Površina: 2,32 km2
Dužina obale: 9,2 km
Koeficijent razuđenosti: 1,70
Najviši vrh: Srabljivac ili Srabljinovac (115 m)
Broj stanovnika: 209
Na izlasku iz Pašmanskog kanala, kao poslednje ostrvo u zadarskom arhipelagu, a ujedno u sastavu Kornatskih ostrva, nalazi se ostrvo i naselje Vrgada. Ostrvo je smešteno između Pakoštana na severu, ostrva Pašmana na zapadu, Kornata na jugu i Murtera na istoku.
Dužina ostrva je 3 km, a širina 1,3 km. Između dva paralelna niza niskih brežuljaka na severu i jugu pruža se plodna dolina. Krajnji delovi doline su potopljeni i čine uvale: na severozapadu Pržinu (ili Sv. Andrija), a na jugoistoku Kranje. Jugozapadna obala strmo se spušta u more. Na položenijoj severoistočnoj obali ima manjih uvala sa peščanim plažama.
Ostrvo je mestimično pokriveno šumom.
Kao jedno od naseljenih ostrva vizantijske Dalmacije pominje ga Konstatin Porfirogenet pod nazivom Lumbrikaton. Oba hrvatska naziva za ostrvo, današnji, poreklom mletački, i stariji Lopkat, izvedeni su od Lumbrikaton. Već 998. godine nazivalo se Levigradae. Do XVI veka nailazi se na više verzija imena, a od tog veka ime Vergada preovlađuje kao najkraći oblik.
Tokom vizantijske vladavine (krajem V veka ili početkom VI veka) na ostrvu je sagrađena tvrđava, kaštel, zbog osiguranja nesmetane plovidbe Jadranom (pa i Pašmanskim kanalom). Na ostrvu se nalazi crkva Sv. Andrije, koja bi se poređenjem sa gradnjom sličnih objekata, mogla svrstati u rani Srednji vek (IX vek). Ostrvo je vrlo rano, možda već u X veku, bilo u sastavu zadarskog distrikta. Prema podatku đakona Ivana i stanovnici Vrgade priznali su 1000. godine vlast dužda Petra II Orseola. 1096. godine zadarski prior Drago potvrđuje manastiru Sv. Krševana iz Zadra prihode sa ostrva (deo soli i ulova ribe). U XV veku Vrgada je posed mletačke komore u Zadru, koja ga je davala u zakup. Nakon pada Mletačke republike 1797. godine, Vrgada u političkom pogledu deli sudbinu ostale Dalmacije.
Manji deo površine ostrva i danas se poljoprivredno obrađuje. Nekadašnje maslinjake i vinograde danas pokrivaju borove šume i makija. Preostalo stalno naseljeno, većinom starije stanovništvo, održava ekstenzivnu poljoprivredu. Ona se svodi na držanje ovaca i živine, održavanje maslinjaka i gajenje povrća za sopstvene potrebe u predelu zvanom Veli vrt. Zanimljivo je da se i dalje uzgajaju neke starinske vrste povrća: čičvarda, blitva, lisnati kelj, jari pasulj itd. Ostrvo obiluje biljnim vrstama koje se nalaze po celom Sredozemlju i po tome se ne razlikuje od mnoštva drugih ostrva u okolini. Na ostrvu raste i mnoštvo samoniklog jestivog, lekovitog i zaštićenog bilja. Osim poljoprivredom, stanovništvo se bavi i ribarstvom, pomorstvom a, ranije, sakupljanjem soli. Moderna vremena promenila su i načine privređivanja, pa se deo stanovništva koje je ostalo na ostrvu bavi turizmom. Radno sposobno stanovništvo većinom odlazi u susedne gradove i događa se proces depopulacije i starenja stanovništva. Ljudi se na ostrvo vraćaju kao penzioneri ili sezonski, da povremeno posete rodbinu.
Jedino naselje na ostrvu, Vrgada, dopire do uvale Luka na severoistočnoj obali. Početkom XVI veka (1527) Vrgada je imala 133 stanovnika, a u drugoj polovini XVIII i na početku XIX veka oko 200 stanovnika. 1961. godine živelo je u Vrgadi 449 stanovnika, 1981. godine ih je bilo 311, a sada ih je 209 (40 manje u odnosu na popis 2011. godine). Administrativno pripada Opštini Pakoštane.
Uvala Kranje Marina
Saobraćaj
Na Vrgadi nema puteva, pa samim tim ni saobraćaja i potrebe da do ostrva saobraća trajekt. Ostrvo sa kopnom povezuju brodovi “Lumbrikata” i “Vrgadinka”, a glavna veza je iz luke Pakoštane.
Od ponedeljka do subote iz Pakoštana brod za Vrgadu isplovljava četiri puta dnevno, u 10:05, 12, 15:05 i 17:30 h. Iz Biograda se takođe može prevesti do Vrgade, a polasci su u 9:30 i 14:30 h. U suprotnom smeru polasci sa Vrgade su u 6, 11:30, 13 i 17 h, s tim da polasci u 6 i 13 h idu do Biograda.
Brod “Lumbrikata”
Nedeljom i praznikom postoje samo dva polaska. Iz Pakoštana brod isplovljava u 11 i 17:30 h, a iz Vrgade u 10:30 i 17 h. Nedjeljom i praznikom brod ne saobraća na relacijama Vrgada – Biograd i obrnuto i Pakoštane – Biograd i obrnuto.
Cena za prevoz na relaciji Pakoštane – Vrgada iznosi 2,65 €, a na relaciji Biograd – Vrgada iznosi 3,32 €.
Brod “Vrgadinka”
PLAŽE
Priroda je Vrgadu darivala lepotom razigrane obale, plodnim poljem i mirisnom borovom šumom, a u još joj dala i trinaest ostrvaca da je ulepšaju, kako prosuti biuseri. Ko želi ”Mediteran kakav je nekad bio” neka dođe na Vrgadu. Tu istorija u slow motionu okreće stranice. Tu još uvek noću budi tišina, danju se zaboravlja šta je to žurba i da negde na kopnu još uvek jure automobili, a na plaži, u debeloj hladovini borova, stotine cvrčaka čine jedinstveni doživljaj letnjeg ludila.
Turisti se u Vrgadi, kao u davna vremena, još uvek dočekuju na molu.
Peščana plaža Podbrizi (verovatno znači ispod brda) na Vrgadi se često nalazi na listama najlepših jadranskih plaža i čak među mestima koja se moraju videti barem jednom u životu. Šetnjom duž obale kraće od 10 km obilazi se očaravajuća obala Vrgade, izuzetno razuđena i zanimljiva, okružena živopisnim ostrvcima.
Plaža Podbrizi je takođe izvanredna, ne toliko zbog peska, već i zbog smeše peska i zemlje, koji kao crveni zid, štite plažu od vetrova koji duvaju sa ostrva.
Meštani ovu plažu takođe zovu i Crvena plaža. Ostrvce prekoputa plaže zove se Artina.
Peščana plaža je uska i topla, a more je čisto i osvežavajuće.
Kombinacija crvenog peska, zelenih borova i plavog mora uzdiže duh i leči telo i potrebno je samo prepustiti se čarobnom svetu boja i mirisu netaknutog Mediterana.
Dodatni sadržaji nalaze se u naselju.
