Među brojnim manjim grčkim ostrvima je reprezentativni Agatonisi, besprekorno devičansko mesto i destinacija. U belo okrečene kuće, male uređene bašte i stanovnici otvorenog srca čekaju da ugoste posetioce. Agatonisi je pravi izbor ukoliko se želi odmor uz maksimalno opuštanje i uživanje u neverovatnoj prirodi. Ostrvo je mirno, samo sa magarcima i petlovima koji ujutru bude meštane i goste, jer skoro da nema saobraćaja. Takođe je zaštićeno, jer je dom nekoliko retkih vrsta ptica.
Geografija
Agatonisi (grčki Αγαθονήσι) se nalazi u Egejskom moru blizu turske obale i predstavlja najsevernije ostrvo Dodekaneza.
Dužina ostrva je 7,5 km, a najveća širina je 3,4 km. Sa 13,4 km2 površine, Agatonisi zauzima tek 16. mesto među Dodekanezima. Obala Agatonisija je dosta razuđena, sa više malih zaliva sa skrivenim plažama. Dužina obale je 32 km, što daje koeficijent razuđenosti 2,47. Ostrvo ima izgled magarca koji galopira prema reci Meandros u Maloj Aziji. Na mestu gde se odvaja “glava magarca” širina ostrva je manja od 300 m.
Agatonisi je prilično usamljeno ostrvo. U stvari, bliži je turskom kopnu koje je 16 km istočno, nego nekom grčkom ostrvu. Najbliža grčka ostrva su Farmakonisi (18 km jugoistočno), Samos (19 km severno), Arki (19 km jugozapadno) i Lipsi (21 km jugozapadno). Glavno ostrvo Dodekaneza, Rodos, udaljeno je 150 km.
Agatonisi je okružen sa nekoliko manjih ostrva, relativno blizu njegove obale: Nera je udaljena samo 80 m, Glaros 250 m, Psathonisi 800 m, Stroggili (u prevodu Okrugao) 1 km i Kouneli ili Kunellonisi (koji je za razliku od ostalih krečnjačkih ostrvaca napravljen od mikašista, vrste metamorfne stene) 1,7 km.
Ostrvo je brdovito i kamenito, sastavljeno najviše od krečnjačkih stena. Najviša tačka ostrva dostiže 209 m, a nalazi se blizu sela Mikro Chorio.
Klima Agatonisija je sredozemna sa dugim, sušnim letima i blagim i kišovitim zimama. Manjak padavina je značajno ograničenje, a oskudni su i podzemni izvori. Zbog toga je biljni i životinjski svet oskudniji nego na nekim okolnim ostrvima. U pejzažu ostrva preovlađuje trnovita makija.
Upravno ostrvo pripada Kalimnosu, a sa okolnim ostrvcima i hridima čini posebnu opštinu površine 14,5 km2.
Megalo Chorio
Istorija
Ostrvo se prvobitno zvalo Tragea (ili Tragia) ili Netousa (po nekim izvorima Psetoussa). Sadašnje ime dao mu je jedan sveštenik početkom prošlog veka. Reč agathos znači dobar ili lakoveran, tako da se može reći da naziv znači “ostrvo budala” ili “ostrvo dobrog srca”. Ostrvo je poznato i pod nazivima Gaidaro na italijanskom i Eşek Adası na turskom.
Položaj blizu turske obale imao je posledice po malo ostrvo tokom istorije. Prvobitno je služio kao mesto prognanih tokom rimskog i vizantijskog vremena i stalno je bio na meti gusarskih napada. Agatonisi nije imao odgovarajuću zajednicu do XIX veka. Do tada, bio je pod osmanskom vlašću od XVI veka, ali Turci nikada nisu živeli na ostrvu.
1912. godine Agatonisi su okupirali Italijani i oslobođen je i pripojen Grčkoj tek posle Drugog svetskog rata.
1980. godine ostrvo je konačno dobilo električnu energiju i telefonske linije.
Poslednjih godina Agatonisi je jedno od grčkih ostrva na koje se iskrcavaju migranti (na slici).
Stanovništvo
Postoje samo dva sela u unutrašnjosti ostrva, dok se jedina ostrvska luka nalazi u naselju Agios Georgios, koja ima samo 15 stalnih stanovnika. Tu se može odsesti, jer ima i nekoliko manjih hotela i restorana. Međutim, u popisu stanovnika Agios Georgios ne postoji! U ovom “naselju” postoji šljunkovita plaža, a u neposrednoj blizini je Spilia, takođe šljunkovita plaža.
Najveće naselje na ostrvu je Megalo Chorio. Ono je “sakriveno” iza brda, zbog upada gusara u srednjem veku. 40 minuta pešačenja od Megalo Choria, na severnoj obali ostrva nalazi se napušteno ribarsko selo Katholika (slika na prvoj strani). Sa tog puta se pruža prelep pogled na okolno more.
Krajem dvadesetih godina prošlog veka na ostrvu je živelo 80 stanovnika, koji su se bavili poljoprivredom i uzgojem ovaca. Postoje podaci za sve popise posle Drugog svetskog rata, od 1947-2011. Broj stanovnika je varirao od 112 (1991) do 196 (1951). Po poslednjem popisu iz 2011. godine bilo je 185 stanovnika, od čega 168 u naselju Megalo Chorio (Veliko selo) i 17 u naselju Mikro Chorio (Malo selo). Podaci o broju stanovnika razdvojeni za ova dva sela postoje od 1961. godine. U tom periodu broj stanovnika sela Mikro Chorio (slika na narednoj strani) kretao se od 14 (2001) do 40 (1961).
Meštani su često prošli kroz teškoće zbog siromaštva i izolacije, ali su topli i prijateljski nastrojeni i trude se da se posetioci od trenutka dolaska osećaju kao kod svoje kuće. Kako nema mnogo stranih turista, mali broj meštana se služi engleskim jezikom, a tek jedna ili dve osobe govore italijanski i nemački.
Privreda
Stanovnici se uglavnom bave ribolovom ili poljoprivredom. Od poljoprivrednih kultura zastupljene su masline i vinova loza, manje južno voće. Procenjuje se da oko 800 turista poseti ostrvo svakog leta.
Sobe za najam
Saobraćaj
Agatonisiju najbliži aerodrom nalazi se na Samosu. Ostrvo je sa ostatkom Dodekaneza i Samosom povezano samo nekoliko puta nedeljno.
Od 1. marta do 31. oktobra 2017. godine četiri puta nedeljno saobraća spori trajekt “Nisos Kalymnos” na relaciji Kalimnos – Leros – Lipsi – Patmos – Arki – Agatonisi – Samos (luka Pythagorio) i nazad. Ponedeljkom i petkom polazi iz Kalimnosa u 6:00 h, na Agatonisi pristaje u 12:05 h i polazi u 12:15 h, dok u povratku sa Samosa pristaje u 16:50 h, polazi u 17:00 h i stiže na Kalimnos u 23:00 h. Sredom i nedeljom se red vožnje malo razlikuje, pa u povratku sa Samosa pristaje na Agatonisi u 15:05 h, polazi u 15:15 h i stiže na Kalimnos u 21:00 h.
Brzi brodovi “Dodekanisos Pride” i “Dodekanisos Express” takođe saobraćaju do ostrva Agatonisi. “Dodekanisos Pride” utorkom polazi sa Samosa za Rodos u 08:30 h, a prva stanica je Agatonisi (dolazak u 09:05 h, polazak u 09:10 h). Brod se zaustavlja na ostrvima Patmos, Lipsi, Leros, Kalimnos, Kos i Simi. Sredom “Dodekanisos Express” kreće sa Rodosa u 08:30 h na kružnu turu po ostrvima Dodekaneza. Nakon što pristane na ostrvima Simi, Kos, Kalimnos, Leros i Lipsi, u 13:30 h dolazi na Agatonisi i u 13:35 h se vraća nazad na Rodos (u povratku ne pristaje na ostrvu Simi). “Dodekanisos Pride” subotom ima kružnu turu od Samosa do Kosa i nazad, a u oba pravca pristaje i na ostrvu Agatonisi. Najpre od 09:05 h do 09:10 h, a zatim u povratku od 16:50 h do 16:55 h. Cena karte za relaciju Rodos – Agatonisi iznosi 49 €, a za relaciju Samos – Agatonisi je 16 €. Ovi brodovi mogu prevesti samo nekoliko automobila, a prevoz za njih se plaća 90 € (Rodos – Agatonisi), odnosno 50 € (Samos – Agatonisi).
Pitanje je koliko je automobil uopšte potreban na ostrvu. Postoji samo šest kilometara asfaltnih puteva, praktično to je samo put od luke Agios Georgios preko naselja Mikro Chorio i Megalo Chorio do napuštenog sela Katholika.
Znamenitosti
Jedina znamenitost na ostrvu je Kastraki, utvrđena luka iz IV veka p.n.e. Nalazi se na severnoj obali ostrva, oko 1 km zapadno od napuštenog ribarskog sela Katholika.
PLAŽE
Agatonisi je idealno mesto za sve one koji žele da na neko vreme pobegnu od pritisaka svakodnevnog života. Zbog oblika ostrva i razuđene obale, postoje brojni manji zalivi, tako da se lako može pronaći slatka mala plaža.
Agios Georgios:
Plaža se nalazi odmah pored luke i trebalo bi da je glavna plaža na ostrvu.
Spilia:
Plaža Spilia (u prevodu pećina), nalazi se 800 m zapadno od luke, a do nje postoji asfaltni put.
Gaidourovlakkos:
Plaža Gaidourovlakkos je u susednom zalivu, 220 m jugozapadno od plaže Spilia.
Boja mora je, sudeći po fotografiji, predivna.
Izgleda da se plaži može prići samo sa strane mora.
Hochlias:
Plaža na zapadnoj obali ostrva sa stenama sa kojih se može skočiti u kristalno čistu vodu. Od sela Mikro Chorio udaljena je sat hoda. Nisam pronašao sliku plaže.
Tholos:
Plaža na istočnoj obali ostrva (na “glavi magarca”), okrenuta prema otvorenom moru.
Do plaže se dolazi putem za napušteno ribarsko selo Katholika, kada se posle otprilike 30 minuta pešačenja (a to je oko 3 km od luke) skrene desno.
Od plaže postoji staza do crkve Svetog Nikole.
Takođe na “glavi magarca”, ali prema zalivu, nalazi se i plaža Vathi Pigadi. Za ove dve plaže ne postoje slike.
Poros:
Plaža Poros se nalazi na kraju zaliva na u kome se nalzi i plaža Vathi Pigadi.
Balos (Palos):
Nalazi se u istom zalivu u kome su plaže Vathi Pigadi i Poros na istočnoj obali ostrva.
Plaža Balos (ili Palos) na istočnoj obali ostrva
Tsaggari:
Plaža je smeštena u jednom zalivu, istočno od luke.