Sicilija (ital. Sicilia) je najveće ostrvo u Sredozemnom moru, pa samim tim i Italije. Tokom istorije, Sicilija je smatrana teritorijom od posebne važnosti zbog uloge koju je imala u trgovini po Sredozemnom moru. Po grčkoj mitologiji, Sicilija je postojbina kiklopa Polifema koga je oslepeo grčki heroj Odisej. Ostrvo je bilo deo Velike Grčke, kako je nazivana skupina grčkih kolonija u južnom delu današnje Italije. Sicilija je nekada bila kraljevstvo sa prestonicom u Palermu. Ta država je vladala ostrvom, kao i Maltom i južnim delom Apeninskog poluostrva pre Sicilijanske večernje. Kasnije je postala deo Kraljevstva Dve Sicilije pod dinastijom Burbona, ali je prestonica bio Napulj na Apeninskom poluostrvu. Od ujedinjenja Italije, Sicilija je njen sastavni deo.

Sicilija je ostrvo bogate i jedinstvene kulture, posebno u umetnosti, kulinarstvu, arhitekturi, pa čak i jeziku. Privreda Sicilije je uglavnom zasnovana na poljoprivredi (narandže i limuni). Ruralni krajevi privlače turiste koji žele da uživaju u prirodnim lepotama ostrva. Na Siciliji se nalaze važni arheološki i antički lokaliteti kao što su nekropole Pantalike i Dolina hramova.

Geografija

Sicilija je odvojeno od kopnenog dela Italije Mesinskim moreuzom širokim 3 km na severu i 16 km na jugu. Glavni grad je Palermo. Sicilija je autonomni region sa specijalnim statusom u okviru Italije. Od svih regiona Italije, Sicilija zauzima najveću površinu (25.426 km²).

Sicilija se nalazi oko 160 km severoistočno od Tunisa (Severna Afrika). Sa severne strane ostrva nalazi se Tirensko more, dok je sa istočne strane Sicilija od kopnene Italije odvojena Mesinskim moreuzom. Na istočnoj strani ostrva nalazi se i Jonsko more, dok je na jugozapadu Sicilija od Afrike odvojena Sicilijanskim prolazom. Sicilija ima trouglasti oblik čije su krajnje tačke Capo Peloro (ili Punta del Faro) u Mesini na severoistoku, Capo Boeo (ili Lilybeo) u Marsali na zapadu i Capopassero u Portopalu na jugu. Rastojanja između ovih tačaka su 275 km (zapad-istok i zapad-jug), odnosno 190 km (istok-jug).

Geološki severni kraj ostrva deo je iste tektonske ploče kao kontinentalna Italija, dok je južni kraj deo afričke ploče. Zbog podvlačenja afričke pod evroazijsku ploču stvoren je planinski reljef u tom području koje je takođe sezmički vrlo aktivno.

Pre 5,96 do 5,3 miliona godina, tokom mesinija (poslednje faze miocenskog perioda), Sredozemlje je bilo izolovano od Atlantskog okeana, verovatno zbog povišene tektonske aktivnosti. To je dovelo do krize saliniteta; Sredozemno more je ubrzano isparavalo, što je dovelo do povećane koncentracije soli. To je dovelo do taloženja karbonata i sulfata na morskom dnu.

Zbog položaja evroazijske i afričke tektonske ploče, ovo područje je, zajedno sa okolnim ostrvima, podložno snažnim vulkanskim aktivnostima. Najvažniji vulkani su Etna (na Siciliji), Stromboli i Vulkano (na okolnim ostrvima).

U XIX veku se zbog vulkanske aktivnosti u Sicilijanskom prolazu pojavilo novo ostrvo Ferdinandea, koje se danas nalazi nekoliko metara ispod morske površine.

Etna

Ovo je najvećim delom brežuljkasto područje (61,4% teritorije), nakon čega planine čine 24,5% površine, dok ravnice čine samo 14,1% od kojih je najveća Katanijska nizija. Reljef ostrva je vrlo raznolik. U istočnom delu nalaze se planine Peloritani, Nebrodi i Madonie. Na planinskom lancu Madonie nalazi se Pico Carbonara koji je drugi po visini vrh na Siciliji (1.977 m).

U središtu ostrva nalaze se planine Erei, gde se na 948 m visine nalazi grad Ena. U jugoistočnom delu raguske i sirakuške pokrajine nalaze se planine Iblei. Na zapadu je takođe planinsko područje gde je nalaze planine Sicani, s najvišim vrhom na planini Lamarata (1.580 m), i planine koje okružuju ravnicu Conca d’Oro gde se nalazi Palermo. Na istoku se nalazi, vidljiv i preko Mesinskog moreuza sa vrha planina Aspromonte u Kalabriji, vrh Etne visok 3.263 m. Iako blizu vulkana, obližnja Katanijska nizija koja se nalazi uz obalu nije vulkanskog nego aluvijalnog porekla, a stvorena je nanosima reke Simeto.

Reke na ostrvu su obično kratke i svode se na potoke.

Najvažnije reke na ostrvu su Salso, koja je najduža reka na ostrvu i Simeto koja ima najveći sliv. U Jonsko more ulivaju se Simeto, Alcantara, Ciane i Anapo, a u Tirensko more Imera Setentrionale i Torto, dok se u Sicilijanski prolaz ulivaju Platani, Imera Meridionale (tj. Salso) i Belice.

Danas je jezero Pergusa jedino prirodno jezero na Siciliji, nakon što je pre nekoliko decenija isušeno jezero Lentini. Jezero Pergusa, koje je paleovulkanskog porekla, poznato je po mitovima i legendama. Ovo jezero je danas ugroženo zbog iskorištavanja vode jezerskih pritoka za potrebe ljudi. Gradnjom brana stvorena su velika veštačka jezera, kao jezero Ancipa ili jezero Pozzillo koje je najveće na ostrvu. Među ostalim veštačkim jezerima su i Lago Arancio, Lago di Piana degli Albanesi, kao i Lago di Ogliastro.

Na Siciliji vlada mediteranska klima, koju karakterišu topla proleća i jeseni, vrela leta i blage zime. Na obalnom području, pogotovo na jugozapadu, leta su vrlo suva zbog afričkih struja. Uopšteno su leta na Siciliji vruća i kišovita, ali sa malo vetra, pogotovo u unutrašnjosti. Tirensko područje i Etna su najhladniji delovi ostrva. Na najvišim delovima ostrva (Etna, Madonie, Nebrodi) često su obilne snežne padavine.

U unutrašnjosti i uz južnu obalu padavine su oskudne, dok su uz tirensku obalu i u području Mesine i Etne puno obilnije. Sneg retko pada na obali, a češći je na tirenskoj strani. Istočni deo ostrva često pogađaju oluje i poplave. 17. oktobra 1951. godine meteorološka stanica blizu Lentinija zabeležila je 702 mm kiše, što je najviša ikada zabeležena dnevna količina kiše u Italiji.

Zahvaljujući vrelom pustinjskom vetru široko koji dolazi iz Sahare, moguće su temperature i iznad 45°C. Evropski rekord zabeležen je na Siciliji u gradu Catenanuova, 10. avgusta 1999. godine, kad se temperatura popela na 48,5°C.

Veliki problem ostrva je nedovoljna količina padavina u letnjim mesecima, zbog čega su u nekim provincijama su česte nestašice.

U prošlosti je Sicilija bila prekrivena šumama, koje su tokom vekova posečene kako bi se dobilo drvo za brodogradnju, kao i plodno zemljište. Na zapadnoj i istočnoj obali ostrva nalazi se makija. Veće šumske površine nalaze se na planinama Madonie i Nebrodi. Ovde rastu hrast plutnjak, bukva, bor i sicilijanska jela koja je tipična za ovo ostrvo. Na planinama Iblei raste rogač.

Sicilijanska jela

Uprkos krčenju šuma, Sicilija je s oko 3.000 vrsta biljaka jedno od ostrva najbogatijih vegetacijom na Mediteranu. Uz mnogo divljeg cveća koje tu raste kao što su jasmin ili orhideja, na ostrvu se nalaze i neke egzotične biljke kao fikus, banane i papirus. Još od grčkih i rimskih vremena na Siciliji se uzgaja vinova loza, masline i žitarice, a kasnije su se počele uzgajati paradajz i limun. Posebno plodna područja su padine Etne i Katanijska nizija.

Krčenjem šuma i lovom su skoro nestale divlje životinje kao jelen, vuk, lisica i divlje mačke. Morska fauna bogata je ribom, posebno tunom i sabljarkama, kao i školjkama. Sicilija je i važno odmorište za ptice selice koje putuju sa severa Evrope.

Na Siciliji postoje četiri regionalna parka prirode i više prirodnih rezervata i ostalih zaštićenih područja.

Regionalni parkovi prirode

•           Park Nebrodi

•           Park Etna

•           Park Madonie

•           Rečni park Alcantara

Neki od regionalnih prirodnih rezervata

•           Poseban prirodni rezervat jezero Pergusa

•           Prirodni rezervat Oaza faune Vendicari

•           Prirodni romski rezervat

•           Prirodni rezervat reke Ciane i rudnika soli Sirakuza

•           Prirodni rezervat Oaza Simeta

•           Prirodni dželski bavarski rezervat

•           Prirodni rezervat Cavagrande del Cassibile

•           Prirpdni rezervat čitave Macalube di Aragona

•           Prirodni rezervat delte Irmina

Istorija

Prvobitne stanovnike Sicilije sačinjavala su tri italska plemena, od kojih su najznačajniji bili Sikanci (Sikani) koji su, prema Tukididu, stigli sa Pirinejskog poluostrva. Važni istorijski dokazi su sikanski pećinski crteži iz pleistocena (oko 8000. godine p.n.e).

Sledeće pleme koje je naselilo Siciliju bili su Elimljani (Elimi) koji su stigli sa Egejskog mora. Iako ne postoje dokazi o međuplemenskim ratovima, Elimljani su, naseljavajući severozapadni deo ostrva, potisnuli Sikance na istok.

Poslednji došljaci na ostrvo bili su Sikulci (Sikuli) koji su došli iz kontinentalne Italije oko 1200. godine p.n.e. Sikulci su se naselili na istoku ostrva, potisnuvši tako Sikance u središte ostrva.

Grčki hram u Dolini hramova (Valle dei Templi) u Agrigenteu

Grci su počeli kolonizovati Siciliju oko 750. godine p.n.e, a najvažnija kolonija koju su osnovali bila je Siracusa. Sikanci i Sikulci su vrlo brzo asimilovani u helensku kulturu, a celo područje je, zajedno s ostatkom južne Italije, postalo deo Velike Grčke.

Na plodnom tlu Sicilije počeo je ekstenzivan uzgoj maslina i vinove loze, što je podstaklo trgovinu. Grčka religija se proširila po celom ostrvu, što je vidljivo po mnogim hramovima kao što su oni u Dolini hramova kod Agrigenta. Za vreme Peloponeskog rata Atinjani su krenuli u pohod na Siciliju sa ciljem da osvoje Sirakuzu. Sirakuza je, sklopivši ratni savez sa Spartom i Korintom porazila atinsku vojsku, uništila mornaricu, a većina zarobljenika bila je prodana u roblje.

I dok je grčka Siracusa kontrolisala veći deo Sicilije, na zapadu ostrva formirano je nekoliko kartaginskih kolonija. Sudarom ovih dveju kultura počeli su Sicilijanski ratovi. 262. godine p.n.e. Grčka je sklopila mir sa Rimskom republikom, a Rimljani su tražili aneksiju Sicilije kao prve provincije u njihovom carstvu. Uključivanjem Rima u Prvi punski rat potisnuti su Kartaginjani, čime je 242. godine p.n.e. Sicilija postala prva rimska provincija izvan Apeninskog poluostrva. Tokom Drugog punskog rata Kartaginjani su neuspešno pokušali da oduzmu Siciliju Rimljanima.

Sicilija je bila vrlo važna Rimljanima prvenstveno kao žitnica carstva. Iako se za vladavine Avgusta pokušalo sa uvođenjem latinskog jezika, Sicilija je u kulturnom smislu ipak ostala grčka. Hrišćanstvo se prvi put pojavilo na ostrvu negde posle 200. godine n.e. U periodu do ukidanja zabrane hrišćanstva 313. godine, mnogi Sicilijanci poput svete Agate, svete Kristine i svete Lucije postali su mučenici. Hrišćanstvo se ubrzano širilo tokom iduća dva veka. Period u kojem je Sicilija bila rimska provincija trajao je oko 700 godina.

Padom Rimskog carstva Siciliju su zauzeli Vandali 440. godine. Budući da su već zauzeli delove rimske Francuske i Španije, Vandali su postali važna sila u zapadnoj Evropi. Nedugo vremena kasnije, Goti su isterali Vandale i zauzeli Siciliju. Ostrogotsko osvajanje Sicilije (a i Italije) pod vodstvom Teodoriha Velikog započelo je 488. godine. Iako su Goti bili Germani, Teodorih je oživljavao rimsku kulturu i dopustio verske slobode.

Nakon izbijanja Gotskog rata između Ostrogota i Vizantijskog carstva, Sicilija je postala prvi deo Italije koga je zauzelo Vizantijsko carstvo. Vizantijski car Justinijan I poslao je svog najvećeg vojskovođu Velizar da osvaja Italiju. Velizar je 535. godine zauzeo Siciliju. Sicilija je Vizantiji koristila kao baza za dalje osvajanje Italije, nakon čega su osvojeni svi važniji italijanski gradovi, kao i ostrogotska prestonica Ravena. Novi ostrogotski kralj Totila osvaja Siciliju 550. godine, ali pobeđuje ga vizantijski general Narzes dve godine kasnije.

Vizantijski car Konstantin II odlučuje se tokom 660. godine premestiti iz Carigrada u Sirakuzu odakle je pokrenuo napad sa Sicilije na lombardsko Benevenetsko vojvodstvo koje je zauzimalo severnu Italiju. Nakon njegovog ubistva 668. godine, njegov sin Konstantin IV zaustavlja nemire na Siciliji koje je pokrenuo Mezezije.

826. godine Eufemije, zapovednik vizantijske flote, na Siciliji je prisilio časnu sestru na brak. Nakon što je car Mihajlo II saznao za to, naređuje generalu Konstantinu da zapovedniku odseče nos. Eufemije je ubio Konstantina i zauzeo Sirakuzu, nakon čega biva pobeđen i isteran u severnu Afriku. Tamo nudi vlast nad Sicilijom Zijadatu Alahu I, aglabidskom emiru Tunisa, kao protivuslugu za njegovu zaštitu. Nakon toga je na Siciliju poslata islamska vojska sastavljena od Arapa, Berbera, Španaca, Krićana i Persijanaca. Zbog jakog otpora je tek nakon jednog veka vizantijska Sicilija osvojena. Sirakuza veoma dugo nije pala, Taormina je osvojena 902. godine, a ostatak ostrva je postepeno osvojen do 965. godine.

Ova vladavina propraćena je čestim pobunama vizantijskih Sicilijanaca, pogotovo na istoku. Na ostrvo su donesene nove poljoprivredne kulture, kao pomorandža, limun, pistaći i šećerna trska. Hrišćanima je bilo dopušteno ispovedanje vere na šta se dodatno plaćao porez. Sicilijanski emirat počeo se raspadati zbog sukoba unutar vladajuće dinastije.

Do XI veka u južnoj Italiji su kao plaćenici bili uzimani Normani, koji su bili hrišćanski potomci Vikinga. Oni su pod Ruđerom I i Robertom Gviskarom oslobodili Siciliju od muslimanske vlasti. Nakon Apulije i Kalabrije, zauzeo je i Mesinu sa vojskom od 700 vitezova. 1068. godine Ruđer I od Sicilije i Robert Gviskar pobedili su muslimane kod Misilmerija, ali najvažnija bitka bila je opsada Palerma, nakon čega je Sicilija 1091. godine u potpunosti potpala pod normansku kontrolu.

Pod normanskom vlasti je i dalje glavni grad bio Palermo. Ruđer II Sicilijanski je za vreme svoje vladavine uspeo podignuti status ostrva, zajedno sa Maltom i južnom Italijom, u kraljevstvo 1130. godine. U ovom razdoblju je Kraljevina Sicilija bila jedna od najbogatijih država u Evropi. U značajnom broju su došli i doseljenici sa severa Italije i Kampanije, čime je stanovništvo ostrva postalo latinizovano. Takođe je i Rimokatolička crkva u potpunosti zamenila dotadašnju vizantijsku istočnu hrišćansku crkvu.

Nakon jednog veka izumrla je normanska dinastija Otvil, a poslednja Ruđerova naslednica Konstanca od Sicilije udala se za Henrika VI. Time je sicilijanska kruna pripala švapskoj dinastiji Hoenštaufen. Lokalno plemstvo se nije slagalo sa tim, pa su za kralja izabrali Tankreda I Sicilijanskog, nezakonitog sina poslednjeg kralja iz dinastije Otvil Ruđera II. Henrik VI nije odmah uspeo da osvoji kraljevstvo Siciliju, koje mu je pripadalo. Tek kada je 1194. godine dobio ogroman novac od otkupa Ričarda Lavljeg Srca stvorio je jaku vojsku, koja je osvojila Siciliju 1195. godine.

Njegov naslednik Fridrih II je bio kralj Sicilije od 1198-1250. godine. Tokom njegove vlasti kraljevstvo Sicilija je postala apsolutna monarhija, prva centralizovana država u Evropi tokom feudalizma. Osnovao je sicilijansku školu poezije, gde se prvi put koristi jedan oblik italijanskog u književnosti. Nasledio ga je sin Konrad IV. Posle Konrada krunu uzurpira Fridrihov nezakoniti sin Manfred Sicilijanski umesto maloletnog Konradina. Tokom čitavog razdoblja vlasti Hoenštaufovaca odvijao se neprekidni sukob sa papama. Uz pomoć pape Karlo I Anžujski iz francuske dinastije Anžujaca ubio je Manfreda Sicilijanskog 1266. godine u bici kod Beneventa i papa Inoćentije IV ga je 1266. godine krunisao kao kralja Sicilije i Napulja.

Prikaz sicilijanske večernje

Zbog snažnog protivljenja lokalnog stanovništva francuskoj vlasti zbog zlostavljanja i oporezivanja, izbio je 1282. godine sukob poznat kao Rat sicilijanske večernje u kojem su pobijeni skoro svi Francuzi na Siciliji. Nakon što im je papa odbio pomoć, Sicilijanci su se za pomoć u ratu okrenuli aragonskom kralju Pereu III. Pere je zadobio kontrolu nad Sicilijom, dok su Francuzi ostali vladari Napuljskog kraljevstva. Rat je nastavljen sve do mira u Kaltabeloti 1302. godine, kad je papa Bonifacije VIII priznao Fridriha III kao kralja Sicilije i Karla II kao kralja Napulja. Od tada su Sicilijom kao posebnim kraljevstvom vladali rođaci aragonskih kraljeva, a od 1409. godine kao delom Krune Aragona.

Dva velika zemljotresa pogodila su ostrvo 1542. i 1693. godine, nekoliko godina pre poslednjeg zemljotresa ostrvo je pogodila i kuga. Pobune koje su izbile u XVII veku silom su ugušene, pogotovo bune u Palermu i Mesini. Sporazumom u Utrehtu iz 1713. godine Sicilija je dodeljena Savojskoj dinastiji koja ju je nakon sedam godina vlasti zamenila za Sardiniju sa Karlom VI iz austrijske dinastije Habzburg.

Dok je Austrija vodila rat za poljski prestol, španski kralj Karlo III je osvojio Siciliju i Napulj. Na početku je Sicilija uspela ostati posebno kraljevstvo u personalnoj uniji, dok su Burbonci vladali iz Napulja. Pojavom Napoleonovog Prvog francuskog carstva je osvojen Napulj bitkom kod Kampo Tenesea, a na napuljski prestol dolaze bonapartistički kraljevi. Ferdinand III bio je prisiljen povući se na Siciliju koja je i dalje bila pod njegovom kontrolom uz britansku pomoć. Nakon Napoleonskih ratova, Napulj i Sicilija službeno se spajaju u Kraljevstvo Dve Sicilije pod burbonskom vlašću. Revolucionarni pokreti protiv burbonske vlasti izbijaju 1820. i 1848. godine. 1848. godine Sicilija je izborila nezavisnost na šest meseci, sve dok burbonske vojne snage nisu ponovno preuzele kontrolu 1849. godine.

Zastava Sicilije

Nakon Garibaldijevog pohoda sa hiljadu dobrovoljaca, Sicilija 1860. godine postaje deo Kraljevine Italije u procesu italijanskog ujedinjenja. Pohod je počeo u Marsali, a završio opsadom Geate gde su izbačeni i poslednji Burbonci, a Garibaldi najavio vlast u ime kralja Vittoria Emanuela II. Pobuna koja je težila sicilijanskoj nezavisnosti izbila je u Palermu 1866. godine, ali biva brutalno ugušena u toku nedelju dana. Kolaps sicilijanske (i cele južnoitalijanske) privrede izaziva talas emigracije. Zbog negodovanja levičarskih i separatističkih grupa, italijanske vlasti su opet intervenisale 1894. godine .

U XIX veku jača značaj mafije, čiji je uticaj delimično uspeo potisnuti fašistički režim u dvadesetim godinama XX veka. 10. jula 1943. godine, tokom Drugog svetskog rata, započela je saveznička invazija Sicilije koja je relativno dobro primljena među lokalnim stanovništvom, ali u kojoj su uništene mnoge istorijske građevine. Proglašenjem Republike Italije 1946. godine, Sicilija je dobila status autonomne regije. Agrarnom reformom i posebnim finansiranjem italijanske vlade od 1950- 1984. godine obnovljena je privreda.

Stanovništvo

Sicilija je regija sa posebnim statusom i ima široku političku i upravnu autonomiju. Zakonodavno telo je Sicilijanska regionalna skupština. Skupština se sastoji od 90 zastupnika koji se biraju. Sicilijanski parlament je stvorio Ruđer II Sicilijanski 1130. godine i jedan je od najstarijih u Evropi. Od 2001. se predsednik regije takođe bira na izvorima.

Poseban status Sicilija je dobila 15. maja 1946. godine, a stvaranjem Republike Italije Sicilija je ustavno dobila autonomiju. Dodeljivanjem autonomije se ublažio jak separatistički pokret koji se posebno razvio za vreme fašističkog režima. Separatistički pokret su podržali i lokalni mafijaši. I danas ovaj pokret podeljen u razne frakcije i stranke ima značajnu potporu.

Zastava i grb regije Sicilija su žute i ​​crvene boje, podeljene dijagonalno, sa triskelionom u centru; prvi put je korišćen 1282. godine u Sicilijanskoj večernji, želeći da simbolizuje jedinstvo Sicilije u proterivanju Anžujaca. Triskelion (grčki τρισκέλιον - tri noge) je simbol koji se sastoji od tri spirale koje se međusobno zatvaraju, tri savijene ljudske noge ili bilo koji drugi simbol sa tri simetrična nastavka.

Sicilija je podeljena na devet provincija sa istoimenim gradovima kao upravnim središtima: Agriđento (Agrigento, 43), Ena (Enna, 20), Kaltaniseta (Caltanissetta, 22), Katanija (Catania, 58), Mesina (Messina, 108), Palermo (82), Raguza (Ragusa, 12), Sirakuza (Siracusa, 21) i Trapani (24).

U zagradama se nalazi broj opština u pojedinoj provinciji. Ukupno ima 390 opština.

Početkom XX veka Sicilija je bila podeljena na sedam provincija: Caltanissetta, Catania, Girgenti, Messina, Palermo, Siracusa i Trapani. Kastrogiovani (kasnije Enna) i Ragusa su postali 1926. godine i 1927. godine glavna okružna mesta razdvajanjem provincija Catania i Caltanissetta i izuzimanjem dela opština iz provincije Siracusa.

Danas postoje  planovi za stvaranje tri nove provincije.

Činjenica da je u vreme italijanskog ujedinjenja na Siciliji vladala velika ekonomska kriza i da je stanovništvo ostrva trpelo politički pritisak, izazvale su talas emigracije sa ostrva. Između 1880. godine i početka Prvog svetskog rata veliki broj Sicilijanaca se odselio, većinom u Ameriku, gde postoji velika sicilijansko-američka zajednica. Iako su nakon Drugog svetskog rata sprovedene reforme, mnogo Sicilijanaca je od 1950-1970. godine otišlo da radi u inostranstvo ili su krenuli ka Severnoj Italiji. Većina ruralnog stanovništva ostrva preselila se u urbana središta na obali, zbog čega je unutrašnjost slabo naseljena. Od osamdesetih godina XX veka, smanjenje nataliteta je doprinelo usporavanju rasta stanovništva. Sicilija je treći region u Italiji sa najvećom stopom nataliteta i među onima sa najvećim brojem mladih.

Fenomen emigracije se znatno smanjio i sada je uravnotežen stranom imigracijom, koja je na Siciliji počela ranije nego u drugim italijanskim regionima osnivanjem tuniske kolonije u Mazara del Vallo.

U XVI veku ostrvo je imalo više od milion stanovnika. Na prvom popisu Kraljevine Italije, 1861. godine Sicilijanaca je bilo 2,932 miliona, da bi se početkom XX veka povećalo na više od 3,5 miliona.

2003. godine broj stanovnika je prvi put premašio 5 miliona, dostigavši rekordnih 5.094.937 stanovnika 2013 godine. Od tada, međutim, broj stanovnika se konstantno smanjuje iz meseca u mesec. Sicilija je 2018. godine ponovo imala  manje od 5 miliona stanovnika.

Po poslednjim podacima iz novembra 2023. godine stanovništvo Sicilije iznosi samo 4,791.993, što znači da se 10 godina smanjilo za oko 300.000 ili 6%. Ovo je broj stanovnika cele regije, tako u taj bilans ulaze i stanovnici okolnih ostrva. Po provincijama to izgleda ovako: Palermo 1,198.464, Catania 1,070.247, Messina 597.794, Trapani 412.592, Agrigento 410.325, Siracusa 383.203, Ragusa 319.119, Caltanissetta 246.827 i Enna 153.422. U tri najgušće naseljena okruga živi 60% stanovništva. Opštine sa najviše stanovnika na Siciliji su Palermo 629.269, Catania 298.123, Messina 217.769, Siracusa 115.953, Marsala (Trapani) 79.760, Ragusa 73.657, Gela (Caltanissetta) 70.791, Vittoria (Ragusa) 64.645, Caltanissetta 58.151,  Agrigento 55.358, Trapani 55.236, Modica (Ragusa) 53.432, Bagheria (Palermo) 52.897, Acireale (Catania) 50.490 i Mazzara del Valo (Trapani) 49.906. Gustina naseljenosti je 188 stanovnika/km².

Palermo

Prosečan očekivani životni vek je 73,2 godine za muškarce i 78 godina za žene. Oko 95% stanovništva su rimokatolici. U blizini Palerma postoji nekoliko naselja s albanskim stanovništvom. Još jednu etničku grupu čine severnoafrički muslimani, većinom iz Tunisa.

Veliki broj Sicilijanaca govori italijanski jezik i sicilijanski jezik, koji je poseban romanski jezik sa više od 250.000 reči. Jedan deo sicilijanskog jezika čine i grčke, latinske, katalonske, arapske, španske i druge posuđenice. Sicilijanski jezik se delimično govori i u Kalabriji i Apuliji, a imao je i značajan uticaj na malteški jezik. Budući da se danas italijanski uči u školama i da je dominantan jezik medijima, u nekim urbanim područjima je istisnuo sicilijanski na drugo mesto.

Sicilijanski jezik je znatno uticao i na prvi standardni italijanski jezik, iako se nije široko koristio. U srednjem veku su na ovom jeziku stvorena mnoga poznata umetnička dela. Na sicilijanskom jeziku napisan je i prvi sonet čiji je autor Giacomo da Lentini.

Među ostalim jezicima koji se govore na ostrvu je i lokalni dijalekt albanskog jezika kojeg govore potomci izbeglica iz XV veka. Sicilijanski Albanci su većinom vizantijski katolici i koriste grčki jezik u liturgiji. U nekoliko gradova u Enskoj provinciji govore se dijalekti lombardskog jezika. Većina govornika ovih jezika takođe govore italijanski i sicilijanski.

Najvažnije zgrade na Siciliji datiraju još iz antike, razdoblja normanske i Hoenštaufenovske vladavine, kao i baroka.

Budući da je Sicilija u antičko vreme bila deo Velike Grčke, ovde je izgrađeno mnogo grčkih hramova. Najimpesivniji primerci hramova su u Selinuntu, Siracusi i Segesti, a posebno je važno arheološko nalazište kod Agrigenta. Velika pozorišta iz grčkih i rimskih vremena nalaze se u Siracusi, Taormini i Tindariju, kao i amfiteatri u Siracusi i Cataniji. Kao primerak kasnije antike važna je Vila Romana del Casale sa rimskim mozaicima blizu grada Piazza Armerina.

Građevine koje su podignute za vreme arapske vladavine su velikim delom prerađene u normansko vreme, čime se rodio za Siciliju tipični arapsko-vizantijsko-normanski stil čiji su primeri crkve sa kupolama kao što su San Giovanni dei Lebrosi, San Giovanni degli Eremiti i San Cataldo u Palermu, i sa dekorativnim mozaicima kao katedrale u gradovima Monreale i Cefalu’. Fridrih II, car Svetog rimskog carstva ostavio je na Siciliji mnoge utvrđene građevine, kao zamak Ursino u Cataniji ili dvorci u Siracusi i Eni.

Primer sicilijanskog baroka u Kataniji

Nakon katastrofalnog zemljotresa 1693. godine u kome su uništeni veliki delovi jugoistočne Sicilije, gradovi kao Noto, Modica, Ragusa i Catania obnovljeni su u tipičnom sicilijanskom baroknom stilu. Osam od ovih gradova se zbog ovog jedinstvenog stila nalaze na UNESCO-vom spisku svetske baštine.

Jedan od najpoznatijih sicilijanskih slikara je bio Antonelo Gagini. Njegova najpoznatija dela bile su renesansne religijske figure, koje se mogu videti u katedrali u Palermu i katedrali u Messini. Značajan vajar je bio i Rinaldo Bonano.

Daleko i izvan Sicilije u XV veku je bio poznat slikar Antonelo da Messina. Njegova dela ulja na platnu danas se nalaze u muzejima širom Evrope. Njegovi naslednici su renesansni slikari Antonelo de Saliba, Pietro de Saliba i Antonio Giufre, čija se dela danas nalaze po mnogim crkvama, a velika kolekcija je u Regionalnom muzeju u Messini.

Poznati slikar iz XVII veka bio je Pietro Noveli, koji je slikao religijske motive. Njega nasleđuju Nilola van Houbraken i Giovanni Tucari, koji su najpoznatiji predstavnici sicilijanskog baroknog slikarstva. U XX veku su međunarodnu slavu stekli vajar Pietro Consagra i slikar Renato Gutuso.

Na području književnosti čija lokalna istorija seže još od doba pesnika Stesihora koji je živeo oko 600. godine p.n.e, preko Sicilijanske škole i Giacoma da Lentinija iz XIII veka, pa sve do modernih vremena, Sicilija je dala mnogo značajnih pisaca.

Krajem XIX veka ističe se Giovanni Verga po svom delu “Cavalleria rusticana” prema kojem je napravljena i istoimena opera. Neka njegova kasnija dela bila su i ekranizovana. Poznati sicilijanski dramski pisac Luigi Pirandelo, dobio je za svoje delo Nobelovu nagradu za književnost 1934. godine. Nobelovu nagradu za književnost dobio je i Salvatore Quasimodo 1959. godine. Od novijih pisaca poznata je Lara Cardella po bestseleru “Htela sam pantalone” (“Volevo i pantaloni”).

Književnost, okolina i lokalno stanovništvo inspirisali su snimanje mnogih međunarodno poznatih i nagrađivanih filmova. Po ekranizacijama književnih dela poznat je Luchino Visconti, koji je 1948. godine prema Verginom romanu “I Malavoglia” snimio neorealistični film “La Terra trema”. 1963. godine adaptirao je i roman “Il Gattopardo”.

Pod režijom Michaela Cimina je 1987. godine adaptiran roman “Sicilijanac” poznatog autora Marija Puza o mafijašu Salvatoreu Giulianu. 1961. godine Francesco Rossi je takođe snimio film o Giulianu. Verovatno najpoznatiji filmovi o sicilijanskim mafijašima su Copoline ekranizacije Puzinog romana “Kum”.

Na području klasične muzike ističu se dva sicilijanska kompozitora. Po svojim brojnim operama i kantatama ističe se barokni kompozitor Alessandro Scarlatti. Po širom sveta izvođenim operama poznat je i Vincenzo Bellini čija su najpoznatija djela “Mesečarka”, “Norma” i “Puritanci”. Njemu u čast nazvana je operna kuća u Cataniji. Najveća operska kuća na Siciliji i u celoj Italiji je Teatro Massimo u Palermu.

U muzičkoj kulturi Sicilije je i danas vrlo važna narodna muzika. Na sicilijanskom jeziku postoji preko 5.000 narodnih pesama. U njihovoj izvedbi služi se obično jednostavnim narodnim instrumentima kao što je tamburin, gitara i mandolina. Poznata izvođačica starih narodnih pesama je Rosa Balistreri. Tradicionalni sicilijanski narodni ples je tarantela.

Teatar Massimo u Palermu koja je najveća operska kuća u Italiji, izgrađena je krajem XIX veka i ima kapacitet od 3.200 gledalaca. Druga poznata pozorišta su Teatar Politeama u Palermu, sedište sicilijanskog simfonijskog orkestra, Teatar Massimo Belini u Cataniji i Teatar Vittorio Emanuele II u Messini. Antički teatri se takođe koriste za prikazivanje nekih predstava i filmova.

U prvoj polovini XIX veka se iz tradicije uličnih pevača razvilo Sicilijansko pozorište lutaka. Predstave sa marionetama se i dan danas izvode u većim mestima. 2001. godine ovaj običaj je stavljen na UNESCO-v spisak usmene i nematerijalne baštine čovečanstva. Sve do sredine XX veka su sicilijanska bogato ukrašena drvena kola bila uobičajeno sredstvo prevoza na ostrvu. Danas se svake godine u aprilu organizuju velike parade sa ovim kolima.

Važnu ulogu na Siciliji imaju verski običaji. Među većinskim rimokatoličkim stanovništvom posebno je značajna procesija na Veliki petak. Najpoznatije su impresivne procesije u Marsali, Enni i Trapaniju. Slične parade u čast mnogih svetaca zaštitnika se takođe održavaju širom Sicilije.

Najpoznatije proslave ove vrste su proslava sv. Rozalije u Palermu, sv. Agate u Cataniji i sv. Lucije u Siracusi.

Teatar Massimo u Palermu, najveća operska kuća u Italiji

Sicilijanska kuhinja je jedna od najstarijih i najsvestranijih kuhinja u Italiji. Tipično predjelo su arancini, male pečene kuglice pirinča sa prezlama, ili sfincione, lokalni oblik pice. Tipična testenina iz Palerma je pasta con le sarde tj. testenina sa srdelama. Iz Catanije dolazi pasta alla Norma nazvana po poznatoj Bellinijevoj operi.

Specijalitet koji dolazi iz ruralnih područja je mesno pečenje Farsu magru. U obalnim područjima popularna su riblja jela, kao što su punjene srdele (sarde a beccafico). Uz pečenu ribu ili meso obično se poslužuje tradicionalna salata sa pomorandžama. Sicilijanski sirevi su ragusano i pecorino siciliano.

Posebnu ulogu među sicilijanskim poslasticama imaju recepti još iz arapskih vremena. Poznata je ukrašena torta kasata, pa fruta martorana od marcipana, kao i kanoli.

Kao i u celoj Italiji, na Siciliji je najpopularniji sport fudbal. Dugo vremena Sicilija nije imala ni jednu ekipu u Seriji A, pa nema ni u sezoni 2023/24. Nedavno su članovi te lige bili US Palermo i Catania Calcio, a danas samo US palermo predstavlja Siciliju u Seriji B. Palermo i Catania su najveći rivali na ostrvu i njihovi međusobni okršaji na terenu su poznati kao sicilijanski derbi.

Iako je fudbal daleko najpopularniji, Sicilija ima uspeha i u drugim sportovima. U košarkaškoj Seriji A ranije je igrao klub Orlandina Basket iz Capo d’Orlanda u provinciji Messina. U sezoni 2023/24 u Seriji A2 (drugi rang takmičenja) igraju Trapani Shark i Fortitudo Agrigento. Znatnog uspeha ima i ragbi klub Amatori Catania. Među ostalim sportovima popularni su i odbojka, rukomet i vaterpolo.

Privreda

Po podacima od pre dvadesetak godina BDP Sicilije po glavi stanovnika iznosio je oko 16.000 €.

Iako postoje veliki problemi u vodosnabdevanju, poljoprivreda je temelj sicilijanske ekonomije. Još od rimskih vremena ostrvo je bilo poznato kao žitnica carstva, pa zbog toga ne čudi što se i danas najvećim delom gaje žitarice. Takođe je značajan i uzgoj maslina, od kojih se proizvodi kvalitetno ulje.

Područje Katanijske nizije je poznato po uzgoju agruma, što uključuje pomorandže, limune, mandarine i ostale vrste. Od orašastog voća uzgajaju se bademi, lešnici i pistaći. Poslednjih nekoliko decenija značajno se razvilo gajenje povrća. Još od španske vlasti, postoji tradicija proizvodnje čokolade. Sicilijanska čokolada, posebno ona iz Modice, priprema se po tradicionalnim receptima sa puno egzotičnih začina što daje čokoladi jedinstven ukus. Danas se na Siciliji gaji i nekad egzotično voće, kao što je kivi ili mango. Sicilijanska klima omogućava i uzgoj banana.

Tradicionalni uzgoj vinove loze omogućava proizvodnju kvalitetnih vina koja su vrlo cenjena u inostranstvu. Vinarstvo je vrlo važno za lokalnu privredu i omogućilo je njen preporod početkom devedesetih godina XX veka. Važan i rastući sektor je uzgoj u staklenicima, posebno cveća kao što su orhideje. Sicilijansko cveće dostavlja se i prodaje u svim delovima Evrope.

U velikom broju uzgajaju se ovce, koze i konji, a nekad retko govedo se danas uzgaja u velikim količinama, pogotovo u raguskoj provinciji. Uz stočarstvo vrlo je važna i proizvodnja mleka koje se koristi za izradu svežih sireva. Površina livada i pašnjaka na Siciliji je oko 235.000 ha.

Ribolov je vrlo važna privredna grana na Siciliji. U regiji postoje mnoge luke sa znatnom ribarskom flotom, od kojih je najznačajnija ona u Mazzari del Valu. Uz sabljarke koje se love u Mesinskom moreuzu, love se i tune, srdele, skuše i druge morske ribe tipične za Sredozemno more koje se kasnije često prodaju kao konzervisani ili dimljeni proizvodi. U nekim delovima Sicilije takođe postoji i tradicija uzgoja ostriga i dagnji. Trapani je poznat po proizvodnji morske soli.

Industrijske zone postoje u Geli, Augusti i Milacu gde se nalaze hemijska i energetska postrojenja zajedno s naftnim rafinerijama. FIAT-ova fabrika postoji u opštini Termini Imerese, kao i STMicroelectronics u Cataniji. Zbog niske isplativosti su sredinom XX veka zatvoreni rudnici sumpora u provincijama Enna, Caltanissetta i Agrigento. Rudnici čije su se rude koristili u poljoprivredi zatvoreni su krajem osamdesetih godina XX veka u provinciji Caltanissetta. Nekad davno se na Siciliji vadio i gips, što je takođe napušteno u XX veku.

Na Siciliji se proizvodi 78% ukupne talijanske proizvodnje pamuka.

Turističkoj industriji pogoduje prisustvo na području brojnih arheoloških lokaliteta (Morgantina, Segesta, Selinunte, Valle dei Templi ili Dolina hramova i Villa del Casale) i umetničkih i prirodnih lepota koje izazivaju interesovanje posetilaca. Pored primorskog turizma koji se može pohvaliti poznatim atrakcijama koje čine raznolike obale, kulturni turizam je od velikog značaja zahvaljujući gradovima umetnosti.

Ulagano je u smeštajne kapacitete hotelskih objekata, što je podstaklo povećanje prisustva na ostrvu. Siciliju je 2019. godine posetilo preko 5 miliona turista, od čega su 2,4 miliona bili stranci (od toga 20% su bili Francuzi). Prema podacima ekonomske opservatorije Confartigianato Sicilia, 2018. godine zabeleženo je 15,1 milion noćenja gostiju. 

Metropolitanski grad Messina, sa oko 3,5 miliona noćenja gostiju (23% ostrva), prvi je na Siciliji i među prvima u južnoj Italiji. Veoma popularne i kod italijanskih i kod stranih turista su turističke destinacije kao što su Taormina, Erise, Cefalù, Monreale, Palermo (sa primorskim selom Mondello) i okolna područja kao što je Isola delle Femmine i Terrasini, Catania, Acireale, Caltagirone, Ragusa, Modica, Piazza Armerina, San Vito Lo Capo, Castellmamare del Golfo (sa zaseokom Scopello), Noto i Siracusa.

Saobraćaj

Na Siciliji postoji nekoliko auto-puteva, koje povezuju veće gradove u regiji.

•           A18 Messina – Catania (77 km), spaja dva velika grada na istočnoj obali Sicilijei. 2003. godine ovim auto-putem je prošlo 28 miliona vozila. Zbog nedostatka ostalih puteva, ovaj auto-put je značajan i za lokalni saobraćaj.

•           A19 Palermo – Catania (200 km), spaja dva najveća sicilijanska grada. Ovaj put je takođe izvukao središte ostrva iz saobraćajne izolacije, a prolazi većinom kroz slabo naseljeno područje.

•           A20 Messina – Palermo (181 km), je nakon 20 godina izgradnje u potpunosti otvoren 2005. godine. Ovaj put je olakšao trgovačku povezanost između ova dva grada. 2003. godine imao je promet od 21 miliona vozila.

•           A29 Palermo – Trapani/Mazzara del Valo (115 km), spaja glavni grad sa zapadnim delom regije.

Trenutno su u planu neke nadogradnje postojećih i izgradnje novih auto-puteva.

Budući da je Messina glavni ulaz u regiju sa kontinenta, sa kopnom je povezana trajektnim linijama koje prevoze ljude, vozila i vozove. Preduzeće Stretto di Messina je krajem 2005. godine odabralo grupu preduzeća za izgradnju dugo planiranog mosta preko Mesinskog moreuza. Gradnja ovog mosta trebalo je da počne 2006. godine, a trajala bi pet godina. Projekt je na kraju odložila italijanska vlada, zbog nedostatka odgovarajuće infrastrukture i zbog prevelike cene mosta.

Siciliju sa ostatkom države u železničkom saobraćaju povezuje FS (Ferrovie dello Stato) i Trenitalija. U poređenju sa potrebama, sicilijanska železnička mreža nije dovoljno razvijena. Dužina pruga je 1.360 km. Ipak, železnica spaja sve provincije na ostrvu. Elektrificirane pruge čine 59% (777 km) ukupne mreže, dok se na ostalih 583 km služi dizel lokomotivama.

Najveći deo železničke mreže, oko 88%, čine pruge sa jednim kolosekom (1.211 km). Ostalih 149 km železničke mreže imaju dva koloseka, a povezuju obično veće gradove. Veliki deo postojeće železničke mreže izgrađen je još u burbonskom razdoblju, a ostatak je napravljen sedamdesetih godina XX veka. Zbog starosti i dotrajalosti potrebna je obnova i dogradnja postojeće železnice, što se duže vreme odlaže zbog nedostatka finansijskih sredstava. Trenutno se ipak neki delovi železnice modernizuju.

Iako su uske železničke pruge iz burbonskog razdoblja skoro nestale, jedan deo (Ferrovia Circumetnea tj. “železnica oko Etne”) koji saobraća oko vulkana Etne zadržan je, i služi u turističke svrhe.

Železnička stanica u mestu Randazzo

Karta železničkih pruga, ljubičastom bojom obeležena je pruga uskog koloseka oko Etne

Zbog velikog broja turističkih dolazaka i znatne udaljenosti od velikih urbanih područja na severu zemlje, Sicilija je jedna od najrazvijenijih italijanskih regija u području vazdušnog saobraćaja i ima dva međunarodna aerodroma:

•           Aerodrom Catania-Fontanarossa “Vincenzo Bellini”, četvrti po nacionalnom saobraćaju;

•           Aerodrom Palermo-Punta Raisi “Falcone e Borsellino”, deveti u Italiji po broju putnika.

Drugi manji aerodromi su:

•           Trapani-Birgi “Vincenzo Florio”, bivši vojni aerodrom;

•           Comiso “Pio la Torre”;

•           Palermo-Boccadifalco;

Trenutno je u planu izgradnja dva nova aerodroma: jedan koja bi služio gradu Agrigentu i drugi za provinciju Messinu. Takođe postoji i sletalište za hidroavione na jezeru Nicoletti, blizu Enne.

2023. godine na svim aerodromima ukupan broj putnika prešeo je brojku od 20 miliona.

Najvažnije pomorske luke na Siciliji su Messina, Palermo, Catania, Augusta, Trapani i Gela. Luka u Messini je najveća prirodna luka na Siciliji, a koristi se u trgovačke i vojne svrhe, pa je sa saobraćajem od oko 10 miliona putnika, prva luka u Italiji na tom polju. Luka u Palermu je po trgovačkom i putničkom saobraćaju jedna od najvažnijih na Mediteranu. Ovo je i jedna od prvih luka na Siciliji, a danas veliku važnost za nju imaju kruzeri. Luke u Messini, Cataniji i Ripostu su bile do prve polovine XIX veka jedne od glavnih trgovačkih luka na Mediteranu.

Autoput A20

Znamenitosti

Na Siciliji ima toliko znamenitosti da bi trebalo ko zna koliko dolazaka da se obiđu. Svaka provincija ima svoje znamenitosti.

Najveći arheološki muzeji su Regionalni arheološki muzej Antonino Salinas (Museo Archeologico Regionale Antonino Salinas) u Palermu koji je posvećen zapadnoj Siciliji i Regionalni arheološki muzej Paolo Orsi (Museo Archeologico Regionale Paolo Orsi) u Siracusi koji je posvećen istočnoj Siciliji.

Najsveobuhvatniji umetnički muzej je Sicilijanska regionalna galerija (Galleria Regionale della Sicilia) u Palermu. Dela sicilijanskih umetnika i kipara mogu se videti i u Regionalnom muzeju Palata Belomo (Museo Regionale di Palazzo Bellomo) u Siracusi i u Regionalni muzej Messine (Museo Regionale di Messina). Značajne kulturnoistorijske i etnografske zbirke nalaze se u Sicilijanskom etnografskom muzeju Giuseppe Pitrè (Museo Etnografico Siciliano Giuseppe Pitrè) i u Internacionalnom muzeju marioneta Antonio Pasqualino (Museo Internazionale delle marionette Antonio Pasqualino) u Palermu.

Dugogodišnje prisustvo čoveka na Siciliji značilo je da je ostrvo puno mesta od arheološkog interesa. Ovo je kratka lista arheoloških područja:

Agrigento: Valle dei Templi, Eraclea Minoa, Monte Adranone, rimska vila Durrueli, park Divina Commedia.

Caltanissetta: Vassallaggi, Sabucina, Gibil Gabib, akropolj, utvrđenja, terme i emporijum Gela.

Catania: Collina vulcanica di Paternò, Pietralunga, Adranon, Occhiolà, Monte Turcisi, Xiphonia.

Enna: Morgantina, Villa del Casale, Centuripe, Fondaco Cuba di Catenanuova.

Messina: Terme di Bagnoli, Alesa Arconidea, Naxos, Villa di Pati, Tauromenium, Terme Vigliatore, Abakainon, Tyndaris.

Palermo: grotta dell’Addaura, grotte della Gurfa, Iaitas, Entella, Himera, Hippana, Solunto.

Ragusa: Cava d’Ispica, Cava Lazzaro, Castiglione, Kamarina, Kasmenai, Kaukana, Scornavacche.

Siracusa: Akrai, Cava del Rivettazzo, Cozzo Collura, Eloro, Megara Hyblaea, Neapolis, Pantalica, villa del Tellaro, Thapsos, Casmene, Leontinoi.

Trapani: Cave di Cusa, pećina del Genovese, pećina di Scurati, pećina dell’Uzzo, Lilibeo, Mozia,  Segesta, Selinunte, rimske peći Alcamo.

Na Siciliji postoji sedam UNESCO-ovih mesta svetske kulturne baštine. Po redosledu upisa:

• Valle dei Templi ili Dolina hramova (1997) je jedan od najistaknutijih primera umetnosti i arhitekture Velike Grčke, jedna je od glavnih atrakcija Sicilije, kao i nacionalni spomenik Italije. Lokacija se nalazi u Agrigentu.

• Villa Romana del Casale (1997) je rimska vila izgrađena u prvoj četvrtini IV veka i nalazi se oko 3 km od grada Piazza Armerina. Sadrži najbogatiju, najveću i najsloženiju zbirku rimskih mozaika na svetu.

• Kasnobarokni gradovi Val di Noto (2002) predstavljaju vrhunac i konačni procvat barokne umetnosti u Evropi. Obuhvata nekoliko gradova: Caltagirone, Militello u Val di Cataniji, Catania, Modica, Noto, Palazzolo Acreide, Ragusa i Scicli.

• Nekropola Pantalica (2005) je velika nekropola na Siciliji sa preko 5.000 grobnica koje datiraju od XIII do VII veka p.n.e. Siracusa je poznata po bogatoj grčkoj istoriji, kulturi, amfiteatrima i arhitekturi. Nalaze se na jugoistoku Sicilije.

• Planina Etna (2013) je jedan od najaktivnijih vulkana na svetu i u gotovo stalnom je stanju aktivnosti i generisanih mitova, legendi i naturalističkih zapažanja iz grčkog, keltskog i rimskog klasičnog i srednjeg veka.

• arapsko-normanski Palermo i katedralne crkve Cefalù i Monreale; uključuje niz od devet civilnih i verskih struktura koje datiraju iz doba Normanskog kraljevstva Sicilije (1130–1194).

Nisu prihvaćeni predlozi za listu Svetske baštine UNESCO:

• Taormina i Isola Bella;

• Motya i ostrvo Libeo: Feničko-punska civilizacija u Italiji;

• Scala dei Turchi;

• Mesinski moreuz.

Sicilija ima na stotine tvrđava.

Obalne kule na Siciliji (Torri costiere della Sicilia) su 218 starih karaula duž obale. Prve obalne kule datiraju iz kasnog normanskog perioda. Od 1360. godine pretnja je dolazila sa juga, iz severne Afrike do Magreba, uglavnom od varvarskih gusara i korsara sa Berberske obale. 1516. godine Turci su se naselili u Alžiru, a od 1520. godine iz te luke je delovao korsar Hayreddin Barbarossa pod komandom Osmanskog carstva.

Većina postojećih kula izgrađena je prema arhitektonskim nacrtima firentinskog arhitekte Camila Camillianija od [1583] do 1584. godine i uključivala je obalnu periferiju Sicilije.