrva Madridskim ugovorom (1670). Nakon toga, engleske vlasti su nastojale da obuzdaju najgore ekscese gusara.

Kingston, ulica Harbour, oko 1820. godine

1660. godine stanovništvo Jamajke je brojalo oko 4.500 belaca i 1.500 crnaca. Slika se promenila u narednih 10 godina. Kako su Englezi razvijali plantaže šećerne trske na kojima je radio veliki broj robova, crni Afrikanci su činili većinu stanovništva. Irci su na Jamajci takođe činili veliki deo ranog stanovništva, pa ih je krajem XVII veka bilo dvostruko više od engleskog stanovništva. Oni su dovedeni kao plaćeni radnici i vojnici. Većina Iraca je dovedena silom – bili su politički ratni zarobljenici iz Ratova tri kraljevstva (1639-1653). Migracija velikog broja Iraca na ostrvo nastavila se u XVIII veku.

Ograničeni oblik lokalne uprave uveden je stvaranjem Doma skupštine Jamajke 1664. godine; međutim, predstavljao je samo mali broj bogatih vlasnika plantaža. 1692. godine koloniju je potresao zemljotres koji je rezultirao sa nekoliko hiljada mrtvih i skoro potpunim uništenjem Port Royala.

Tokom XVIII veka privreda je doživela procvat, zasnovana uglavnom na proizvodnji šećera i drugim kulturama za izvoz kao što su kafa, pamuk i indigo. Sve ove useve obrađivali su crni robovi, koji su živeli kratkim i često brutalnim životom bez ikakvih prava, budući da su bili vlasništvo male klase plantažera. XVIII vek karakteriše bekstvo većeg brojna robova, koji su se pridružili Marunima, što je dovelo do Prvog marunskog rata (1728-1739/40), koji je završio bez pobednika. Britanska vlada je tražila mir i potpisala ugovore sa Marunima.

Velika pobuna robova, poznata kao Takijev rat (Tacky’s War), izbila je 1760. godine, ali su poraženi od Britanaca i njihovih saveznika iz redova Maruna. Posle drugog sukoba 1795-1796. godine, mnogi Maruni iz marunskog grada Cudjoe’s Town (Trelawni Town) proterani su u Novu Škotsku i kasnije u Sijera Leone. Drugi robovi su pobegli i formirali su nezavisne zajednice.

Plantaža zapaljena tokom Baptističkog rata 1831-32. godine (Duperly 1833. godine)

Do početka XIX veka zavisnost Jamajke od rada robova i plantažne privrede dovela je do toga da su crni ljudi nadmašili bele ljude u odnosu od skoro 20:1. Iako su Britanci zabranili uvoz robova, neki su još uvek krijumčareni iz španskih kolonija i direktno iz Afrike. Dok je planirao ukidanje ropstva, britanski parlament je usvojio zakone za poboljšanje uslova za robove. Zabranio je upotrebu bičeva u polju i bičevanje žena; obavestio je plantažere da robovima treba dozvoliti versku nastavu i zahtevao slobodan dan tokom svake nedelje kada robovi mogu da prodaju svoje proizvode, zabranjujući nedeljne pijace kako bi se robovima omogućilo da idu u crkvu. Dom skupštine Jamajke negodovao je i opirao se novim zakonima. Njegovi članovi, koji su mogli da budu samo Jamajčani evropskog porekla, tvrdili su da su robovi zadovoljni i protivili su se mešanju parlamenta u ostrvska pitanja. Robovlasnici su se plašili mogućih pobuna ako bi uslovi za robove bili olakšani.

Britanci su 1807. godine ukinuli trgovinu robljem, ali ne i samu instituciju ropstva. 1831. godine izbila je ogromna pobuna robova, poznata kao Baptistički rat, koju je predvodio baptistički propovednik Semuel Sharpe. Pobuna je rezultirala stotinama mrtvih i uništenjem brojnih plantaža i dovela je do žestokih represalija od strane plantažera. Kao rezultat ovakvih pobuna, kao i napora abolicionista, Britanija je zabranila ropstvo u svom carstvu 1834. godine, uz potpunu emancipaciju od ropstva koja je proglašeno 1838. godine. Stanovništvo Jamajke 1834. godine brojalo je 371.070, od ​​kojih su 15.000 bili belci, 5.000 slobodni crnci, 40.000 “obojeni” ili slobodni ljudi mešane rase, a 311.070 su bili robovi. Nedostatak radne snage podstakao je Britance da počnu da “uvoze” plaćene sluge kako bi dopunili radnu bazu, pošto su se mnogi oslobođeni robovi opirali radu na plantažama. Radnici regrutovani iz Indije počeli su da pristižu 1845. godine, a kineski radnici 1854. godine. Njihovi potomci i danas žive na Jamajci.

Kingston posle velikog požara 1882. godine

Tokom narednih 20 godina nekoliko epidemija kolere, šarlaha i malih boginja pogodilo je ostrvo, usmrtivši skoro 60.000 ljudi (oko 10 dnevno). Ipak, popis stanovništva 1871. godine beleži 506.154 stanovnika, od čega je belaca bilo 13.101, obojenih (mešane rase) 100.346 i 392.707 crnaca. Ovo razdoblje obeležio je ekonomski pad, sa mnogim Jamajčanima koji su živeli u siromaštvu. Nezadovoljstvo ovim, kao i kontinuirana rasna diskriminacija i marginalizacija crnačke većine, doveli su do izbijanja pobune u Morant Bayu 1865. godine koju je predvodio Paul Bogle, a koju je guverner John Eyre ugušio sa takvom brutalnošću da je opozvan sa položaja. Njegov naslednik, John Peter Grant sproveo je niz društvenih, finansijskih i političkih reformi sa ciljem da održi čvrstu britansku vlast nad ostrvom, koje je 1866. godine postalo krunska kolonija. 1872. godine glavni grad je prenet iz Spanish Towna u Kingston.

1907. godine Jamajku je pogodio zemljotres, za kojim je usledio i požar. Izazvao je ogromna razaranja u Kingstonu i smrt 800-1.000 ljudi.

Nezaposlenost i siromaštvo su ostali problem za mnoge Jamajčane. Kao rezultat toga, nastali su različiti pokreti koji su tražili političke promene, pre svega Univerzalno udruženje za poboljšanje crnaca i Liga afričkih zajednica koje je osnovao Marcus Garvey 1917. godine. Pored toga što je tražio veća politička prava i poboljšanje položaja radnika, Garvey je takođe bio istaknuti Panafrikanista i zagovornik pokreta Povratak u Afriku. On je takođe bio jedna od glavnih inspiracija za Rastafari, religiju osnovana na Jamajci tridesetih godina XX veka, koja je kombinovala hrišćanstvo sa afrocentričnom teologijom fokusiranom na liku cara Etiopije Haile Selassiju. Uprkos povremenom progonu, Rastafari je postao ustaljena vera na ostrvu, a kasnije se proširio u inostranstvo.

Kingston

Velika ekonomska kriza snažno je pogodila Jamajku. Kao deo britanskih radničkih nemira u Zapadnoj Indiji 1934-39, Jamajka je doživela brojne štrajkove, koji su kulminirali štrajkom 1938. godine koji se pretvorio u nemire koji su se rasplamsali. Kao rezultat toga, britanska vlada je osnovala komisiju da ispita uzroke nemira; njihov izveštaj je preporučio političke i ekonomske reforme u britanskim karipskim kolonijama. Novi Predstavnički dom osnovan je 1944. godine, izabran opštim pravom glasa za odrasle. Tokom ovog perioda pojavio se dvopartijski sistem Jamajke, sa stvaranjem Jamajčanske laburističke partije (JLP) i Narodne nacionalne partije (PNP).

Jamajka je polako dobijala sve veću autonomiju od Ujedinjenog Kraljevstva. 1958. godine postala je provincija u Federaciji Zapadne Indije, koja je okupljala nekoliko britanskih karipskih kolonija. Međutim, pokazalo se da članstvo u Federaciji izaziva podele, a na referendumu o tom pitanju je neznatna većina glasala za izlazak. Nakon napuštanja Federacije, Jamajka je stekla punu nezavisnost 6. avgusta 1962. godine. Nova država je, međutim, zadržala svoje članstvo u Komonveltu (sa kraljicom kao šefom države) i usvojila parlamentarni sistem. Bustamante je sa 78 godina postao prvi premijer države.

Zastava Jamajke

Snažan ekonomski rast, u proseku oko 6% godišnje, obeležio je prvih deset godina nezavisnosti. Rast je bio podstaknut visokim nivoom privatnih investicija u boksit/glinicu, turizam, prerađivačku industriju i, u manjoj meri, poljoprivredni sektor. Što se tiče spoljne politike, Jamajka je postala članica Pokreta nesvrstanih, nastojeći da zadrži jake veze sa Britanijom i Sjedinjenim Državama, istovremeno razvijajući veze sa komunističkim državama kao što je Kuba.

Optimizam prve decenije bio je praćen rastućim osećajem nejednakosti među mnogim Afro-Jamajčanima i zabrinutošću da prednosti rasta ne deli siromašno gradsko stanovništvo, od kojih su mnogi na kraju živeli u Kingstonu u straćarama preplavljenim kriminalom.

Stanovništvo

Sa nešto manje od tri miliona stanovnika, Jamajka je treća najnaseljenija anglofonska država u Americi (posle SAD i Kanade) i četvrta najnaseljenija država Kariba. Kingston je glavni i najveći grad države. Većina Jamajčana je podsaharskog afričkog porekla, sa značajnim evropskim, istočnoazijskim (prvenstveno kineskim), indijskim, libanskim i mešovitim manjinama. Zbog visoke stope emigracije zbog posla od šezdesetih godina XX veka, postoji velika dijaspora Jamajke, posebno u Kanadi, Ujedinjenom Kraljevstvu i SAD. Država ima globalni uticaj koji je u suprotnosti sa njenom malom površinom; rodno je mesto rastafarske religije, rege muzike (i povezanih žanrova kao što su dub, ska i denshol) i međunarodno je istaknuta u sportu, pre svega u kriketu i atletici.

Broj stanovnika Jamajke je oko 2,812.000 po procenama iz jula 2018. godine. Zvanični popis je obavljen 2011. godine i tada je popisano blizu 2,7 miliona stanovnika. Gustina naseljenosti iznosi 266 stanovnika/km2. Najveći gradovi po popisu iz 2011. godine su Kingston (661.862), Portmore (182.153), Spanish Town (147.152), Montego Bay (110.115), May Pen (61.548), Manderville (49.695), Old Harbour (28.912), Savanna-la-Mar (22.633), Ocho Rios (16.671) i Linstead (15.231). Jamajka je još u XVII veku administrativno podeljena na 14 parohija (ili županija), u jednom trenutku bilo ih je 22, a 1866. godine je utvrđeno stanje koje važi i danas. 1758. godine Jamajka je bila podeljena na tri okruga (od zapada prema istoku Cornwall, Middlesex i Surrey), ali oni danas nemaju nikakvu administrativnu funkciju.

Montego Bay

Podaci o etničkoj pripadnosti stanovništva se razlikuju u zavisnosti od izvora, ali ne u velikoj meri. Po jednom istraživanju sprovedenom 2020. godine Jamajčani afričkog porekla čine 76,3% populacije, 15,1% su mešovite rase afro-evropljana, 3,4% su Indijci ili afro-indijci, 3,2% su belci, 1,2% su Kinezi i 0,8% su ostali. Po drugim podacima belaca ima znatno manje, samo 0,4%.

Raznovrsni etnički koreni Jamajke ogledaju se u nacionalnom motu Od više jedan narod (Out of Many One People). Crnačko stanovništvo vodi poreklo iz zapadnoafričkih zemalja Gane i Nigerije. Ostala glavna područja predaka su Evropa, Južna i Istočna Azija. Nije uobičajeno da se Jamajčani identifikuju po rasi, kao što se ističe u drugim zemljama, naprimer u SAD, pri čemu većina Jamajčana vidi Jamajčanku nacionalnost kao identitet sam po sebi, bez obzira na etničku pripadnost.

Jamajčanski Maruni nastavljaju sa svojim tradicijama i govore svoj jezik, lokalno poznat kao Kromanti.

Azijci čine drugu po veličini grupu i uključuju Indo-Jamajčane i kineske Jamajčane. Većina su potomci plaćenih radnika koju je dovela britanska kolonijalna vlada da bi popunila nedostatak radne snage nakon ukidanja ropstva 1838. godine. Među istaknutim Indo-Jamajčanima i prva pratilja u izboru za Mis Univerzuma 2010. godine Yendi Phillips. Jugozapadna župa Westmoreland poznata je po velikoj populaciji Indo-Jamajčana. Zajedno sa svojim indijskim kolegama, kineski Jamajčani su takođe odigrali sastavnu ulogu u zajednici i istoriji Jamajke. Istaknuti potomci ove grupe su kanadski milijarder i investitor Michael Lee-Chin i supermodeli Naomi Cambell (rođena je u Londonu) i Tyson Beckford.

Postoji oko 20.000 Jamajčana koji imaju libansko i sirijsko poreklo. Većina su bili hrišćanski imigranti koji su pobegli od otomanske okupacije Libana početkom XIX veka. Na kraju su njihovi potomci postali veoma uspešni političari i biznismeni.

1835. godine baron Charles Ellis dao je 500 ha svog imanja u Westmorelandu za nemačko naselje Seaford Town. Danas je većina stanovnika grada potpunog ili delimično nemačkog porekla.

Prema novinama “Scotland Herald”, Jamajka ima više ljudi koji koriste prezimena Campbell nego stanovništvo same Škotske, a takođe ima i najveći procenat škotskih prezimena van Škotske. Škotska prezimena čine oko 60% prezimena u telefonskom imeniku Jamajke. Veliki broj Jamajčana mešovite rase može da tvrdi da ima škotsko poreklo. Značajni Škotski-Jamajčanin je bivši državni sekretar SAD Colin Powell.

Postoji i značajno stanovništvo portugalskih korena, koje je pretežno sefardskog jevrejskog nasleđa. Judaizam je na kraju postao veoma uticajan na Jamajci i danas se može videti na mnogim jevrejskim grobljima širom zemlje. Tokom Holokausta Jamajka je postala utočište za Jevreje koji su bežali od progona u Evropi.

Poslednjih godina imigracija se povećala, dolazeći uglavnom iz Kine, Haitija, Kube, Kolumbije i Latinske Amerike. Oko 20.000 Latinoamerikanaca živi na Jamajci. 2016. godine premijer Andrew Holness predložio je da španski bude drugi službeni jezik Jamajke. Na Jamajci takođe živi oko 7.000 Amerikanaca.

Plaža na zapadnoj obali ostrva

Jamajka se smatra dvojezičnom zemljom, sa dva glavna jezika u upotrebi kod stanovništva. Službeni jezik je engleski, koji se koristi u svim domenima javnog života, uključujući vladu, pravni sistem, medije i obrazovanje. Međutim, primarni govorni jezik je kreolski jezik zasnovan na engleskom. Ova dva jezika postoje u dijalektičkom kontinuumu, pri čemu govornici koriste drugačiji registar govora u zavisnosti od konteksta i sa kim govore. “Čist” kreolski, iako se ponekad smatra samo dijalektom engleskog jezika, u suštini je međusobno nerazumljiv sa standardnim engleskim i najbolje je smatrati ga posebnim jezikom. Istraživanje iz 2007. godine pokazalo je da je 17,1% stanovništva bilo jednojezično na jamajčanskom standardnom engleskom, 36,5% je bilo jednojezično na kreolskom, a 46,4% je bilo dvojezično, iako su ranija istraživanja ukazivala na veći stepen dvojezičnosti (do 90%). Jamajčanski obrazovni sistem je tek nedavno počeo da nudi formalnu nastavu na kreolskom, dok se engleski jezik zadržao kao zvanični jezik nastave.

Veliki broj Jamajčana je emigrirao u druge zemlje, posebno u Ujedinjeno Kraljevstvo, SAD i Kanadu. U slučaju SAD, oko 20.000 Jamajčana godišnje dobije stalni boravak. Takođe je bilo emigracije Jamajčana u druge zemlje Kariba kao što su Kuba, Portoriko, Gvajana i Bahami. 2004. godine procenjeno je da do 2,5 miliona Jamajčana i potomaka živi u inostranstvu.

Procenjuje se da Jamajčana u Ujedinjenom Kraljevstvu ima oko 800.000, što ih čini daleko najvećom afro-karipskom grupom u zemlji. Migracija velikih razmera sa Jamajke u Veliku Britaniju dogodila se prvenstveno pedesetih i šezdesetih godina XX veka, kada je ostrvo još uvek bilo pod britanskom vlašću. Koncentracije Jamajčana su prilično značajne u brojnim gradovima SAD, kao što su Njujork, Bafalo, Majami, Atlanta, Čikago, Orlando, Tampa, Vašington, Filadelfija, Hartford, Providens i Los Anđeles. U Kanadi, stanovništvo Jamajke je u Torontu. Jamajčani Kanađani čine oko 30% celokupne crne kanadske populacije.

Značajna, iako mnogo manja grupa emigranata, su Jamajčani u Etiopiji. To su uglavnom rastafarijanci, u čijem teološkom pogledu na svet je Afrika obećana zemlja, ili Zion, tačnije Etiopija, zbog pijeteta prema bivšem etiopskim caru Haile Selassieju. Većina njih živi u malom gradu Shashamane, oko 240 km južno od glavnog grada Etiopije Adis Abebe.

Hrišćanstvo je najrasprostranjenija religija koja se praktikuje na Jamajci. Oko 70% su protestanti; rimokatolici čine samo 2% stanovništva. Pokret rastafari ima 29.000 pristalica, prema popisu iz 2011. godine. Postoji i mala populacija od oko 200 Jevreja, koji sebe opisuju kao liberalno-konzervativne. Od ostalih grupa tu su muslimani, koji tvrde da ih ima 5.000.

Kada je Jamajka stekla nezavisnost 1962. godine, stopa ubistava je bila 3,9 na 100.000 stanovnika, jedna od najnižih u svetu. Do 2009. godine stopa je iznosila 62 na 100.000 stanovnika, jedna od najviših u svetu. Nasilje bandi postalo je ozbiljan problem, sa organizovanim kriminalom koji je bio usredsređen oko jamajčanskih bandi. Prema procenama UN, Jamajka je godinama imala jednu od najvećih stopa ubistava na svetu. Neke oblasti Jamajke, posebno siromašne oblasti u Kingstonu, Montego Bayu i drugde, imale su visok nivo kriminala i nasilja.

Nakon 2010. godine stopa ubistava je počelala da pada nakon pokretanja strateškog programa. Ministarstvo za nacionalnu bezbednost je u 2012. godini prijavilo smanjenje ubistava za 30 odsto. Ipak, u 2017. godini broj ubistava je povećan za 22% u odnosu na prethodnu godinu.

Iako je mala nacija, jamajčanska kultura ima snažno globalno prisustvo. Muzički žanrovi rege, ska, mento, rocksteady, dab i, odnedavno, denshol i raga, svi su nastali u živahnoj, popularnoj urbanoj muzičkoj industriji na ostrvu. Oni su i sami uticali na brojne druge žanrove, kao što su pank rok (preko regea i ska), dab poezija, novi talas, dvotonska, ljubavni rok, regeton, džungla, drum and bass, dabstep, grime i američka rep muzika. Neki reperi su jamajčanskog porekla.

Bob Marley je verovatno najpoznatiji jamajčanski muzičar; sa svojim bendom “The Wailers” imao je niz hitova šezdesetihi sedamdesetih godina XX veka, popularizujući rege na međunarodnom nivou i prodavši milione ploča.

Ian Fleming (1908-1964) je imao kuću na Jamajci u kojoj je proveo dosta vremena. Više puta je koristio ostrvo kao mesto radnje u svojim romanima o Džejms Bondu, kao što su "Živi i pusti druge da umru", "Doktor No", "Samo za tvoje oči", "Čovek sa zlatnim pištoljem", "Oktopusi" i "Dah smrti". Do sada, jedina filmska adaptacija Džejmsa Bonda koja je snimljena na Jamajci bila je "Doktor No". U filmu "Živi i pusti druge da umru" scene na izmišljenom ostrvu San Monique snimljene su na Jamajci.

Jamajka ima istoriju u filmskoj industriji koja datira od ranih šezdesetih godina XX veka. Pogled na delinkventnu omladinu na Jamajci predstavljen je u muzičkom kriminalističkom filmu iz 1972. godine “The Harder They Come”, u kojem Jimmy Cliff  igra frustriranog (i psihopatskog) rege muzičara koji izvršava ubistvo. Drugi značajni jamajčani filmovi su “Countryman”, “Rockers”, “Dancehall Queen”, “One Love”, “Shottas”, “Out the Gate”, “Third World Cop” i “Kingston Paradise”. Jamajka se takođe često koristi kao lokacija za snimanje, kao što je film o Džejmsu Bondu “Doktor No” (1962), “Leptir” (1973) sa Steve McQueenom u glavnoj ulozi, “Koktel” (1988) sa Tomom Kruzom u glavnoj ulozi i Diznijeva komedija “Cool Runnings” iz 1993. godine, koja je zasnovana na istinitoj priči o prvom bob timu Jamajke koji je učestvovao na Zimskim olimpijsime igrama.

The island is famous for its Jamaican jerk spice, curries, and rice and peas, which is integral to Jamaican cuisine. Jamaica is also home of Red Stripe beer and Jamaican Blue Mountain Coffee.

Ostrvo je poznato po jamajčanskim začinima, kariju, pirinču i grašku, što je sastavni deo jamajčanske kuhinje. Jamajka je takođe poznata po pivu “Red Stripe” i kafi “Blue Mountain”.

Sport je sastavni deo nacionalnog života na Jamajci i ostrvski sportisti mogu da postignu rezultate koji su znatno iznad onoga što se obično može očekivati od tako male zemlje. Dok je najpopularniji lokalni sport kriket, na međunarodnoj sceni Jamajčani su izuzetno dobri u atletici.

Jamajka je dala neke od najpoznatijih svetskih igrača kriketa: George Headley, Courtney Walsh, Chris Gayle i Michael Holding. Bila jedan od domaćina Svetskog prvenstva u kriketu 2007. godine, a kriket tim Zapadne Indije je jedan od 12 punopravnih članica ICC-a. Reprezentacija Jamajke u kriketu se takmiči regionalno, a takođe daje igrače za reprezentaciju Zapadne Indije. Velelepni stadion “Sabina Park” je jedini kriket stadion na ostrvu za vrhunske utakmice, ali se i stadion “Greenfield” takođe koristi za kriket.

Od sticanja nezavisnosti Jamajka je konstantno proizvodila sportiste svetske klase u atletici. Na Jamajci bavljenje atletikom počinje u veoma mladom dobu i većina srednjih škola održava rigorozne atletske programe sa svojim vrhunskim sportistima koji se takmiče na nacionalnim i međunarodnim takmičenjima. Na Jamajci nije neuobičajeno da mladi sportisti dostignu medijsku pažnju i nacionalnu slavu mnogo pre nego što stignu na međunarodnu atletsku scenu.
Tokom proteklih šest decenija Jamajka je proizvela na desetine sprintera svetske klase, od kojih je najpoznatiji olimpijski i svetski šampion Usain Bolt, aktuelni svetski rekorder na 100 m sa 9,58 s i 200 m sa 19,19 s. Bolt je prvi atletičar koji je na istim Olimpijskim igrama oborio oba svetska rekorda na kratkim stazama i prvi nakon Carla Lewisa (1984), koji je na istim Olimpijskim igrama osvojio zlato u trkama na 100 i 200 m. To je uradio čak tri puta uzastopno, 2008, 2012. i 2016. godine. Pri tome je i sa štafetom Jamajke 2008. i 2012. godine takođe osvojio zlatnu medalju, tako da ima osam zlatnih olimpijskih medalja. Sa svetskih prvenstava ima 11 zlatnih i dve srebrne medalje.

Dva verovatno najpoznatija Jamajčanina Bob Marley i Usain Bolt

Ostali značajni jamajčanski sprinteri su Arthur Wint, prvi osvajač zlatne medalje na Olimpijskim igrama za Jamajku; Donald Quarrie, Elaine Thompson dvostruka olimpijska šampionka iz Rija 2016. godine na 100 i 200 m, olimpijska šampionka i bivša svetska rekorderka na 200 m; Roy Anthony Bridge; Merlene Ottey; Delloreen Ennis-London; Shelly-Ann Fraser-Pryce, bivša svetska i dvostruka olimpijska šampionka na 100 m; Kerron Stewart; Aleen Bailey; Juliet Cuthbert; trostruki osvajač zlatne olimpijske medalje Veronica Campbell-Brown; Sherone Simpson; Brigitte Foster-Hylton; Yohan Blake; Herb McKenley; George Rhoden, osvajač zlatne olimpijske medalje; Deon Hemmings, osvajač zlatne olimpijske medalje; kao i Asafa Powell, bivši svetski rekorder na 100 m i dvostruki olimpijski finalista na 100 m i osvajač zlatne olimpijske medalje u štafeti 4x100 m 2008. godine. 
Jamajka je takođe proizvela nekoliko amaterskih i profesionalnih boksera svetske klase, kao što su Trevora Berbick i Mike McCallum. Prva generacija jamajčanskih sportista nastavili su da imaju značajan uticaj na ovaj sport na međunarodnom nivou, posebno u Ujedinjenom Kraljevstvu gde se na listi najboljih britanskih boksera rođenih na Jamajci ili od roditelja sa Jamajke nalazi više boksera, a jedan od njih je i Floyd Mayweather mlađi, čiji je deda po majci Jamajčanin.

Kriket stadion “Sabina Park”

Fudbal i konjske trke su drugi popularni sportovi na Jamajci. Fudbalska reprezentacija Jamajke kvalifikovala se za Svetsko prvenstvo 1998. godine. U poslednjem kolu pred 35.700 gledalaca u Kingstonu Jamajka je odigrala 0:0 sa Meksikom, što je bilo dovoljno za plasman na Svetsko prvenstvo. Te godine na rang listi FIFA Jamajka je zauzimala fantastično 27. mesto, a trenutno je na 57. mestu. 
Trke konja bile su prvi sport Jamajke. Uveli su ih u XVIII veku britanski imigranti da zadovolje svoju čežnju za omiljenom razonodom kod kuće. Tokom ropstva afro-jamajčani robovi su smatrani najboljim konjskim džokejima. Danas konjske trke obezbeđuju posao za oko 20.000 ljudi, uključujući odgajivače konja, timare i trenere. Takođe, nekoliko Jamajčana je međunarodno poznato po uspehu u konjskim trkama, a Richard DePass je držao Ginisov rekord sa najviše pobeda u jednom danu. Takođe, postoje stotine Jamajčana koji su zaposleni u SAD, Kanadi i Ujedinjenom Kraljevstvu kao treneri i timari.
Vožnja trkačkih automobila je takođe popularan sport na Jamajci sa nekoliko trkačkih staza i trkačkih udruženja širom zemlje.
Jedan od najinteresantijih sportskih događaja na Jamajci bilo je učešće u bobu na Zimskim olimpijskim igrama u Calgaryju 1988. godine. Suluda ideja, kako su mnogi islili, se realizovala. Debitantski četvorosed su sačinjavali Devona Harris, Dudley Stokes, Michael White, Freddy Powell i Chris  Stokes koji ga je zamenio u poslednjem trenutku. Trener je bio Howard Siler iz SAD, učesnik Olimpijskih igara 1972. i 1980. godine. Njihov status autsajdera koji dolaze iz države sa tropskom klimom i takmiče se u zimskom sportu po hladnom vremenu, brzo im je doneo popularnost na Igrama. Nisu imali nikakvo iskustvo i morali su da pozajme osnovnu opremu kako bi se takmičili. U poslednjoj vožnji izgubili su kontrolu nad bobom, koji se prevrnuo i ostali su bez plasmana. Dudley Stokes i Michael White učestvovali su u bobu dvosedu, završivši na 30. mestu od 41 tima. O svemu ovome snimljen je 1993. godine film "Cool Runnings" (hladni trkači). Muzika za film takođe je postala popularna kada je Jimmy Cliff izveo obradu pesme Johnny Nasha "I Can See Clearly Now“, koja je kao singl dospela među 40 najboljih u SAD, Kanadi, Francuskoj i Ujedinjenom Kraljevstvu. Jamajka je nastavila da se takmiči u bobu i na narednim Olimpijskim igrama, a 1994. godine četvorosed je zauzeo 14. mesto.

Čuvena posada boba Jamajke iz 1988. godine

Šah i košarka su takođe među popularnim sportovima na Jamajci. To takođe važi i za netbol, a reprezentacija Jamajke pod nazivom The Sunshine Girls se konstantno rangira među prvih pet na svetu.
Ragbi 13 (klasičan ragbi se igra sa 15 igrača) se igra na Jamajci od 2006. godine. Reprezentaciju Jamajke čine igrači koji igraju na Jamajci i iz profesionalnih i poluprofesionalnih klubova sa sedištem u Velikoj Britaniji. U novembru 2018. godine prvi put u istoriji reprezentacija Jamajke se kvalifikovala za Svetsko prvenstvo 2021. godine (zbog pandemije COVID-19 takmičenje je pomereno za 2022. godinu) nakon pobeda nad SAD i Kanadom.
Prema ESPN-a, najplaćeniji jamajčanski profesionalni sportista 2011. godine bio je Justin Masterson, član bejzbol kluba Cleveland Indians.

Oslobađanje robova najavilo je uspostavljanje masovnog obrazovnog sistema. Pre emancipacije bilo je nekoliko škola za obrazovanje lokalnog stanovništva, a mnogi su slale svoju decu u Englesku da bi dobili kvalitetno obrazovanje. Nakon oslobađanja robova, Zapadnoindijska komisija je dala određenu sumu novca za osnivanje osnovnih škola, sada poznatih kao Škole za sve uzraste. Većinu ovih škola osnovale su crkve. Ovo je bila geneza modernog jamajčanskog školskog sistema.

Sistem školstva sastoji se od predškolskog obrazovanja (za uzrast 2-5 godina), osnovne škole (3-12 godina), javne i privatne srednje škole (10-19 godina) u kojima se uglavnom koristi engleski sistem školovanja i koledži, od kojih je jedan Učiteljski koledž osnovan davne 1836. godine. Obrazovanje je besplatno od predškolskog obrazovanja do srednje škole. Učenici uče španski jezik od osnovnog nivoa naviše; oko 40-45% obrazovanih ljudi na Jamajci govori neki oblik španskog jezika.

Privreda

Jamajka ima mešovitu privredu sa državnim i privatnim preduzećima. Glavni sektori jamajčanske privrede su poljoprivreda, rudarstvo, industrija, turizam, prerada nafte, finansijske i usluge osiguranja. Turizam i rudarstvo su glavni izvori prihoda. Polovina privrede Jamajke se oslanja na usluge, a polovina njenih prihoda dolazi od usluga kao što je turizam. Procenjuje se da Jamajku svake godine poseti 4,3 miliona stranih turista. Jamajka je 2018. godine predstavljala Karipsku zajednicu CARICOM na godišnjim sastancima grupa G20 i G7. 2019. godine Jamajka je imala najnižu stopu nezaposlenosti u poslednjih 50 godina. Zone slobodne trgovine u Kingstonu, Montego Bayu i Spanish Townu omogućavaju bescarinski uvoz, neoporezivu dobit i slobodnu repatrijaciju zarade od izvoza.
Privreda Jamajke je snažno rasla nakon sticanja nezavisnosti, ali je potom stagnirala osamdesetih godina, zbog velikog pada cena boksita i nestabilnosti cena poljoprivrednih proizvoda. Finansijski sektor je bio u problemu 1994. godine, a mnoge banke i osiguravajuća društva pretrpele su velike gubitke i imale su probleme sa likvidnošću. U januaru 1997. godine Vlada je osnovala kompaniju Finsac da bi pomogla ovim bankama i kompanijama, obezbeđujući sredstva u zamenu za kapital, i stekla je značajan udeo u bankama i osiguravajućim kompanijama, ali to je samo pogoršalo problem i dovelo zemlju u veliki spoljni dug. Od 2001. godine, nakon što su banke i kompanije sredile finansijsko stanje, Finsac ih je prodao. 
1996. i 1997. godine došlo je do pada BDP-a uglavnom zbog značajnih problema u finansijskom sektoru, a 1997. godine zbog teške suše (najgore u poslednjih 70 godina) i uragana koji je drastično smanjio poljoprivrednu proizvodnju.
JAMALCO se bavi vađenjem boksita i proizvodnjom glinice
Nedavni ekonomski rezultati pokazuju da se privreda Jamajke oporavlja. Poljoprivredna proizvodnja je važan pokretač rasta. 2018. godine Jamajka je prijavila povećanje proizvodnje kukuruza (7,9%), banana (10,4%), ananasa (2,2%), kokosa (24,9%) i punomasnog mleka (10,6%). Jamajka je peti najveći izvoznik boksita u svetu, posle Australije, Kine, Brazila i Gvineje. Takođe se izvozi krečnjak, koji ima velike zalihe, a.trenutno se sprovode planove za povećanje eksploatacije.
Kanadska kompanija "Carube Copper Corp" otkrila je i potvrdila postojanje bar sedam značajnih ležišta bakra i zlata od porfira u parohiji St. Catherine. Eksploatacija na ovim lokacijama počela je 2017. godine.
Turizam koji donosi najveći devizni prihod, takođe je pokazao napredak. 1999. godine ukupan broj gostiju bio je 2 miliona. Od 2017. godine broj gostiju je eksponencijalno porastao, dostigavši prosečno 4,3 miliona godišnje. Najveća turistička tržišta Jamajke su Severna i Južna Amerika i Evropa. 2017. godine Jamajka je zabeležila povećanje broja gostiju iz južne i zapadne Evrope za 91,3%, pri čemu je najveći porast broja gostiju bio iz Nemačke, Portugalije i Španije.
"Petrojam", nacionalna i jedina rafinerija nafte na Jamajci, u suvlasništvu je Vlade Venecuele. Proizvodi se dizel gorivo za automobile, teško lož ulj, kerozin/mlazno gorivo, tečni naftni gas (LPG), asfalt i benzin. Vlada Jamajke je 20. februara 2019. godine izglasala da ponovo preuzme vlasništvo nad 49% udela Venecuele.
Poljoprivredni izvoz Jamajke su šećer, banane, kakao, kokos, melasa, pomorandže, limete, grejpfrut, rum, jam, najgvirc (ili piment izuzetnog kvaliteta, čiji je Jamajka najveći svetski izvoznik) i kafa "Blue Mountain", koja se smatra svetski poznatim gurmanskim brendom.

Plodovi najgvirca

Jamajka ima širok spektar industrijskih i komercijalnih aktivnosti. Vazduhoplovna industrija je u stanju da obavlja većinu rutinskog održavanja aviona, osim teških strukturnih popravki. Postoji značajna tehnička podrška za transport i poljoprivrednu avijaciju. Jamajka ima značajan industrijski inženjering, laka indusrija, kao što je proizvodnja metala, metalnih krovova i nameštaja. Prerada hrane i pića, proizvodnja staklenog posuđa, obrada softvera i podataka, štampa i izdavaštvo, osiguranje, muzika i snimanje i napredne obrazovne aktivnosti mogu se naći u većim urbanim sredinama. Građevinska industrija Jamajke je u potpunosti samodovoljna, sa profesionalnim tehničkim standardima i smernicama.

Plaža James Bond, Oracabessa

U aprilu 2014. godine vlade Jamajke i Kine potpisale su preliminarne sporazume za prvu fazu Jamajčanskog logističkog čvorišta (JLH) - inicijativu koja ima za cilj da pozicionira Kingston kao četvrto čvorište u globalnom logističkom lancu, pridruživši se Roterdamu, Dubaiju i Singapuru, za potrebe Amerike. Očekuje se da će projekat, kada bude završen, obezbediti mnogo poslova za Jamajčane, ekonomske zone za multinacionalne kompanije i preko potreban ekonomski rast da bi se smanjio veliki javni dug zemlje koji premašuje domaći BDP. 
Zvanična valuta je jamačjanski dolar (JMD), koji je oko 0,70 RSD.

Saobraćaj

Saobraćajna infrastruktura na Jamajci sastoji se od puteva, železničkih pruga i vazdušnog saobraćaja, sa putevima koji čine okosnicu unutrašnjeg transportnog sistema ostrva.

Putevi

Putnu mrežu Jamajke čini skoro 21.000 km puteva, od kojih je preko 15.000 km asfaltirano. Vlada Jamajke je od kraja XX veka u saradnji sa privatnim investitorima, krenula u kampanju projekata unapređenja infrastrukture, od kojih jedan uključuje izgradnju mreže autoputeva, koji bi povezivali glavne naseljene centre ostrva.

Najvažniji putevi su markirani slovom A i ima ih četiri. Saobraćajnica A1 povezuje Kingston, Spanish Town, Linstead i St. Ann’s Bay (na ovoj deonici je pun profil autoputa), a zatim produža duž severozapadne obale do Montego Baya i naselja Lucea u ukupnoj dužini od 243 km. A2 ide južnim delom ostrva od Spanish Towna preko Old Harboura i Black Rivera do naselja Savanna-la-Mar u dužini od 154 km. Od Spanish Towna do naselja May Pen novom trasom izgrađen je pun profil autoputa koji nosi oznaku T1 u dužini od 43 km. Put A3 povezuje slično putu A1 Kingston i St. Ann’s Bay, ali ide istočnije od tog puta kroz znatno teži reljef. Na severnu obalu ostrva izlazi blizu mesta Annotto Bay i preko Ocho Riosa spaja se sa putem A1. Dužina ovog puta je 101 km. Put A4 ide od Kingstona duž jugoistočne, istočne i severoistočne obale do spajanja sa putem A3 blizu mesta Annotto Bay. Na Jamajci se vozi levom stranom.

Autoput A1 Kingston – St. Ann’s Bay koji povezuje sever i jug ostrva

Železnice

Karta železničkih pruga Jamajke na vrhuncu prerade boksita oko 1945. godine

Železnički saobraćaj na Jamajci više ne uživa istaknuti položaj kao nekada, budući da je u velikoj meri zamenjen drumskim saobraćajem kao primarnim prevoznim sredstvom. Prva pruga na Jamajci izgrađena je 1845. godine i povezivala je Kingston sa naseljem Angels (blizu Spanish Towna) u dužini od 23,3 km. Tako je Jamajka postala druga britanska kolonija (posle Kanade) koja je dobila železnički sistem. Izgradnja je počela samo dvadeset godina nakon što je železnica Stockton & Darlington počela sa radom u Ujedinjenom Kraljevstvu. Železnička mreža se u narednih 100 godina proširila po ostrvu i ukupno je izgrađeno 272 km pruga. Javni putnički železnički saobraćaj na Jamajci je obustavljen u oktobru 1992. godine. U funkciji je ostalo samo 57 km pruga, koje se koriste za transport boksita i šećerne trske. Posle skoro 20 godina, 16. aprila 2011. godine putnički saobraćaj je uspostavljen na relaciji May Pen – Spanish Town – Linstead, da bi ponovo bio obustavljen u avgustu 2012. godine. U Parlamentu Jamajke vodi se debata o oživljavanju železničkog saobraćaja pod zajedničkim javnim ulaganjem koje je predloženo sa stranim partnerom (u igri su bili Kanada, zatim Indija, pa Kina).

Otvaranje prve pruge na Jamajci, stanica Kingston

Vazdušni saobraćaj

Na Jamajci postoje tri međunarodna aerodroma sa modernim terminalima, dugim pistama i navigacionom opremom potrebnom za smeštaj velikih mlaznih aviona koji se koriste u modernom i vazdušnom saobraćaju: Međunarodni aerodrom “Norman Manley” u Kingstonu; Međunarodni aerodrom “Ian Fleming” u Boscobelu (parohija Saint Mary); i najveći i najprometniji aerodrom na ostrvu, Međunarodni aerodrom “Sir Donald Sangster” u letovalištu Montego Bay. Međunarodni aerodromi “Norman Manley” i “Sir Donald Sangster” sedište su nacionalne avio-kompanije “Air Jamaica”. Pored toga, postoje lokalni aerodromi Tinson Pen (Kingston), Port Antonio i Negril, koji služe samo za domaće letove. Mnoge druge male, ruralne centre opslužuju privatne piste na imanjima šećerne trske ili rudnicima boksita.

Teško je pobrojati sve aerodrome sa kojih se leti do aerodroma u Montego Bayu. Od evropskih gradova tu je nekoliko britanskih, Brisel, Amsterdam, Moskva, Milano, Cirih i Frankfurt. Na spisku je veći broj je američkih i kanadskih gradova, zatim Havana, Lima, Panama i Kajmanska ostrva. 2019. godine, pre pandemije virusa COVID-19, kroz ovaj aerodrom prošlo je blizu 4,8 miliona putnika.

Međunarodni aerodrom “Norman Manley” nalazi se na jugu ostrva, 19 km od centra Novog Kingstona. 2016. godine imao je oko 1,6 miliona putnika, međutim 2020. godine bilo je 630.000, a 2021. godine 830.000 putnika u dolasku. U toku jedne nedelje ima preko 130 međunarodnih polazaka. Na ovaj aerodrom iz Evrope sleće jedino avion iz Londona, ali za razliku od aerodroma u Montego Bayu ima veze sa aerodromima Antigva, Barbados i Santo Domingo (Dominikanska Republika). Najveći broj međunarodnih letova je za gradove u SAD i Kanadi.

Treći međunarodni aerodrom “Ian Fleming” ima najkraću pistu i može da primi samo manje avione, tipa Cessne, koji može da preveze devet putnika. Posle renoviranja otvoren je 2011. godine, a inače je primao samo oko 20.000 putnika godišnje.

Aerodrom “Norman Manley”

Pomorski saobraćaj

Zbog pogodne lokacije u Karipskom moru na saobraćajnoj traci do Panamskog kanala i relativne blizine velikim tržištima u Severnoj Americi i tržištima u razvoju u Latinskoj Americi, Jamajka ima veliki promet brodskih kontejnera. Kontejnerski terminal u luci Kingston proširen je poslednjih godina kako bi mogao da prihvati već postojeće povećanje prometa, tako i predviđeno u narednim godinama. Slobodna luka u Montego Bayu takođe luke Kingston obrađuje razne terete, ali u znatno manjem obimu, i to uglavnom poljoprivredne proizvode.
Postoji nekoliko drugih luka duž ostrva, kao što su Port Esquivel u St. Catherini, Rocky Point u Clarendonu, Port Kaiser u St. Elizabethu, Port Rhoades u Discovery Bayu, Reynolds Pier u Ocho Riosu i Boundbrook Port u Port Antoniju.
Da bi pomogla navigaciju brodova, Jamajka upravlja sa devet svetionika. Održava ih Lučka uprava Jamajke, agencija Ministarstva saobraćaja i radova.

Energija

Jamajka zavisi od uvoza nafte da bi zadovoljila svoje nacionalne energetske potrebe. Istraženo je više potencijalnih lokacija za eksploataciju nafte, ali nisu pronađene komercijalno održive količine. Nafta i naftni derivati (dizel, benzin, gorivo za mlazne motore) uvoze se iz Meksika i Venecuele.
Jamajka uvozi približno 80.000 barela (13.000 m3) naftnih energenata dnevno, uključujući asfalt i ulja. Samo 20% uvezenog goriva koristi se za drumski saobraćaj, a ostatak koriste industrija boksita, proizvodnja električne energije i avijacija. 30.000 barela/dan uvozne sirove nafte prerađuje se u razna motorna goriva i asfalt u rafineriji "Petrojam" u Kingstonu.

Luka Montego Bay

Električnu energiju Jamajke proizvode dizel generatori (na lož ulje) koji se nalaze u naselju Old Harbour. Ovaj objekat je dodatno opremljen kapacitetom i skladištem tečnog prirodnog gasa. Druge manje elektrane podržavaju električnu mrežu ostrva. Ima manjih hidroelektrana, kao i vetropark. Jamajka koristi nuklearni reaktor kapaciteta 20 kW od ranih osamdesetih godina XX veka, ali trenutno nema planova za proširenje kapaciteta za proizvodnju nuklearne energije.
Jamajka proizvodi ogromne količine alkohola za piće (sa najmanje 5% vode), koji se pretežno konzumira kao piće, a ne koristi se kao motorno gorivo.

Komunikacije

Jamajka ima potpuno digitalizovan telefonski komunikacioni sistem sa penetracijom mobilne telefonije od preko 95%. Dva mobilna operatera u zemlji - Flow Jamaica (ranije LIME, bMobile i Cable and Wireless Jamaica) i Digicel Jamaica potrošili su milione na nadogradnju i proširenje mreže. Novi učesnik na tržištu komunikacija Jamajke, Flow Jamaica, postavio je novi podmorski kabl koji povezuje Jamajku sa Sjedinjenim Državama. Ovaj novi kabl povećava ukupan broj podmorskih kablova koji povezuju Jamajku sa ostatkom sveta na četiri. Flow Jamajka trenutno ima najviše širokopojasnih i kablovskih pretplatnika na ostrvu i takođe ima 1 milion mobilnih pretplatnika, dok je Digicel na svom vrhuncu imao preko 2 miliona mobilnih pretplatnika.
 

Znamenitosti

Poznata kao “rodno mesto regea”, Jamajka nudi turistima riznicu prirodnih dragulja i živopisnu afričku atmosferu. Plaže sa zlatnim peskom, bujne i zelene planine, tirkizno more, koralni grebeni, prašume i reke su samo neke od zavidnih dobara ostrva.

Ljubitelji prirode naći će mnogo interesantnih stvari koje mogu da rade na Jamajci. Može se planinariti i posmatrati ptice u džungli, ili roniti duž grebena. Jamajka je takođe poznata po svojim brojnim istorijskim plantažama, gde se može probati tropsko voće i razgledati veličanstvene velike kuće.

Živahni Montego Bay je jedno od najpopularnijih letovališta. Ocho Rios je glavna luka za krstarenje na ostrvu, a Negril je poznat po dugoj i lenjoj plaži okruženoj čistom vodom i kokosovim palmama. Ekoturisti vole miran Port Antonio, zahvaljujući njegovoj blizini spektakularnih Plavih planina.

I, naravno, tu je i rege. U Kingstonu, glavnom gradu Jamajke, može se obići bivša kuća rege legende Boba Marleya i posetiti muzeje i istorijske znamenitosti. Prepuna raznovrsnih turističkih atrakcija, nije ni čudo što je Jamajka omiljeno odmaralište na Karibima.

Kingston

U podnožju Plavih planina, užurbani glavni grad Jamajke nudi kosmopolitski kontrast opuštenom tempu ostrva. Oštar i grub po ivicama, Kingston može biti zastrašujući, ali se mogu doživeti neke od najboljih stvari koje se mogu uraditi u Kingstonu na organizovanim obilascima.

Jedno od najpopularnijih mesta za posetu je Muzej Boba Marleya, u bivšoj kući rege superzvezde. Ljubitelji regea takođe mogu da posete muzej Trench Town Culture Yard u getu gde je rođena rege muzika.

Druge omiljene atrakcije u Kingstonu su istorijske vile, naprimer Devon House, i muzeji kao što su odlična Nacionalna galerija i Prirodnjački muzej.

Muzički koncerti se često održavaju u Emancipation Parku, zelenom prostoru usred grada sa palmama, a Park nacionalnih heroja sadrži statue vodećih ličnosti istorije i nezavisnosti Jamajke.

Na vrhu poluostrva oko luke Kingston nalazi se Port Royal, britansko utvrđenja sa kraja XVII veka.

Rose Hall Great House, Montego Bay

Sagrađena 1770. godine, Rose Hall je obnovljena plantažna kuća sa prelepim pogledom na okean. Legendarna Annie Palmer (Bela veštica) vladala je na ovom mestu sa okrutnošću i nasilnom smrću. Danas njenu kuću krasi stilski nameštaj.

Može se izabrati dnevni obilazak, ali ljubitelji priča o duhovima trebalo bi da izaberu sablasnu večernju turu uz svetlost sveća. Vodiči obučeni u određene ličnosti pričaju jezive priče o viđenjima duhova i sigurno će držati pažnju posetilaca. Ko zna, možda će se ugledati i sama Bela veštica!

Port Antonio

Smešten između planina i dve luke na severoistočnoj obali ostrva, Port Antonio, glavni grad parohije Portland, odiše opuštenim šarmom uspavanog ribarskog sela. Nekada centar za izvoz banana, ovo područje je znatno manje komercijalizovano od ostalih odmarališta. Popularne aktivnosti u Port Antoniju su pešačenje stazama u džungli, rafting rekom Rio Grande, obilazak vodopada Reach i ronjenje na koralnim grebenima. Omiljeno mesto za kupanje je prelepa Plava laguna (Blue Lagoon) duboka 60 m, koju napajaju slatkovodni izvori.

Druge znamenitosti ovog područja su britansko uporište iz XVIII veka Fort George i prelepu uvalu Frenchman’s Cove, gde se reka puna ribe uliva u more. Plaže Port Antonio su divna mešavina belog peska, plitke vode i bujnih izdanaka zemlje. Ko više voli da uroni u slatku vodu, obližnja Danijelova reka protiče kroz klisuru u nizu kaskada i bazena poznatih kao Somerset Falls.

Ostrvo Navy, smešteno između dve luke u Port Antoniju, do koga se dolazi brodom, nekada je bilo u vlasništvu glumca Errola Flynna. Danas je ostrvo omiljeno za piknik i dnevne izlete.

Začinjeno kuvanje Jamajke potiče iz ove oblasti, a neka od najboljih jela mogu se naći na plaži Boston istočno od Port Antonija.

Falmouth

Okružen poljima šećerne trske i pašnjacima, Falmouth se nalazi se 35 km istočno od Montego Baya. Nekada glavna luka, danas nudi odlične primere džordžijanske arhitekture iz XIX veka, u koje spada verna restauracija zgrade suda. Greenwood Great House je glavna turistička atrakcija. Sagradio ju je 1790. godine Richard Barrett, rođak pesnikinje Elizabeth Barrett Browning. Sada je to muzej sa stilskim nameštajem i retkom kolekcijom muzičkih instrumenata i Wedgwood porcelana.
Druge popularne aktivnosti u Falmouthu su obilazak stare plantaže kokosa i šećera Good Hope, izgrađene 1755. godine, i uživanje u plažama Red Stripe i Burwood.
Istočno od Falmoutha je Luminous Lagoon (svetleća laguna), nazvana zbog fosforescencije u moru.

Plaža i litice Negril

Plaža Negril, poznata i kao Plaža sedam milja, spada među najlepše pojase belog peska i mora na Jamajci. Podržana poznatim liticama Negril, to je takođe jedna od najboljih plaža na Karibima.
Plaža se proteže od Bloody Baya do Long Baya i njena dužina je zapravo oko četiri milje. Ušuškana u šumarcima kokosovih palmi, odmarališta se nalaze na ivici obale, od velikih all-inclusive odmarališta do manjih butik nekretnina.

Negril Cliff i Rick’s Cafe

Zabave na vodi ima u izobilju, a ronioci će pronaći jata riba koje plivaju u čistim vodama.
Južno od plaže litice Negril se uzdižu iz mora obrubljene koralima i predstavljaju popularno mesto za pogled na zalazak sunca. Skakanje sa ovih litica je takođe jedna od najboljih stvari koje bi trebalo uraditi u Negrilu. Neka od najluksuznijih odmarališta Negrila takođe leže duž litica, kao što su "The Caves" i "The Cliff Hotel".

Plaža Doctor’s Cave, Montego Bay

Jedna od najboljih plaža u Montego Bayu, Doctor's Cave, privlačan je pojas belog peska okružen čistim morem. Ova poznata plaža je zapravo pomogla u oblikovanju sudbine ovog popularnog turističkog grada. Početkom dvadesetih godina XX veka poznati britanski osteopat je izjavio da kupanje na ovoj plaži ima lekovitu moć, tvrdnja koja je počela da privlači posetioce iz celog sveta. Nikli su hoteli, a oblast je postala uspešna turistička destinacija.
Istoimenu pećinu uništio je uragan 1932. godine, ali plaža je popularna kao i uvek - druženje na njoj je jedna od najboljih stvari koje bi trebalo uraditi u Montego Bayu. Često je prepuna putnika sa kruzera. U blizini se nalaze kabine za presvlačenje, restorani i prodavnice, a može se iznajmiti i oprema za plažu. Ulaz na plažu se naplaćuje.

Nacionalni park “Blue and John Crow Mountains”

2015. godine spektakularni Nacionalni park "Blue and John Crow Mountains" upisan je na UNESCO listu svetske baštine zbog bogatog prirodnog i kulturnog nasleđa.
Nekada utočište za bivše robove i starosedeoce Taino, koji su pobegli u ove predele da bi izbegli ropstvo, ovaj netaknuti rezervat nudi pejzaž koji oduzima dah. Unutar njegovih granica mogu se istražiti planine prekrivene džunglom, vodopadi, bujne kišne šume i plantaže kafe.
Divlji život je takođe impresivan. Više od 800 vrsta endemskih biljaka, 200 vrsta ptica i drugi najveći leptir na svetu živi u parku.
Kretanje po parku može samo po sebi biti avantura. Putevi i staze su teški - posebno nakon kiše - tako da se terensko vozilo i/ili iskusni vodiči toplo preporučuju.
Vrhunac posete ovde je pešačenje (ili jahanje mazgi) do najvišeg vrha Jamajke, 2.256 metara visokog Blue Mountain Peaka. Ovo dvodnevno putovanje nudi uzbudljive poglede, a po vedrom danu pogled se pruža sve do Kube. Većina obilazaka polazi iz Kingstona.

Zvanični sajt: http://www.jcdt.org.jm/

Vodopadi na reci Dunn

Vodopadi na reci Dunn sastoje se od 180 m blagih terasastih vodopada i jedna su od najboljih atrakcija nekoliko kilometara zapadno od naselja Ocho Rios. Ovi slikoviti vodopadi prelivaju se preko stena i krečnjačkih ivica u more.
Može se popeti prirodnim nivoima do vrha vodopada uz pomoć vodiča i rashladiti se u osvežavajućim bazenima u podnožju. Dobra ideja je da nazuju cipele za vodu i obuče odeća kojoj ne smeta da se pokvasi. Takođe bi trebalo planirati posetu u vreme kada vodopade ne posećuju turisti sa kruzera koji pravce veliku gužvu - ovo je jedan od najpoznatijih vodopada Jamajke i popularno je mesto za posetu.
Za zabavan celodnevni izlet, može se iskombinovati poseta vodopadu Dunn's River i obilazak Nine Mile (devet milja) Boba Marleya. Ova tura se zaustavlja u selu Nine Mile, rodnom mestu Boba Marleya, a zatim se sa vodičem pešači do vodopada, gde se može okupati u prirodnim bazenima. Ukoliko se da se produži avanturu, može se krenuti na noćnu vožnju brodom sa večerom u Mistic Lagooni. Druga varijanta je da se do vodopada dođe katamaranom iz Ocho Riosa ili Montego Baya. Na tom putu roni se na koralnom grebenu, uživa u krstarenju Karipskim morem i na kraju se opusti i igra u vodi na vodopadima.

Vožnja brodom po Crnoj reci i vodopadi YS

Crna reka (Black River) teče kroz jugozapadni deo Jamajke i uliva se u Karipsko more kod naselja koje se kao i reka zove Black River. Naselje Black River je glavni grad parohije St. Elizabeth.

Smatralo se da je Crna reka sa tokom od 53,4 km najduža reka Jamajke, dok nije otkriveno da je reka Rio Minho dugačka 92,8 km. Reka je dobila naziv zbog tamnog rečnog korita izazvanog debelim slojevima raspadajuće vegetacije. U močvari Crne reke zabeleženo je preko 100 vrsta ptica.

Obrubljena mangrovama, ova mirna reka može se obići čamcem. Ljubitelji prirode biće na sedmom nebu. Krokodili i više od 100 vrsta ptica, uključujući čaplje i snežne čaplje, su među stvorenjima koja žive na ovom mestu, a tokom obilaska može se naučiti sve o ekologiji i istoriji ovog područja.

Vožnja Crnom rekom se često kombinuje sa obilaskom prelepih vodopada YS, koji su najveće kaskade na Jamajci. Vodopadi se nalazi na istoimenoj reci YS (ili Y.S.), koja je leva pritoka Crne reke. Ako se neko pita kako da razonodi decu na Jamajci, ovo je najbolji izbor. Neki od sedam vodopada se ulivaju u mirne prirodne bazene, koji su ljupki za kupanje tokom vrelog dana. Jedan od bazena je pogodan i za decu. Za razliku od vodopada na reci Dunn, ovde nije velika gužva, verovatno zbog nešto veće udaljenosti od glavnih turističkih mesta.

Takođe možete da igrate Tarzana na konopcu i uroniti u bazen koji se napaja iz prirodnog izvora. Dostupni su i zipline i gume za spuštanje niz reku.

U vezi malo čudnog naziva vodopada i reke. Imanje YS datira iz XVII veka. Postoje dve teorije o tome kako je imanje dobilo ime, jedna je da su se prva dva vlasnika imanja zvali John Yates i pukovnik Richard Scott, kombinovanjem inicijala njihovih prezimena došli su do naziva “YS Nekretnina”.

Zvanični sajt: http://ysfalls.com

Vodopadi Reach

Skriveni dragulj, vodopadi Reach Falls spadaju među najlepše i najmirnije vodopade na Jamajci. Leže ušuškani u šumi Montane Forest planinskog lanca John Crow, u blizini naselja Port Antonio. Lagana šetnja kroz tropsku kišnu šumu vodi do vrha vodopada gde patrolira spasilac.

Možete stajati ispod kaskada, istraživati podvodne pećine i plivati u vodi okruženoj prašumom – više od 20 različitih vrsta paprati raste u ovoj smaragdnoj šumi. Trebalo bi obratiti pažnju i na neke od brojnih vrsta ptica, uključujući žutokljune papagaje. Takođe je dobra ideja da se ponese obuća za vodu.

Vodopadi Mayfield

Smešteni u planinama, na oko sat vremena vožnje od Negrila kroz sela u kišnim šumama, vodopadi Mayfield i mineralni izvori su raj za ljubitelje prirode. Na licu mesta se zatiču dva prelepa vodopada, 21 prirodni bazen i obilje paprati, tropskog cveća i druge prašumske flore. Leptiri i ptice lete kroz bujno lišće, a slamnate tende (gazebo) pored reke mame za zaustavljanje.

Može se birati između pešačke ture duž reke sa vodičem ili se može gaziti kroz hladnu vodu, penjući se po glatkim stenama, skačući sa litica i opuštajući se ispod kaskada. Obavezno poneti cipele za vodu i kupaći kostim.

Splavarenje rekom Martha Brae

Rafting (splavarenje) rekom Martha Brae je jedna od najpopularnijih stvari na Jamajci – posebno za parove. Od Martha Brae Rafter’s Village na bambusovim splavovima se klizi niz slikoviti deo reke, a ture vode lokalni vodiči.

Ovo opuštajuće putovanje je odličan način da se upiju tropski pejzaži, a splav će se zaustaviti kod usputnih lokalnih prodavaca da bi se kupili suveniri ili osveženje. Najbolje od svega, neki od vodiča zabavljaju goste tokom putovanja pevajući rege pesme ili dele zanimljive informacije o flori i fauni.

Ovo je popularan jednodnevni izlet iz Montego Baya (oko 37 km) ili Ocho Riosa (oko 70 km). To se može učiniti i iz Negrila, ali potrebno je oko dva sata vožnje u jednom pravcu da se stigne do početka  ture.

Splavarenje rekom Rio Grande

Reka Rio Grande protiče istočnim delom Jamajke i uliva se u Karipsko more desetak kilometara zapadno od naselja Port Antonio. Postoji organizovano splavarenje (rafting) i niz ovu prelepu reku, a turista željnih ovakve avanture ima manje nego na reci Martha Brae.

Može se kupiti ledeno hladno osveženje koje će se poneti sa sobom, a zatim se zavaliti na splavu i opustiti. Reka protiče kroz tropsku kišnu šumu dok prijateljski vodič gura splav kroz kristalno čistu vodu, deli priče o području dok sa lakoćom prelazi blage brzake.

Splavarenje rekom Rio Grande počelo je oko 1911. godine, kada su proizvođači banana u dolini Rio Grande prevozili svoj proizvod rekom, a o tome će turisti saznati tokom splavarenja. Usput se svraća na obilan ručak u lokalnom restoranu. Splavarenje traje oko dva i po sata.

Blue Hole, Ocho Rios

Visoko u planinama obraslih kišnom šumom u području Ocho Rios, Plava rupa (Blue Hole) je niz živopisnih vodotokova sa prskajućim kaskadama. Zovu se i vodopadi Island Gully Falls ili Irie Blue Hole.

Vodiči vode po okolini, gde se mogu razgledati vodopadi i skočiti sa litica u osvežavajuće bazene. Što se više penje uz vodopade, nailazi se na sve manje ljudi, ali savlađivanje staze može biti teško. Avantura podrazumeva penjanje po klizavim stenama, pa se preporučuje odgovarajuća obuća za vodu. Poseta ovim prelepim vodopadima jedna je od najpopularnijih aktivnosti u Ocho Riosu.

Rainforest Adventures Mystic Mountain, Ocho Rios

Ko je željan adrenalinskog užitka trebalo bi da ode do Rainforest Adventures Mystic Mountain u Ocho Riosu. Tu se može spustiti niz planinu u bobu Jamajke, voziti rolerkosterom kroz šumu ili kliziti kroz krošnje drveća na ziplajnu. Takođe se može uživati u panoramskom pogledu na grad i more na Sky Exploreru, žičari koja se penje na planinu. Ostale atrakcije su šetnja prirodom sa vodičem, vrtovi sa leptirima i kolibrijima, staza sa konopcima, beskonačni bazen i tobogan i zid za penjanje.

Počevši od podnožja planine, turisti će se oboriti sa nogu u svakom smislu te reči dok klize uz Mističnu planinu na žičari SkyExplorer sve do 200 m iznad nivoa mora. Kada se probije iz bujne džungle dolazi se do pogleda od koga zastaje dah. Široka obala i grad Ocho Rios nude fantastične mogućnosti za fotografisanje pre nego što se stigne do vrha planine i krene se sa igrom tokom dana uz vožnje, atrakcije, bazen, restorane i zabavu.

Posle kratke šetnje dolazi se do krunskog dragulja Mistične planine: bob Jamajke. Ova prepoznatljiva vožnja sadrži gravitaciono uranjanje kroz 1 km okreta na specijalno dizajniranim sankama koje dočaravaju slavu olimpijskih timova Jamajke u bobu iz 1988. i 1992. godine.

Bob staza je postavljena tako da izbegne narušavanje prirodnog pejzaža; krivuda oko drevnih stabala, grli veličanstvene litice i krečnjačke izbočine koji se nadvijaju nad obalom i vodi kroz uske kanale guste prašume. Vozači sami  kontrolišu brzinu korišćenjem ručne kočnice u saonicama, omogućavajući ili lagani obilazak kroz šumu ili ubrzano spuštanje do dna planine. Kada se bob graciozno zaustavi, polako sledi povratak nazad kroz prašumu do vrha planine, završavajući ceo krug za oko 10 minuta.

Sledeća avantura je jedinstvena vožnja Ragga Ride, svojevrsni rolerkoster. Sedi se u parovima i mirno se vozi na stolicama uz planinu. Sa nogama koje vise iznad zemlje dolazi se do vrha i hrabro leti niz planinu na nadzemnoj stazi visoko iznad Ocho Riosa, skrećući kroz 14 krivina i ljuljajući se preko visećih litica. Ova uzbudljiva brza vožnja uz pomoć gravitacije ima četiri zone za automatsko kočenje tako da se može doći do daha i uživati u epskom panoramskom pogledu na Karipsko more.

Zatim se leti kroz vrhove drveća na stazama ziplajna. Zabavna vožnja sa porodicom i prijateljima, ova navala adrenalina uz pomoć gravitacije nudi zadivljujući pogled na Karipsko more i severnu obalu kroz drveće. Tu je još i vazdušni lavirint od užadi i drveta visine 10 m. Delom teretana u džungli, delom staza sa preprekama, ova zabavna porodična atrakcija se nalazi pored zida za penjanje.

Zvanični sajt: https://rainforestadventure.com/mystic-mountain/

Zipline Adventure Tours

Ljubitelji prirode i avanturisti mogu testirati svoje sposobnosti vožnje kajaka i spuštanja ziplajnom dok istražuju Veliku reku (Great River). Dvosatne ture sa vodičem vode kajakaše kroz valovite brzake i mirne vode ili preko reke za malu avanturu prožetu adrenalinom. Turistički vodič daje informacije o bezbednosti i opremi i nudi uvid u divlje životinje i vegetaciju duž reke. Zipline i kajakaška avantura polazi iz Negrila i Montego Baya, a uključuje preuzimanje iz hotela i povratak u hotel, ručak, opremu, vodiča i osnovna uputstva. Učesnici moraju imati najmanje šest godina.

O K O L N A   O S T R V A

Građani Jamajke znaju podatak, a da li i turisti koji dolaze znaju da Jamajka nije usamljeno ostrvo? U stvari, Jamajka je glavna kopnena masa arhipelaga od oko 49 ostrva (prema sajtu List of Caribbean islands)! Međutim, u samom spisku ima 72 ostrva, ali se neka ponavljaju, pa sam došao do brojke od 67 ostrva. U svakom slučaju, ima ih oko 70.
Doduše, skoro sva ostrva ostrva nisu veća od fudbalskog terena i uglavnom predstavljaju isturene mase peska, trave i korala koje vire iz dubina Karipskog mora; ali veličina ne bi trebalo da zavara, sva imaju određenu važnost. Postoji nekoliko koji su privremena staništa za migrirajuće vrste ptica, riba i morskih sisara koji dolaze do tople jamajčanske obale. 
Takođe, prema relevantnim odredbama Konvencije Ujedinjenih nacija o pravu mora (UNCLOS) iz 1982. godine, zamišljena državna granica se proteže oko 200 milja od kopna, ma koliko ono malo bilo. Ova "arhipelaška osnovna linija" je zamišljena linija koja kruži oko svih ostrva i grebena koji čine arhipelag Jamajke.
Granica grubo prolazi duž cele severne obale Jamajke od Morant Pointa do tačke South Negril gde napušta obalu do stene Southwest Rock. Odatle ide oko 89 nautičkih milja prema jugu. Arhipelaška osnovna linija zatim putuje na istok pored Pedro Caysa do Blower Rocka, zatim do Morant Caysa i konačno nazad do Morant Pointa.
Navy Island, Booby Cay, Port Royal Cays, Pedro Cays, Cabarita Island, Morant Cays, Goat Islands i Needles su samo neka od brojnih priobalnih ostrva koje se nalaze unutar granica Jamajke. Jedino pravo ostrvo je Great Goat Island, pošto ima površinu preko 1 km2.
Spisak ostrva Jamajke dat je po abecedi, za većinu postoje GPS koordinate. Boldovana su ostrva ili grupe ostrva koja su niže opisana. Opis ostrva dat je od Booby Caya koji se nalazi ispred plaže Negril i zatim u smeru kretanja kazaljke na satu duž obale Jamajke i završava se sa opisom dve udaljene grupe.
Postoji i sporno područje, a to je plićak Bajo Nuevo Bank, koji se nalazi 240 km jugozapadno od Jamajke, a zvanično pripada Kolumbiji, iako je od nje udaljen 665 km. Pretenzija Jamajke je uglavnom mirovala otkako je sklopila niz bilateralnih sporazuma sa Kolumbijom. Od 1982-1986. godine dve države su se pridržavale formalnog sporazuma kojim je jamajčanskim plovilima bio dozvoljen ribolov u teritorijalnim vodama Bajo Nuevo i obližnjeg Serranila Bank. Jamajčansko potpisivanje ovog sporazuma kritičari su smatrali de facto priznanjem kolumbijskog suvereniteta nad dva plićaka. Kolumbija odbila da obnovi ugovor po njegovom isteku u avgustu 1986. godine, pa je  postao nevažeći. U novembru 1993. godine Kolumbija i Jamajka su sklopile novi sporazum o razgraničenju na moru kojim se uspostavlja "područje zajedničkog režima" za kooperativno upravljanje i eksploataciju živih i neživih resursa u određenim vodama između dva gore pomenuta plićaka. Međutim, teritorijalne vode koje neposredno okružuju same sprudove (Seranilla i Bajo Nuevo) isključene su iz zone zajedničke kontrole, pošto Kolumbija ove oblasti smatra delom svojih teritorijalnih voda. Ta područja su definisana u tabeli priloženoj uz sporazum kao "Kolumbijsko teritorijalno more u Seranilli i Bajo Nuevo". Sporazum je stupio na snagu u martu 1994. godine.

B O O B Y   C A Y

Booby Cay je mali šumoviti sprud udaljen 300 m od severnog kraja plaže Negril. Sprud je dugačak oko 200 m i ima površinu oko 2 ha. Popularno je mesto za ronjenje i plivanje sa živahnim morskim životom. Booby Cay je dobio ime po čigrama koje su se na njemu gnezdile u velikom broju. Na ostrvu su 1954. godine snimane scene za film po romanu Žil Verna "20.000 milja pod morem".

S A N D A L S   C A Y

Sandals Cay (prethodno se zvao Kokomo Island) je deo privatnog all-inclusive odmarališta "Sandals Royal Caribbean", 2,5 km istočno od aerodroma "Sangster" u Montego Bayu i 140 m od severne obale Jamajke. 
Originalno ime spruda potiče od pesme "Kokomo", koju je 1988. godine snimila grupa "Beach Boys" za film "Koktel". Tekst pesme počinje ovako:
Aruba, Jamaica, oh I want to take ya
Bermuda, Bahama, come on pretty mama
Key Largo, Montego, baby why don't we go, Jamaica
Off the Florida Keys, there's a place called Kokomo...
Sandals Cay je veoma mali sprud površine 1,012 ha, a prema web stranici odmarališta jedini sadržaji na sprudu su tajlandski restoran, bazen, đakuzi, bar i osamljena plaža. 
Ostrvo služi parovima za tropsko bekstvo. 
Sandals ima skoro identično ostrvo u mestu Nassau na Bahamima koje se zove "Royal Bahamian".

S A P P H I R E   I S L A N D

Sapphire Island (safirno ostrvo, popularno poznato kao Nude Island, ostrvo nudista) nalazi se u Tower Isle, parohija St. Mary. 
Ostrvo se nalazi 180 m ispred all-inclusive odmarališta Couples Tower Isle (samo za odrasle). Dugačko je svega 80 m. 
Ko voli da se sunča u prirodi, onda je Sapphire Island pravo mesto za to, dovoljno daleko od privatnosti. 
Prevoz do ostrva je čamcem iz odmarališta. Verovatno je moguće organizovati venčanje na ostrvu.

S A N T A M A R I A

Santamaria je ostrvo koje se nalazi pored obale grada Oracabessa u parohiji St. Mary.

Ovo je jedino ostrvo koje je sa Jamajkom povezano mostom, tačnije sa dva mosta, od kojih je jedan pešački. Ostrvo je dugačko 500 m, najveća širina je 200 m, a procenjena nadmorska visina je 4 m.

1946. godine Ian Fleming je otkrio da je u zalivu Oracabessa na prodaju 15 jutara (oko 6 ha) tropskog žbunja, nekadašnje trkalište za magarce. Poslao je telegram lokalnom agentu za nekretnine. Fleming skicira svoju vilu iz snova, nazivajući je GoldenEye (zlatno oko). Vraća se da sanja svog super agenta 007, Džejmsa Bonda.

1950. godine priznati putopisac, Patrick Leigh Fermor posetio je GoldenEye. On piše: “Ovde, na rtu, Ian Fleming je sagradio kuću pod nazivom GoldenEye koja bi mogla da posluži kao model za nove kuće u tropima. Drveće ga okružuje sa svih strana osim mora, koje se skoro nadvija. Prozori koji gledaju ka moru su bez stakla, ali su opremljeni spoljnim kapcima protiv kiše”.

Kucajući na pisaćoj mašini 2.000 reči dnevno, 1952. godine Ian Fleming piše "Casino Royale", prvi od njegovih 13 romana o Džejmsu Bondu. Svi su napisani u njegovoj spavaćoj sobi u GoldenEyu. Radnja tri romana - "Dr No", "Živi i pusti druge da umru" i "Čovek sa zlatnim pištoljem" - smeštena je na Jamajci.

1956. godine britanski premijer Anthony Eden sa suprugom je proveo tri nedelje u GoldenEyu. Pre odlaska Eden je zasadio drvo u bašti GoldenEye, što je postao običaj koji se nastavio do današnjih dana.

"Dr No", prvi film iz serijala o agentu 007, snimljen je na Jamajci 1961. godine. Na Flemingov predlog, Chris Blackwell je angažovan za određivanje lokacije i konsultuje se o zvučnoj podlozi za film. Blackwell je engleski biznismen, bivši producent ploča i osnivač "Island Recordsa", a 2001. godine primljen je u Kuću slavnih rokenrola. On je "najodgovornija osoba za okretanje sveta rege muzici".
Ian Fleming je umro 1964. godine, a Chris Blackwell je 1976. godine kupio GoldenEye. "Razmišljao sam da živim tamo", kaže on, "ali nikad nisam - samo sam ponekad odlazio tamo, ponekad plivao, puštao prijatelje i porodicu da tamo ponekad ostanu. Moglo bi se reći da je to bila kuća koju sam koristio kao mesto za zabavu".
2007. godine, pošto je već dodao 25 jutara originalnom imanju od 15 jutara, Blackwell najavljuje planove za dodavanje vikendica i koliba mešavini vila koje čine GoldenEye. Kada je Blackwell počeo da gradi, krenuo je sa kolibom za sebe, zatim dodao jednu za svoju majku, a zatim je sagradio vile sa jednom, dve i tri spavaće sobe. Svaka je imala svoj stil i atmosferu, a sve su dizajnirane da budu veoma privatne, zatvorene u bujnoj džungli tropskih biljaka i drveća. Sve su imale prozračne verande i kuhinje. GoldenEye ne može postojati nigde na svetu - osim, ​​naravno, tačno tamo gde se nalazi... Već 2011. godine GoldenEye je pokupio brojna priznanja. 2016. godine GoldenEye je predstavio kolibe na plaži. Blackwell se zaljubio u koncept kolibe na plaži na putovanju po Jamajci osamdesetih godina. Napravio je zaselak od koliba. Svi su dizajnirani tako da se gosti osećaju na korak od spavanja pod zvezdama. Danas je "GoldenEye" luksuzno odmaralište, gde noćenje košta oko 3.000 USD. Međunarodni aerodrom Ian Fleming udaljen je samo oko 8 km.

C A B A R I T A

Cabarita (Ballards Island, Cabarita Islet, Cabaritta Island, Cabaritta Isle, Cabaritto Island) se nalazi ispred glavnog grada županije St. Mary, Port Maria. Od plaže Pagee u ovom gradu ostrvo je udaljeno 380 m. Približno je kružnog oblika, prečnika oko 160 m i ima površinu oko 1,6 ha (po merenju na Google Earthu). Ostrvo je veoma nepristupačno, sa skoro svih strana okruženo strmim liticama. Jedino pogodno mesto za pristajanje je na severnoj obali ostrva.
Prema istorijskim zapisima Kristifor Kolumbo je prvi kontakt sa Jamajkom imao u zalivu Discovery. Međutim, Kolumbo je prvi kontakt ostvario u Port Mariji, snabdeo se vodom i krenuo je na zapad duž severne obale Jamajke i tek tada je pristao u zaliv Discovery. 
Prošlost Port Marije i ostrva Cabarita značajnija je od sadašnjosti. Port Maria ima prirodnu luku. Pre nego što je u Kingstonu sagrađen aerodrom i pokrenut veliki biznis, Port Maria je bio središte komercijalnih aktivnosti kada je Jamajka izvozila banane, kokos, šećer i citruse u SAD i Englesku. Sve je prošlo kroz luku od XIX veka do otprilike četrdesetih godina XX veka, kada je Kingston preuzeo primat. 
Severozapadno od ostrva je Fort Haldane. Prema rečima lokalnog stanovništva, pećina severnoj obali ostrva nastala je topovskim udarom iz tvrđave. Da bi se bolje pogledalo ostrvo Cabarita, može se zamoliti nekog od lokalnih ribara na plaži Pagee za vožnju čamcem.

N A V Y   I S L A N D

Navy Island (mornaričko ostrvo) je malo nenaseljeno ostrvo 200 m ispred obale naselja Port Antonio, glavnog grada parohije Portland. Dimenzije ostrva su 780 m dužine i 340 m širine. Površina je 26 ha (po merenjima na Google Earthu ispadne nešto manje).

Najpoznatiji vlasnik ostrva bio je filmski glumac Errol Flynn (1909-1959), koji je navodno na njemu organizovao zabave. Errol Flynn je najpoznatiji po ulozi Robin Huda u filmu “Avanture Robina Huda” iz 1938. godine sa Oliviom de Havilland u ulozi Ledi Marijane. Do nedavno, ostrvo je radilo kao odmaralište. Međutim, sada je to zatvoreno i u vlasništvu je vlade Jamajke.

Britanska vlada je prvobitno dala ostrvo guverneru Jamajke Thomasu Lynchu za usluge učinjene Kruni; postalo je poznato kao Lynch’s Island. Kraljevska mornarica je kasnije preuzela ono što se sada zove Navy Island, koristeći ga za smeštaj topovske bateriju na istočnom delu ostrva. U nekom trenutku, kapetan William Bligh iz Kraljevske mornarice koristio je ostrvske plićake okrenute ka kopnu kao ‘stanicu za čuvanje’ (kada se brodovi okreću na trup da bi ih učinili dostupnim za struganje školjki i drugo održavanje).

U moderno doba Navy Island je kupio Flynn. Zasadio sam dugi niz kraljevskih palmi koje su tu i danas. Flynn nikada nije izgradio kuću na ostrvu, ali je svoju jahtu “Zaca” privezao u blizini strukture prekrivene slamom izgrađene oko postojećeg drveta. Njegov domar, poznat kao “guverner”, živeo je u tada jedinoj kući na ostrvu.

Karta iz 1745. godine sa ostrvom Lynche’s, skroz gore desno vidi se Woods Island

Len Koutnik, građevinac iz Los Anđelesa, kupio je Navy Island i planirao je da izgradi na njemu luksuzno odmoralište. Pod pritiskom vlade Jamajke da započne izgradnju, Koutnik je bio primoran da odustane od ultra otmenog smeštaja. Harry Eiler i njegova supruga, par iz Kalifornije, izgradili su prvu kuću na ostrvu.

Nekoliko drugih investitora je izgradilo slične kućne. Joseph i Gertrude Casey udružili su se sa Koutnikom u izgradnji hotela i vila za iznajmljivanje. Međutim, Koutnik je ostao bez sredstava i bračni par Casey je preuzeo kontrolu nad projektom. Međutim, planirana izgradnja nikada nije završena. Nakon muževljeve smrti, Gertruda Casey je ponudila porodici Eiler da zakupe celo ostrvo kako bi mogli da završe izgradnju i upravljaju jedinim privatnim ostrvskim odmaralištem na Jamajci – Admiralty klubom.

Nakon pet godina upravljanja klubom, Eilerovi su se suočili sa pobunom zaposlenih, nakon što su dali otkaz jednom zaposlenom zbog krađe. Taj zaposleni je potom podstakao pobunu protiv Eilerovih, osoblje je preuzelo ostrvo i zauzelo dva čamca koja su prevozila goste na ostrvo. Držali su Eilerove u zatočeništvu sve dok par nije isplatio otpremninu. Nakon ovog iskustva, Eilerovi su odmah napustili Navy Island i prepustili ga nadzoru Gertrude Casey.

Vremenom su se za Navy Island zainteresovali i drugi investitori. Međutim, po zakonu svakome ko poseti ostrvo bilo je dozvoljeno da koristi ostrvske pogodnosti kao da je gost. Pored toga, postojala je odredba za javnu plažu u krugu vila za iznajmljivanje. Ovi zakoni učinili su Navy Island nepoželjnim za luksuzno odmaralište i oterali su investitore.

Vremenom je vlada Jamajke otkupila sva preostala vlasnička prava i zatvorila je Navy Island. Ostalo je nerazvijena do danas. Do nedavno, ostrvo je održavano kao turističko mesto i atrakcija, sa klupskim barom, plažama, sadržajima za sportove na vodi, marinom, kapelom za venčanje i vikendicama u afričkom stilu.

W O O D S   I S L A N D

Samo 1 km istočno od Navy Islanda, 100 m istočno od poluostrva i ruševina Folly, nalazi se Woods Island (šumovito ostrvo). More koje razdvaja ostrvo od kopna je veoma plitko, u vreme oseke tek do članka, tako da je lako doći do ostrva. Međutim, potrebna je pažnja ako se hoda bez obuće, jer je morsko dno prošarano morskim ježevima.

Na nekoliko mesta ovo ostrvo pogrešno nazivaju Monkey Island i daju njegov opis koji odgovara tom ostrvu, a to je ostrvo upravo sledeće opisano.

P E L L E N   I S L A N D

Pellen, Pellew ili Monkey Island (ostrvo majmuna) je dobilo ime po koloniji uvezenih majmuna koja je nekada postojala, a pripadali su Hiramu Binghamu zetu istraživača Alfreda Mitchella.

Ostrvo se nalazi u zalivu Unity Bay, svega 80 m od obale. Dugačko je oko 110 m i ima oko 0,66 ha površine (merenje na Google Earthu). Administrativno pripada parohiji Portland, a u odnosu na Port Antonio je 7 km istočno.

Da biste stigli do ostrva, potrebno je uputit se do plaže San San. To je prelepa privatna plaža, otvorena svakog dana 10-16 h, a ulaz se plaća 5 USD. Na plaži se iznajmi kajak i oprema za ronjenje i krene se do ostrvca udaljenog oko 400 m.

Ostrvo je potpuno prekriveno vegetacijom, ima malu plažu sa belim peskom, a voda je plitka. Kajk se izvuče na obalu i zatim se roni oko ostrva koliko god se poželi. Vidljivost je neverovatna i ovo je jedno od najboljih mesta za ronjenje u okolini.

Ko je bos trebalo bi da pripazi gde staje, jer na morskom dnu može biti ježeva.

Od ovog ostrva je manje od 1 km udaljena prelepa Plava laguna (Blue Lagoon).

E M E R A L D   I S L A N D

Emerald Island (smaragdno ostrvo) se nalazi 70 m južno od jugoistočne obale Jamajke, u parohiji St. Thomas. Oko 1,5 km zapadno je veliki zaliv Bowden Bay (ili Bowden Harbour). Ostrvo je dugačko 170 m i ima površinu od 1 ha.

Ostrvski greben je stanište za brojne vrste riba, kornjača i rakova i kao takvo je zlata vredno za ribare. Emerald Island je takođe ‘Meka’ za ljubitelje ribolova iz Severne Amerike i proglašeno je za jedno od najboljih mesta za ribolov na Zapadnoj hemisferi.

P O R T   R O Y A L   C A Y S

Port Royal Cays je grupa nenaseljenih sprudova uz obalu naselja Port Royal. Gun Cay, najseverniji sprud, udaljen je 520 m od kopna Jamajke. Osam sprudova je raspoređeno u obliku atola prečnika između 4 i 5 km, ukupne površine 12 km2. Površina zemljišta je, međutim, samo oko 3 ha.
Administrativno pripadaju parohiji Kingston.
U smeru kazaljke na satu počevši od severa, grupu čine sprudovi:
  1. Gun Cay (najseverniji)
  2. Lime Cay (najveći, najvažniji)
  3. Maiden Cay
  4. Southeast Cay (najistočniji)
  5. South Cay (skoro spojen sa South Cay Rock)
  6. South Cay Rock (bez vegetacije, najjužniji)
  7. Drunkenmans Cay (najzapadniji)
  8. Rackhams Cay (najmanji)
Stena South Cay Rock se ponekad podvodi pod South Cay.
Glavni sprud grupe je Lime Cay (krečni sprud) na severoistočnom obodu. Od kopna Jamajke udaljen je 1.850 m. Lime Cay je dugačak 380 m u smeru severozapad-jugoistok, širok je oko 80 m i ima površinu 2 ha. Otprilike polovina ostrva je pošumljena gustim grmljem, dok ostatak čine pesak i koral.

Lime Cay

Lime Cay se nalazi na 15 minuta vožnje čamcem od Port Royala. Jedan od načina da se dođe na Lime Cay je iznajmljivanje džet ski u Morgans Harbouru. Vožnja će trajati takođe 15 minuta.

Lime Cay ima malu plažu, što ga čini popularnom lokacijom za rekreaciju i sunčanje. To je redovno mesto okupljanja posle žurki, a tokom praznične sezone (leto i Božić) sprud je vikendom često prepun čamaca, muzike i druženja.

Nema infrastrukturu osim malog otvorenog objekta koji se koristi za pripremu i prodaju hrane. Objekat se nalazi na zapadnoj obali spruda na koordinatama 17°55′06.36″ N, 76°49′11.96″ W. Tu je i "čovek ostriga" koji vikendom prodaje školjke. Njegov "backshot" sos je poznat po prijatnom, začinjenom ukusu.
Oko spruda se mogu videti delfini.

Karta iz 1774. godine

G R E A T   G O A T   I S L A N D

Great Goat Island (veliko kozje ostrvo) se nalazi 180 m od obale Jamajke, jugozapadno od brda Hellshire Hill. Administrativno pripada parohiji St. Catherine. Zajedno sa Little Goat Islandom, koje se nalazi severozapadno od njega, čini grupu Goat Islands, koja se nalazi u zaštićenom području Portland Bight.
Španci, koji su okupirali Jamajku od XV veka, koristili su ova ostrva kao deo svog odbrambenog sistema: "Don Fernando Melgarejo de Cordoba, vaš guverner ostrva Jamajke,... 15. marta [1598] nakon što je oterao iz luke gomilu korsara, imao je informaciju da tri lige (merna jedinica, 1 liga ima oko 4,8 km) od luke na sprudu nazvanom "Koze" posade sa plovila na obali seku i utovaruju brazilska drva. Krenuo je lično sa dva čamca i iskrcao se u šikare mangrova i močvare, jer je luka bila zauzeta. Da ne bi bio otkriven, krenuo je u ponoć i o svom trošku snabdeo je narod oružjem, municijom i namirnicama. U zasedi koju je napravio, mnoge je zarobio i ubio uz veliki rizik za sebe zbog artiljerije koju su posedovali".
Prema zapisima o dodeli zemljišta i patentima na Jamajci, sprudovi su bili u rukama privatnih vlasnika nekoliko vekova nakon dolaska Engleza u XVII veku. Najznačajniji od njih bio je Thomas Lynch, guverner Jamajke, koji je posedovao ostrva od 1682-1684. godine.

Prema pisanju “Morning Journala” od 16. aprila 1838. godine “sva ta dragocena i obimna površina zemlje, koja se zove Great Goat Island, koja zahvata površinu od oko 1.500 jutara (to bilo oko 6 km2, po merenjima na Google Earthu je površina Velikog i Malog ostrva oko 5 km2, s tim da nije moguće uočiti granicu između dva ostrva), sve u teškom drvetu, starom preko 30 godina. Navedena zemlja ne samo da obiluje najboljim vrstama drveta, već i velikom količinom krečnjaka vrhunskog kvaliteta; i kao ribarska stanica, Spanish Town sa okolinom se uglavnom i u izobilju snabdevaja ribom odatle”.

Tokom Drugog svetskog rata, sporazumom između Ujedinjenog Kraljevstva i SAD, ostrva su pretvorena u američku pomorsku i vazdušnu bazu.
Ovi sprudovi su do četrdesetih godina XX veka bili stanište jamajčanske iguane, od kada se smatra da je populacija izumrla, uglavnom zbog uvedenih malih indijskih mungosa i promene staništa divljih koza.
Ostrvo se od septembra 2013. godine razmatra kao baza za kineski logistički centar.

Suva krečnjačka šuma i priobalni mangrovi Goat Islands

L I T T L E   G O A T   I S L A N D

Teal Point (rt Teal)

Iako je deo grupe Goat Islands, Little Goat Island zapravo je u vlasništvu SAD. 2. septembra 1940. godine SAD su dobile ostrvo Litle Goat u zakup na 99 godinna u skladu sa Sporazumom sa UK. Ovaj sporazum je ratifikovan 27. marta 1941. godine nakon čega su SAD izgradile bazu za hidroavione na ostrvu. Ukupno preko 2 km3 zemlje bilo je potrebno da se uklonili iz plićaka sa piste za hidroavione i produbi sidrište i prilazni kanali do pristaništa. Za potrebe skladištenja benzina kapaciteta 75.000 galona, bilo je izgrađeno jedanaest podzemnih čeličnih rezervoara. Ubrzo po završetku Drugog svetskog rata SAD su napustile bazu, ali su ipak zadržale zakup nad ostrvom.
Prilikom sticanja nezavisnosti 1962. godine, Jamajka je zamenila Britaniju kao stranu u sporazumu. Sajt Stejt departmenta Sjedinjenih Država navodi:
"Razmenom nota 7. avgusta 1962. godine između Visokog komesara Ujedinjenog Kraljevstva na Jamajci i premijera i ministra spoljnih poslova i odbrane Jamajke, Vlada Jamajke je pristala da od 6. avgusta 1962. godine preuzme sve obaveze i odgovornosti Ujedinjenog Kraljevstva koje proizilaze iz bilo kog važećeg dokumenta (uključujući bilo koji dokument koji je potpisala Vlada Federacije Zapadne Indije na osnovu ovlašćenja koje je poverila Vlada Ujedinjenog Kraljevstva). Prava i beneficije koje je do sada uživala Vlada Ujedinjenog Kraljevstva na osnovu primene bilo kog međunarodnog dokumenta preneta su na Jamajku 6. avgusta 1962. godine".

S A L T   I S L A N D

Salt Island se nalazi 1 km od rta Rocky Point u parohiji Clarendon. Ostrvo je dugačko 700 m, najveća širina je 420 m, a površina merena na Google Earthu je 22 ha. Od toga blizu 5 ha zauzima močvara u zapadnom delu ostrva.

P I G E O N   I S L A N D

Pigeon Island (Pigeon Cay, golubije ostrvo) je jedan od cenjenih dragulja duž južne obale Jamajke. Može se videti i doći do ostrva iz naselja Mitchell Town u parohiji Clarendon i naselja Moores Pena u parohiji St. Catherine. Ostrvo je otprilike podjednako udaljeno od obala obe parohije, nešto preko šest kilometara, a trebalo bi da administrativno pripada parohiji Clarendon.

Jugozapadna obala ostrva dugačka je 720 m i završava se plažom sa praškastim belim peskom. Najveća širina ostrva je 420 m, a površina merena na Google Earthu je oko 16,7 ha. Međutim, skoro trećinu ostrva (oko 5,4 ha) zauzima močvara.

Ostrvo ima bogat ekosistem grebena; vrvi od riba, kornjača, pa čak i od crne grebenske ajkule. Omiljeno je među članovima Kraljevskog jamajčanskog jaht kluba, a najpoznatije je po mogućnostima za ronjenjše.

Lokalna vlada i ministar lokalne samouprave najavli su zatvaranje Pigeon Caya.

M O R A N T   C A Y S

Morant Cays je grupa sprudova 51 km jugoistočno od Morant Pointa u parohiji St. Thomas. Ovo je jedna od dve grupe udaljenih ostrva koje pripadaju Jamajci (druga je Pedro Cays) i sastoje se od četiri mala spruda grupisana duž jugoistočnije ivice plićaka Morant Bank.

Morant Bank je relativno veliki pojas korala u obliku polumeseca dužine 7 km, koji se uzdiže iz mora sa dubine od 1000 m. Ukupna površina Morant Banka je oko 100 km2, dok je ukupna površina četiri spruda oko 16 ha.

Sprudovi su nenaseljeni, ali ih sezonski posećuju ribari. Ispred njih se nalaze visoko izloženi grebeni preko kojih se more neprestano prelama. Imaju siromašnu vegetaciju i predstavljaju raj za morske ptice, kornjače, ribe i druge divlje životinje. Povremeno se sakupljaju jaja morskih ptica i gvano.

Anektirani 1862. godine od Ujedinjenog Kraljevstva, Morant Cays su pripojeni Jamajci 1882. godine.

Opis sprudova:

North-East Cay (17°25′ N, 75°59′ W) je najveći od četiri spruda. Ponekad se podeli na tri dela, a more zapljuskuje peščane jezičke koji spajaju te delove. Ministarstvo poljoprivrede Jamajke je na ovom sprudu osnovalo ribarski kamp, sa nekoliko koliba i rezervoarom za vodu na južnoj strani spruda. Postoji i svetionik na rtu Breezy Point, najistočnijoj tački spruda i Jamajke u celini.

Na sprudu boravi oko 50 ribara. Neki tu stalno žive u drvenim kolibama sa krovom od pocinkovanog lima; drugi povremeno dolaze i odlaze noseći ulovljenu ribu nazad na kopno. Težak je život na ostrvu – nema struje, nema tekuće vode i sve osim ribe mora da se donose.

Svakog dana kada je lepo vreme, ribari sa ovog spruda love ribe, obično sa takozvanim Z zamkama. Kada je loše vreme (a često je jako loše čak i usred leta) čamci moraju da ostanu usidreni i dani se provode praveći i popravljajući zamke, igrajući domine i karte i slušajući rege muziku na radiju.

Ovo je jedna od retkih fotografija Morant Caya, odnosno spruda North-East Cay

North-West Cay

South-East Cay (17°23′ N, 76°00′ W) se nalazi 1,9 km južno-jugozapadno od spruda North-East Cay.

Peščani jezičci, koji se protežu sa njegovih krajeva, menjaju oblik sa promenom godišnjih doba; leti se jugozapadni jezičak preplavi i taloži se na zapadnoj obali spruda.

South-West Cay (South Cay, 17°23′ N, 76°01′ W) se nalazi 1,6 km jugozapadno od spruda South-East Cay. Kao pristanište se koristi kamenita platforma koja se pruža od spruda.

P E D R O   B A N K

Pedro Bank je veliki plićak peska i korala, delimično prekriven morskom travom, oko 80 km južno i jugozapadno od Jamajke. Strmo se uzdiže sa okolnog morskog dna dubine 800 m, a zatim se blago spušta od sprudova Pedro Cays ka zapadu i severu sa dubinama od 13-30 m. Pedro Bank je deo podmorskog grebena Nicaragua Rise, koji se proteže od rta Cabo Gracias a Dios (rt Hvala Bogu) na granici Hondurasa i Nikaragve, preko plićaka Rosalind Bank do Jamajke.

Ukupna površina plićaka u okviru izobate od 100 m iznosi 8.040 km2. Područje dubine do 40 m je trouglasto, dugačko 70 km u pravcu istok-zapad, a široko 43 km. Do 20 m dubine je 2.400 km2 plićaka. Centra plićaka je na koordinatama 17°06′ N, 78°20′ W. Plićak se odlično uočava na Google Earthu. Administrativno pripada parohiji Kingston, za sve svrhe osim poreza.

Ukupna površina kopna (ostrvca, sprudovi i hridi) je 27 ha. Pedro Cays je grupa od četiri mala, ravna, nisko ležeća (visine 2-5 m) i uglavnom nenaseljena spruda. Oskudna kopnena vegetacija sastoji se od šest vrsta biljaka, od kojih nijedna nije endemična. Sprudovi su regionalno značajna područja za gnežđenje i prenoćište morskih ptica (blune, ružičaste čigre i druge) i takođe su lokacija na kojima nekoliko ugroženih vrsta morskih kornjača polaže jaja. Ostrva daju nešto guana i kokosa.

Pedro Bank je prvobitno nazvan ‘Viper Bank’ (španski: Placer de la Vibora) od strane španskih pomoraca, jer su njeni plitki grebeni, stene i plićaci raspoređeni u obliku džinovske zmije. Nekada je to bio prometan i opasan brodski prolaz koji su koristili evropski moreplovci u XVI i XVII veku; arheolozi procenjuju da u plićaku ima preko 300 potopljenih brodova.

Pedro Bank je pripojen Ujedinjenom Kraljevstvu 1863. godine, a Jamajci 1882. godine.

Danas je poznat po svom privrednom i kulturnom značaju; to je glavno područje na Karibima za prikupljanje morskog puža (engleski queen conch) i veoma je cenjeno od strane ribarske zajednice Jamajke koja posluje na obali i koristi njen mali sprud kao bazu od dvadesetih godina XX veka.

Putovanje iz Kingstona do spruda traje 8 sati, a povratak 6 sati.

Opis sprudova:

Northeast Cay (takođe se zove Top Cay, 17°03′ N, 77°46′ W) površine 7,5 ha prekriven je šikarom i ima grupu palmi koja raste u severozapadnom delu spruda. Na severu spruda je osvetljeni znak.

Middle Cay (17°01′ N, 77°47′ W) površine 4 ha pokriven je niskom travom i žbunjem. Na Middle Cayu su stacionirani pomorska policija, obalska straža i ribarski kamp, koji zauzima jugoistočni deo spruda. Ima 5 vojnika i 2 policajca, a smenjuju se svake nedelje. 80% površine spruda Middle Cay zauzimaju kolibe ribara i njihove velike šupe. 50% stanovnika na sprudu Middle Cay je iz naselja St. Elizabeth (što je čudno jer je ovo naselje u unutrašnjosti Jamajke), 40% su rezidenti Rocky Pointa u parohiji Clarendon, dok za 10% nije poznato.

Middle Cay

Southwest Cay (takođe se zove Bird Cay, 16°59′ N, 77°49′ W) površine 15,2 ha je najveći sprud grupe, zaštićeno je stanište ptica sa velikim drvetom.

South Cay (takođe se zove Sandy Cay, 16°57′ N, 77°50′ W) površine 2.000 m2 ili 0,2 ha izgrađen je od korala i školjki. Ovaj sprud je najjužnija tačka Jamajke.

U širem smislu, neke stene (hridi), mali izdanci oolitnog krečnjaka preko kojih se voda razbija, smatraju se delom Pedro Caysa:

Portland Rock (takođe se zove Eastern Pedro Cay, 17°06′ N, 77°27′ W) nalazi se oko 63 km južno-jugozapadno od rta Portland Point, najjužnije tačke ostrva Jamajka. Hrid se sastoji od dva vrha koja leže u pravcu istok-zapad.

Blower Rock (17°03′ N, 77°31′ W) je hrid koja se nalazi 8 km jugozapadno od Portland Rocka i štrči 60 cm iznad površine mora.

Shannon Rock (17°02′ N, 77°40′ W) je još jedna hrid koja se nalazi oko 15 km zapadno-jugozapadno od Blower Rocka i pola metra je iznad površine mora.

Takođe ima nekoliko podvodnih odlika u plićaku Pedro Bank, kao što su:

Doyle Shoal (17°09′ N, 77°33′ W) je plićak dubine 14 m, a nalazi se 13 km severo-severozapadno od stene Blower Rock.

Willsteed Rock (17°08′ N, 77°37′ W) je stena na dubini od 12 m, a nalazi se 13 km severozapadno od stene Blower Rock.

Banner Reef (16°52′ N, 78°06′ W) je greben dužine 2,4 km koji se nalazi se 26 km zapadno-jugozapadno od spruda South Cay.

Southwest Rock (16°48′ N, 78°11′ W) se nalazi oko 9 km jugozapadno od grebena Banner Reef.

Powell Knoll (16°47′ N, 77°43′ W) je plićak koji se nalazi 32 km jugozapadno od hridi Shannon Rock, sa najmanjom dubinom od 28,8 m. To je najjužnije područje koje pripada Jamajci, ne računajući plićak Alice Shoal, na koje Jamajka polaže pravo, ali se smatra delom Kolumbije.

Na sprudu Middle Cay

Pretraži sve članke

Najnoviji članci