Spisak najvećih ostrva:
| Naziv | Naziv na ruskom | Površina (km2) | Vrh | |
| 1. | Oktobarske revolucije | Октябрьской Революции | 13.708 | 963 |
| 2. | Boljševik | Большевик | 11.312 | 935 |
| 3. | Komsomolac | Комсомолец | 9.006 | 781 |
| 4. | Pionir | Пионер | 1.522 | 385 |
| 5. | Ostrvo Šmidta | Остров Шмидта | 420 | 325 |
| 6. | Mali Tajmir | Малый Таймыр | 250 | 30 |
| 7. | Ostrvo Starokadomskog | Остров Старокадомского | 110 | 41 |
| 8. | Ostrvo Krupskoj | Остров Крупской | 100 | 49 |
| 9. | Najdjoniš | Найдёныш | оkо 34 | 44 |
| 10. | Figurnij | Фигурный | oko 32 | 49 |
Severna zemlja (Се́верная Земля́, do 1926. godine Zemlja cara Nikolaja II) je arhipelag u centralnom delu Severnog ledenog okeana. Sastoji se od četiri velika ostrva (Oktobarske revolucije, Boljševik, Komsomolac i Pionir) i preko 100 manjih. Na wikipediji na ruskom postoji opis 107 pojedinačnih ostrva i 20 grupa ostrva arhipelaga. Administrativno pripada Krasnojarskom kraju.
Sa zapada obale arhipelaga zapljuskuju vode Karskog mora, a sa istoka Laptevskog mora. Od kontinentalnog dela Krasnojarskog kraja Severna zemlja je odvojena moreuzom Vilkickog, koji je dugačak 130 km, dok je širina na najužem mestu između rta Čeljuskina i južnog kraja ostrva Tranze pored obale ostrva Boljševik 56 km. Najudaljenija tačka od kopna je rt Zemljanoj na ostrvu Šmidta, koji je od poluostrva Tajmir udaljen čak 470 km.
Ipak, najsevernija tačka arhipelaga je rt Arktičeskij na ostrvu Komsomolac (81°16’22.92″ N), koji je od Severnog pola udaljen blizu 1.000 km, tačnije 990,7 km. Iz tog razloga taj rt se često koristi kao polazna tačka arktičkih ekspedicija. Najjužnija tačka arhipelaga je rt Neupokojeva na ostrvu Boljševik (77°55’11,21″ N). Najzapadnija tačka je bezimeni rt na ostrvu Šmidta (90°4’42,95″ E), a najistočnija tačka je u području rta Baza na ostrvu Mali Tajmir (107°45’55,67″ E). Rastojanje od severa do juga arhipelaga je 380 km, a od zapada na istok je 404 km.
Ukupna površina arhipelaga je oko 36.788 km2, tako da među ruskim ostrvima i grupama ostrva zauzima četvrto mesto posle Nove zemlje, Sahalina i Novosibirskih ostrva.
47% (17.500 km2) površine Severne zemlje pokriveno je ledom. 14% obalske linije otpada na ledničku obalu, za koju je karakteristična strmina sa liticama visine do 30 m. Ukupno na arhipelagu ima 20 velikih glečera. Maksimalne visine ostrva date su u tabeli na početku, a najviša tačka je 963 m (po drugim podacima 965 m) na ostrvu Oktobarske revolucije. Ovi pokazatelji znatno premašuju vrednosti iskazane na prvim kartama, gde je, naprimer, najviša tačka ostrva Oktobarske revolucije imala kotu 625 m, a ostrva Boljševik 300 m, što je 3,1 puta manje od stvarne visine. Najviše pojedinačnih lednika ima na ostrvu Oktobarske revolucije (7), zatim na ostrvu Boljševik (6), četiri su na ostrvu Komsomolac, dva na ostrvu Pionir i jedan na ostrvu Šmidta. Za lednike na tim ostrvima karakterističan je kupolasti oblik sa padinama koje se blago spuštaju. Litice se sreću samo u podnožju lednika.
Mesta gde glečeri izlaze na more često predstavljaju izvore formiranja ledenih bregova. Najaktivnija mesta su istočna (uvala Krenkela) i južna obala lednika Akademije nauka na ostrvu Komsomolac i obala lednika Rusanova u području fjorda Matuseviča na ostrvu Oktobarske revolucije. Zbog formiranja ledenih bregova obalska linija na tim mestima menja se tokom godine u dužini većoj od jednog kilometra, što nije tipično za ostalu obalu arhipelaga. Ledeni bregovi koji se formiraju obično nisu duži od 2 km, ali postoje i izuzeci: 1953. godine zabeležen je ledeni breg rekordnih dimenzija – 12 km dužine i skoro 4 km širine.
Za slobodne od leda površine ostrva karakteristično je brojno rasuto kamenje. Na ostrvu Boljševik oni zauzimaju skoro trećinu površine koja nije pokrivena ledom.
Novije karte Severne zemlje pokazale su postojanje ranije nezabeleženog sistema reka i jezera. Devet reka arhipelaga duže je od 20 km, među njima su reke Ozernaja i Ušakova obe na ostrvu Oktobarske revolucije dugačke 64 km i 58 km, reka Tora na ostrvu Boljševik ima dužinu od blizu 50 km i reka Skalistaja na istom ostrvu ima 45 km dužine. Reke Severne zemlje su brze, njihova širina i dubina varira u zavisnosti od godišnjeg doba i vremenskih prilika. Sredinom leta, kada se sneg svugde topi korito se napuni vodom, u ostalom delu godine njihova dubina ne prelazi 1 m. Od septembra do jula reke su zaleđene.
Značajnih jezera nema mnogo, površina većine od njih ne prelazi 3 km2. Najveće jezero je Spartakovskoje na ostrvu Boljševik čija površina je oko 60 km2.
Klima ostrva je morska, arktička. Prosečna dugogodišnja temperatura je -14°C. Minimalna temperatura tokom zime se spušta do -47°C, a česti su i jaki udari vetra brzine do 40 m/s (144 km/h). Leti se najviša temperatura podiže do +6,2°C; prosečna januarska temperatura se kreće od -28°C do -30°C, a julska od 0°C do +2°C. Apsolutni temperaturni maksimum je +14°C. U toku godine padne od 200 do 500 mm padavina (u proseku 420 mm), pre svega leti, odnosno najviše u avgustu, pri čemu najviše padavina ima na severozapadu Severne zemlje. Na dubini od 15 m nalazi se večni led.
Tokom duge polarne noći dolazi do velikog gubitka toplote kroz efektivno zračenje. Zbog toga je temperatura površine u to vreme veoma niska, tako da je od januara do marta njena prosečna temperatura od -31,2°C -31,8°C. Proces rashlađivanja prizemnog arktičkog vazduha najintenzivniji je nad ostrvima.
Čak i delovi ostrva arhipelaga oslobođeni od leda nisu bogati vegetacijom. Na ostrvu Boljševik teritorija, zauzeta arktičkom tundrom, ne prelazi 10% od ukupne površine i što se dalje pomera prema severu taj pokazatelj se smanjuje; tako je na ostrvu Oktobarske revolucije tundrom zauzeto samo 5%, a na ostrvu Komsomolac vegetacije uopšte nema. Od biljaka uglavnom su to mahovine i lišajevi, dok šuma nema.
Životinjski svet je bogatiji. Od ptica je prisutno više vrsta galebova, polarna sova, šljukarice, pomornici, burnjak, ledenjarka, ređe morski gnjurac. Sisare zastupa beli medved, a sa kopna dolazi divlji severni jelen, arktička lisica, vuk, leming i drugi sitni glodari. U okolnim vodama obitavaju prstenasta, bradata i grenlandska foka, beli kit, morževi, među kojima i endemska vrsta laptevski morž.
Leming
Iako se ne nalazi daleko od severne obale Rusije, smešten u vodama Arktika zarobljenih ledom, arhipelag koji je sada poznat kao Severna zemlja nije zvanično otkriven pre XX veka. Raniji istraživači su smatrali da postoji kopno u širem području arhipelaga, kao što stoji u izveštaju Hedenströma i Sannikova iz 1810. godine u vreme njihovog istraživanja Novosibirskih ostrva. Kasnije, 1878. godine, Nordenšeld je tokom ekspedicije na brodu “Vega” plovio u neposrednoj blizini ovih ostrva, ali ih nije primetio. 1882. godine danski istraživač Arktika i pomorski oficir Hovgaard postavio je sebi cilj da otkrije kopno severno od rta Čeljuskin (na poluostrvu Tajmir) i istraži nepoznate severoistočne granice Karskog mora. Međutim, Hovgaard je bio sprečen da ispuni svoj cilj nakon što je ostao zarobljen u debelim naslagama leda i njegova ekspedicija nije uspela da dođe ni do poluostrva Tajmir, a kamoli dalje. Krajem XIX veka obe Nansenove ekspedicije na brodu “Fram” 1895. godine, kao i ruske polarne ekspedicije 1900-02. godine na brodu “Zarja”, koje je predvodio baron von Toll nisu primetile kopno severno od 55 km širokog moreuza koji povezuje Karsko i Laptevsko more kojim su plovili.
Arhipelag je otkrila 4. septembra 1913. godine hidrogeografska ekspedicija Borisa Vilkickog. Prvobitno su ga učesnici ekspedicije nazvali Tajvaj (po prvim slogovima ekspedicionih ledolomaca “Tajmir” i “Vajgač”). Zvaničan naziv Zemlja cara Nikolaja II, u čast tadašnjeg ruskog cara Nikolaja II, arhipelag je dobio 10 (23) januara 1914. godine naredbom ministra mora. Vodi se diskusija ko je bio inicijator ovog naziva. Poznato je da se Boris Vilkicki slagao sa time i pre nego što je zvanično objavljeno, a i posle dve decenije. Prvobitno se pretpostavljalo da je arhipelag samo jedno ostrvo.
Ipak, učesnici ekspedicije Vilkickog nisu bili prvi ljudi koji su posetili Severnu zemlju. Na krajnjoj južnoj tački arhipelaga, rtu Neupokojeva, na kosoj obali štrči iz večno smrznute zemlje drevni drveni stub visine 1,5 m i širine 0,5 m. Takve stubove su u XIV-XV veku postavljali pomorci i zakopali su ih u smrznutu zemlju, da bi zatim na obalu izvlačili natovareni brod. Mnogo takvih stubova sačuvano je na ostrvu Vajgač. Plovidba pomoraca u azijski deo Arktika prestala je počekom XVII veka, kada je nastalo takozvano Malo ledeno doba i toliko je zahladilo da se led u Karskom moru uopšte nije topio i pomorske koče nisu mogle da plove.
Postoji pretpostavka da je pre Vilkickog iste 1913. godine do Severne zemlje došla nestala ekspedicija poznatog istraživača Arktika Vladimira Rusanova. Njeni tragovi na putu do arhipelaga pronađeni su 1934. godine. Poslednji dokazi koji se verovatno odnose na ekspediciju Rusanova pronađeni su 1947. godine na severoistočnoj obali ostrva Boljševik u zalivu Ahmatova.
Detaljno je arhipelag Severna zemlja istražen tridesetih godina XX veka. Vođa ekspedicije bio je Georgij Ušakov. Ekspedicija je prevalila oko 11.000 km i nakon izvršenih merenja sa instrumentima na površini od 26.700 km2 sastavila je prvu tačnu kartu arhipelaga.
11. januara 1926. godine Prezidijum Sveruskog CIK svojim rešenjem je promenio ime ostrva Zemlja cara Nikolaja II u ostrvo Severna zemlja, a grupe ostrva u sastavu Zemlja cara Nikolaja II, Mali Tajmir i Starokadomskog u Tajmirski arhipelag. Ostrvu cesarevića Alekseja promenjeno je ime u Mali Tajmir. Kasnije, u periodu od 1931-1933. godine ekspedicija Ušakova i Urvanceva otkrila je ostrva koja formiraju arhipelag i dala im današnja imena. Bivši naziv najvećeg ostrva postao je naziv celog arhipelaga.
1. decembra 2006. godine Duma Tajmirskog autonomnog okruga donela je predlog da se arhipelagu Severna zemlja vrati prethodni naziv Zemlja cara Nikolaja II, a takođe da se promene nazivi ostrva: Mali Tajmir u Ostrvo cesarevića Alekseja, Oktobarske revolucije u ostrvo svete Aleksandre, Boljševik u ostrvo svete Olge, Komsomolac u ostrvo svete Marije, Pionir u ostrvo svete Tatjane i Domašnij u ostrvo svete Anastasije. Međutim, mesec dana kasnije Tajmirski autonomni okrug izgubio je pravo subjekta Ruske Federacije i postao je samo rejon Krasnojarskog kraja, čiji zakonodavni odbor nije podržao inicijativu o preimenovanju.
2013. godine Pošta Rusije je štampala poštanski blok posvećen stogodišnjici otkrića arhipelaga Severna zemlja.
U sovjetsko vreme na ostrvima je bio veći broj istraživačkih stanica na različitim lokacijama, a danas je ostala samo jedna blizu rta Baranov na ostrvu Boljševik.
Ruska marka iz 2013. godine izdata povodom 100 godina otkrića Severne zemlje. Na markama su prikazani Boris Vilkickij, njegovi brodovi i pejzaž Severne zemlje
OKTOBARSKE REVOLUCIJE
Ostrvo Oktobarske revolucije najveće je u arhipelagu. Podaci o površini ostrva iz različitih izvora se ne slažu. Uglavnom, to su brojke 14.170 km2 i 13.708 km2. Ovaj drugi podatak navode ruski izvori. Po nekim podacima ostrvo Oktobarske revolucije zauzima 59. mesto u svetu po površini. Od celokupne površine arhipelaga na ovo ostrvo otpada 37%.
Ostrvo se nalazi u centralnom delu Severne zemlje, sa severa, zapada i juga zapljuskuju ga vode Karskog mora, a sa istoka Laptevskog mora. Od ostrva Boljševik deli ga moreuz Šokalskog širine 20-38 km, a od ostrva Komsomolac i Pionir moreuz Crvene armije širine 3-18 km.
Ima blago izduženi oblik od severoistoka prema jugozapadu u dužini od 170 km i širini do 130 km. Reljef ostrva liči na plato sa velikim brojem visoravni.
Trodimenzionalni prikaz ostrva Oktobarske revolucije
Obala ostrva je razuđena sa zalivima i rtovima. Najveći zalivi u severnom delu su uvale Pjatnistaja, Mostovaja, Bazovaja, Ostrovnaja, Razdolje, Sobačja, Krasnaja, Skazočnaja i fjord Matuseviča, koji je najveći zaliv ostrva, dugačak je 60 km, širok do 12,5 km i to je najaktivnije mesto stvaranja ledenih bregova. U istočnom delu su uvale Zakritaja, Otdiha, Medvežja i fjord Makarova, u zapadnom delu su zalivi Panfilovcev i Uski i u njemu uvala Mutnaja, kao i uvale Terpenija, Marseljeze, Kotjol, Vstrečnaja i Sovjetska. Najveća poluostrva su Gusinij, Žiloj i Pariske komune, na kome se nalazi poluostrvo Marseljeze.
Obale ostrva su pretežno niske, litice visine do 20 m sreću se na mestima gde do mora silaze lednici Rusanova i Univerzitetski i u fjordovima Matuseviča i Marata.
Na ostrvu Oktobarske revolucije nalazi se sedam velikih glečera koji zauzimaju više od polovine površine ostrva. Najveći je glečer Karpinskog (površine oko 2.800 km2), a ostali glečeri su Rusanova, Univerzitetski, Vavilova, Albanova, Dežnjova i Maljutka. Na glečeru Karpinskog nalazi se i najviša tačka ostrva i Severne zemlje u celini od 963 m. Najviša tačka ostrva koja nije glečer dostiže 847 m, a nalazi se takođe u oblasti glečera Karpinskog. Prosečne visine teritorije slobodne od leda iznose 40-180 m. Od većih planina izdvajaju se Krepost (589 m), Mira (592 m), Čudnaja (526 m), Bazarnaja (590 m), a planinski venac Tumannije gori na istoku ostrva ima tri vrha visine preko 600 m, od kojih je najviši Nepristupnaja (663 m). Većina ovih uzvišenja nalazi se u brdovitom severoistočnom delu ostrva.
Ostrvom teče mnogo relativno dugačkih reka. Reka Ozernaja (64 km) je ujedno i najduža reka arhipelaga. Reka Ušakova dugačka je 58 km, a Velika reka 42 km. Značajnijih jezera na ostrvu nema mnogo, najveće je Fjordovoje (57 km2). Veći deo godine vodene površine su zaleđene.
Ostrvo Oktobarske revolucije jedino od ostrva Severne zemlje može imati privredni značaj, zbog pronađenih naslaga zlata.
Oblasti koje nisu pokrivene ledom oskudevaju u vegetaciji, već je rečeno od površine slobodne od leda samo 5% zauzima arktička tundra, a preostali deo teritorije ostrva je polarna pustinja sa retkim razbacanim kamenjem. Floru predstavljaju uglavnom mahovine i lišajevi. U fauni ostrva prisutni su severni jeleni, beli medvedi, sreću se leming i polarna lisica. Na severnoj i istočnoj obali ostrva su ptičje kolonije. Na obalama su staništa morževa.
Ostrvo je prvi put istraženo i uneto u kartu tokom ekspedicije Ušakova i Urvanceva od 1930-1932. godine. 1935. godine na jugoistočnoj obali ostrva osnovana je polarna stanica “Olovni rt”, čiji je prvi rukovodilac bio Krenkel. 1950. godine na ostrvu su radnici Arktičkog instituta vršili meteorološka, snežna i glaciološka merenja, a 1974. godine isti institut je na vrhu kupole lednika Vavilova sagradio naučno-istraživačku stanicu “Kupola Vavilova”.
Niže je dat prikaz 51 manjeg ostrva ili grupe ostrva koji okružuju ostrvo Oktobarske revolucije. U smeru kazaljke na satu, počev od Niskog rta u sredini severne obale ostrva se nižu sledećim redom:
(1) Visoko ostrvo (Высокий)
Nalazi se u moreuzu Crvene armije između ostrva Komsomolac i Oktobarske revolucije, preciznije između rtova Nizkij i Ožidanija. Od obale ostrva Oktobarske revolucije udaljen je 2,1 km prema severu. Ostrvo je izduženog oblika od zapada prema istoku, dugačko je 4,3 km, a široko do 2 km. Oslobođeno je od leda. Na ostrvu su dva izvišenja: 25 m u zapadnom i 42 m visoka stena u iustočnom delu. Obale su ravne, a na celom ostrvu je retko razbacano kamenje. U predelu najviše tačke nalazi se geodetska tačka. Reka i jezera na ostrvu nema.
(2) Razna ostrva (Острова Разные)
Razna ostrva se nalaze u centralnom delu moreuza Crvene armije 1 km istočno od rta Ožidanija, pored severne obale ostrva Oktobarske revolucije. Sastoje se od dva ostrva, koja nemaju pojedinačne nazive. Međusobno su udaljeni oko 500 m. Veće je dugačko oko 1,7 km i široko do 650 m, dok je manje dugačko oko 600 m i široko 250 m. Najviša tačka većeg ostrva je 11 m, dok na manjem ostrvu nema značajnih uzvišenja. Oba ostrva su pokrivena razbacanim kamenjem. Na ostrvima nema reka i jezera.
(1) Visoko ostrvo, (2) Razna ostrva i (3) Kaštanki
(3) Kaštanki (Каштанки)
Nalazi se u istočnom delu moreuza Crvene armije, 700 m severoistočno od rta Čulok na severnoj obali ostrva Oktobarske revolucije i severno od uvale Bazovaja. Ostrvo je izduženog oblika od zapada prema istoku, dugačko je 2,4 km, a široko do 500 m. Ostrvo je nisko sa najvišom kotom od svega 8 m. Oslobođeno je od leda. Reka i jezera na ostrvu nema.
(4) Časovoj (Часовой, stražar)
Časovoj je malo ostrvo na istočnom ulazu u moreuz Crvene armije, verovatno je zbog tog položaja i dobio ime. Nešto je bliži ostrvu Oktobarske revolucije (3 km), nego ostrvu Komsomolac (4,5 km).
Okruglog je oblika, prečnika oko 200 m i bez bitnijeg uzvišenja. Obale su strme, a dubina mora blizu obale je oko 155 m. Prikazano je na jednoj od karata kod ostrva Komsomolac.
(5) Novik (Новик)
Još jedno malo stenovito ostrvo, oko 600 m severno od rta Gvardejcev u severoistočnom delu ostrva Oktobarske revolucije. Slično ostrvu Časovoj okruglog je oblika prečnika ne većeg od 250 m. Dubina mora u blizini ostrva je oko 43 m. Nazvan je 1962. godine po krstarici “Novik”.
(6) Ostrvo Vollosoviča (Остров Воллосовича)
Nalazi se 700 m istočno od ostrva Oktobarske revolucije, a 3,5 km severozapadno od fjorda Matuseviča. Ostrvo se proteže od severa prema jugu u dužini od 1,7 km, dok je u centralnom delu široko 900 m. Obale su ravne. Najveće uzvišenje od 19 m bliže je severnom delu ostrva, a u njegovoj blizini nalazi se geodetska tačka. Ostrvo se nalazi u zoni arktičkih pustinja. Istočni deo ostrva pokriven je rasutim peskom. Ostrvo je nazvano u čast geologa i istraživača Arktika Konstantina Vollosoviča.
(7) Trudnij (Трудный)
Nalazi se pored zapadne obale fjorda Matuseviča, ogromnog zaliva u severnom delu ostrva Oktobarske revolucije. Ima nepravilan okrugli oblik prečnika oko 1 km. Najviša tačka ostrva 43 m nalazi se u sredini ostrva. Potpuno je pokriven ledom, u severnom delu i sa rasutim kamenjem.
(8) Pregraždajuščij (Преграждающий)
Pregraždajuščij je drugo ostrvo u fjordu Matuseviča. Nalazi se u njegovom južnom delu. Potpuno je pokriveno ledom. Ima blago istegnut oblik, dugačko je 1,2 km, a najveća širina je 1 km. U blizini najviše tačke ostrva (35 m) nalazi se geodetska tačka. U zapadnom delu ostrva je mali uski zaliv. Naziv ostrva bi se mogao prevesti kao pregrada, pregrađujući.
Na karti se vide ostrva (7) Trudnij i (8) Pregraždajuščij
(9) Bližnij (Ближний)
Nalazi se Matusevičau severnom delu ostrva Oktobarske revolucije, 300 m severno od rta Figurnij i blizu istočne obale fjorda Matuseviča. Ima malo izduženi oblik, dugačko je 1,8 km, a najveća širina je 1,3 km. Obale su ravne. U sredini ostrva nalazi se stena visine 47 m. Reka i jezera na ostrvu nema. Zajedno sa ostrvom Kosistij, koje se nalazi 2 km istočno, formira manji zaliv, uvalu Ostrovnuju.
(10) Srednje ostrvo (Средний)
Srednje ostrvo je udaljeno 400 m od severoistočne obale ostrva Bližnij, a 2,3 km severno od ostrva Oktobarske revolucije u području uvale Ostrovnaja. Ostrvo je nepravilnog i pomalo izduženog oblika, dužine oko 450 m. Bitnijih uzvišenja nema.
Na karti se vide ostrva (6) Ostrvo Vollosoviča, (9) Bližnij, (10) Srednje ostrvo i (11) Kosistij
(11) Kosistij (Косистый)
Ostrvo Kosistij nalazi se između rtova Figurnij i Sapog. Zajedno sa ostrvom Bližnij formira uvalu Ostrovnuju, a zajedno sa 3,5 km udaljenim prema istoku rtom Sapog formira uvalu Razdolje. Izduženog je oblika od severa prema jugu. Ostrvo je dugačko 2,1 km i ima najveću širinu 700 m. Obale su ravne, a značajnijih uzvišenja nema. Jezera i reka nema na ovom ostrvu.
(12) Nisko ostrvo (Низкий)
Nalazi se oko 900 m severno od većeg ostrva Najdjoniš i 4,2 km istočno od ostrva Oktobarske revolucije. Ostrvo je nepravilnog okruglog oblika prečnika oko 1,5 km. Obale su ravne. Maksimalna visina ostrva je 8 m. Na ostrvu se nalaze tri mala jezera bez otoka, dva od njih se nalaze duž severne obale, a još jedno je pored južne obale.
(13) Najdjoniš (Найдёныш)
Najdjoniš bi trebalo da najveće ostrvo arhipelaga, posle osam ostrva za koje postoje podaci o površini. Prema mojim merenjima sa Google Eartha površina ostrva je oko 34 km2. Nalazi se u Laptevskom moru, 1,8 km istočno od istočne obale ostrva Oktobarske revolucije. Dva ostrva su razdvojena Uskim moreuzom. Izduženog je oblika od juga prema severu, gde se širi. Ostrvo je dugačko čak 15 km, a širina se kreće od 2 km u južnom delu do 6 km u severnom delu. Krajnja istočna tačka je rt Anučina, a krajnja severna tačka je rt Jakor (sidro). Reljef ostrva je ravničarski. U južnom delu ostrva je najveće uzvišenje 44 m, u sredini ostrva je kota 24 m, a u severnom delu 31 m. Na severoistoku se nalazi manje poluostrvo, izgrađeno od šljunka. Na severu ostrva je i nekoliko većih jezera, iz kojih ističu potoci. U blizini ostrva Najdjoniš su manja ostrva Nisko, Matrosskije, Suvo i Mališ.
Na karti se vide ostrva (13) Najdjoniš i (14) Ostrva Matrosskije
(14) Ostrva Matrosskije (Острова Матросские, mornarska ostrva)
Ovo su dva manja ostrva 1,2 km istočno od centralnog dela ostrva Najdjoniš. Severoistočno ostrvo ima nepravilni ovalni oblik dužine oko 600 m i visine do 7 m; jugozapadno ostrvo je dugačko skoro 1 km, široko je do 650 m i visoko 4 m. Jezera i reka na ostrvima nema. Takođe ostrva nemaju pojedinačna imena.
(15) Suvo ostrvo (Сухой)
Suvo ostrvo se nalazi 1,8 km jugoistočno od ostrva Najdjoniš. Okruglog je oblika, sa malim uskim rtom u severnom delu. Prečnik ostrva je oko 1,8 km, a njegova najviša tačka je 29 m. Obala je ravna i niska. Jezera i reka na ostrvu nema. Dubina mora pored same obale ostrva dostiže reda desetak metara.
(16) Mališ (Малыш, dete)
Ostrvo Mališ nalazi se oko 1,8 km južno od ostrva Najdjoniš, odnosno 3,2 km istočno od ostrva Oktobarske revolucije. Ovalnog je oblika, izduženo od severa prema jugu u dužini od oko 950 m. Najveća visina ostrva je 28 m. Obale su ravne i niske.
(17) Pirožok (Пирожок, pitica)
Ostrvo pitoresknog imena nalazi se 700 m severno od ostrva Arngolda. Pošto se nalazi u akvatoriju moreuza Šokalskog, smatra se da je u Karskom moru. Ima blago izduženi oblik dužine ne veće od 200 m. Bitnijih uzvišenja ostrvo nema.
(18) Ostrvo Arngolda (Остров Арнгольда)
Ostrvo Arngolda je relativno veće ostrvo, po mojim merenjima ima blizu 12 km2. Nalazi se 2,7 km istočno od ostrva Oktobarske revolucije. Ima nepravilan izduženi oblik duž obale ostrva Oktobarske revolucije. Dugačko je 5,6 km, a najveća širina 3,35 km je u severnom delu ostrva. Obala je razuđena i niska. Na severu ostrva je manji zaliv. Na ostrvu su tri uzvišenja, najveće se nalazi na severoistoku ostrva i dostiže 43 m, na njemu se nalazi geodetska tačka. Na jugu uzvišenje dostiže 35 m. Po celoj teritoriji je razbacano kamenje. Kod severne i istočne obale su predeli peščara. Dubina mora pored obale je 10 m, zatim se naglo povećava i već na pola kilometra od obale iznosi 100 m. Dubina moreuza, koji razdvaja ostrvo Arngolda od ostrva Oktobarske revolucije dostiže 74 m. Ostrvo je otkrila ekspedicija Vilkickog 1913. godine pogrešno smatrajući da je reč o poluostrvu ostrva Oktobarske revolucije. Ime je dobilo u čast brodskog lekara ekspedicije Vilkickog Arngolda, koji se na Severnoj zemlji bavio prikupljanjem bioloških kolekcija. Tek je ekspedicija Urvanceva početkom tridesetih godina XX veka ustanovila da je poluostrvo ustvari ostrvo, ali do promene imena nije došlo.
(19) Ostrva Koški (Острова Кошки, mačja ostrva)
Ostrva Koški su dva ostrva u severozapadnom delu moreuza Šokalskog, 2,7 km istočno od ostrva Oktobarske revolucije i 5 km južno od ostrva Arngolda. To su dva ostrva bez pojedinačnih imena, međusobno udaljena 950 m. Veće ostrvo je bliže ostrvu Oktobarske revolucije, izduženog je oblika od juga prema severu, dugačko je 2,3 km i široko do 900 m u raširenom južnom delu; manje ostrvo je malo istočnije i dugačko je 750 m sa najvećom širinom 450 m. Na većem ostrvu je najviša kota 14 m, a na manjem je 9 m.
(20) Storoževoj (Сторожевой)
Storoževoj se nalazi u centralnom delu moreuza Šokalskog, 950 m od ostrva Oktobarske revolucije u predelu Medveđe uvale, malo severnije od fjorda Marata i 2 km južno od rta Afonjina. Ostrvo je ovalnog oblika, izduženo od severozapada prema jugoistoku. Dugačko je blizu 3,5 km, a široko oko 850 m. Ostrvo je oslobođeno od leda. Njegov centralni deo zauzima stena visine do 74 m. Na istoku tog uzvišenja je geodetska tačka,a na zapadu je rasuto kamenje. Obala je ravna i niska. Jezera i reka na ostrvu nema.
(21) Ostrva Burunnije (Острова Бурунные)
Burunnije su dva ostrvca 5,3 km južno od jugoistočnog kraja ostrva Oktobarske revolucije. Ostrvca, koja nisu pokrivena ledom, međusobno su udaljena 600 m. Dužine ostrvaca su 400 m i 600 m. Bitnih uzvišenja nemaju, a obale su im ravne i niske.
(22) Nezametnij (Незаметный, neprimetno ostrvo)
Nalazi se 500 m od južne obale ostrva Oktobarske revolucije, na mestu gde se do mora spušta Univerzitetski glečer. U blizini Nezametnog nalaze se druga manja ostrva: ostrvo Sverdlova je 1,3 km jugozapadno, a ostrvo Hlebnij je 3,7 km jugoistočno. Ima blago izdužen oblik duž obale ostrva Oktobarske revolucije. Dugačko je 850 m, a široko 650 m. Obala je niska. Na zapadu ima manji zaliv. Bitnih uzvišenja nema.
(23) Ostrvo Sverdlova (Остров Свердлова)
Ostrvo Sverdlova je relativno veće ostrvo koje je udaljeno 500 m od južne obale ostrva Oktobarske revolucije, istočno od rta Sverdlova. Pored susednih ostrva Nezametnij i Hlebnij, 600 m istočno od ostrva Sverdlova nalazi se ostrvce dugačko samo 250 m. Ima razuđenu obalu, isprekidanu malim rtovima i zalivima, dugačko je 3,5 km i široko 2 km. Nema bitnih uzvišenja. Duž južne obale je razbacano kamenje.
Na karti se vide ostrva (22) Nezametnij, (23) Ostrvo Sverdlova, (24) Hlebnij, (25) Hitrij, (31) Bazar i delimično (32) Jelenska ostrva
(24) Hlebnij (Хлебный, hlebno ostrvo)
Hlebnij je udaljen 4,5 km od južne obale ostrva Oktobarske revolucije i 3,45 km jugoistočno od ostrva Sverdlova. Ostrvo je izduženo u smeru od juga prema severu. Dugačko je 700 m, a široko je 300 m. Oslobođeno je od leda. Najviša tačka ostrva dostiže 30 m. U centralnom delu ostrva nalazi se geodetska tačka.
(25) Hitrij (Хитрый, lukavo ostrvo)
Hitrij se nalazi južnije od gore opisanih ostrva, tako da je od južne obale ostrva Oktobarske revolucije udaljen 7,3 km. Od ostalih ostrva najbliže mu je ostrvo Hlebnij 3,6 km severoistočno. Ostrvo je nepravilnog oblika, izduženo od zapada prema istoka. Dugačko je oko 800 m, a širina varira od 50-200 m. Ostrvo je oslobođeno leda, a uzvišenja nema. Dubina mora se kod obale Hitrog naglo povećava i već na kilometru udaljenosti dostiže 100 m.
(26) Korga (Корга)
Nalazi se 11,5 km jugoistočno od rta Sverdlova na južnoj obali ostrva Oktobarske revolucije. Najbliža ostrva su Hitrij (nalazi se 3,5 km severno) i Veliko ostrvo (najveće ostrvo u grupi Krasnoflotskih ostrva), ualjeno nešto više od 4 km prema jugu. Ostrvo je ovalnog oblika, dugačko manje od 200 m. Praktično je celo pokriveno ledom. Nema bitnih uzvišenja.
Krasnoflotska ostrva (Острова Краснофлотские)
Krasnoflotska ostrva su grupa od četiri veća i tri manja ostrva, koji se protežu u liniji od severa prema jugu u dužini od blizu 18 km. Najsevernija tačka grupe nalazi se 15 km južno od rta Sverdlova, jugoistočnog rta ostrva Oktobarske revolucije. 33 km istočno od Krasnoflotskih ostrva nalazi se ostrvo Boljševik. Najsevernije ostrvo u grupi je bezimeno ostrvce pored obale Velikog ostrva, dok je najjužnije ostrvo Greben, ujedno i najbliže ostrvu Boljševik. Od ostalih ostrva najbliže je ostrvo Korga (mada je po priliženoj karti i ono u sastavu Krasnoflotskih ostrva). Vegetacije na ostrvima faktički nema. U priobalnim područjima su staništa morževa.
Ostrva su prvi put otkrivena i naneta na kartu 17. avgusta 1932. godine tokom ekspedicije Svesaveznog arktičkog instituta na ledolomcu “V. Rusanov”. Kasnije je ostrva posetila polarna ekspedicija Glavne hidrogeografske uprave na ledolomcu “Tajmir” pod vođstvom Lavrova, koja je ponovo proučila ostrva i sastavila je detaljniju kartu ostrva. Sovjetski polarni istraživač Rudolf Samojlovič u svojim memoarima je napisao: “Prilikom dolaska do zapadnog ulaza u moreuz Šokalskog otkrili smo grupu malih i niskih ostrva, koja su kasnije nazvana Krasnoflotskim…”. U centralnom delu Velikog ostrva, pored istočne obale, nalazi se polarna stanica Krasnoflotska ostrva, koja je otvorena 1953. godine. U knjizi Valerija Kravca (član Ruskog geografskog društva) “Roze galeb” ovako su opisana Krasnoflotska ostrva: “U južnom delu moreuza Šokalskog, koji razdvaja dva najveća ostrva arhipelaga Severna zemlja, protežu se lancem duž meridijana četiri komadića kopna od kamena i leda. Zovu se Krasnoflotska. Na jednom od njih, nazvanom samo u poređenju sa ostalim Velikim, nalazi se polarna hidrometeorološka stanica…”.
Ostrva grupe (od severa prema jugu):
(27) Veliko ostrvo (Большой)
Veliko ostrvo je najveće u grupi, sa čim je povezan i njegov naziv. Ujedno je i najsevernije ostrvo grupe, udaljeno 15 km od rta Sverdlova na ostrvu Oktobarske revolucije. Izduženo je u pravcu od severa prema jugu. Dugačko je 5,1 km, a najveća širina u centralnom delu je 1,4 km. Obala je razuđena, na istoku su litice visine 5 m. Reljef ostrva je kamenit i blago zatalasan predeo. Na ostrvu su tri uzvišenja: 12 m na jugu, 23 m na severu i 31,8 m (najviša tačka) u centru, oko 600 m zapadno od polarne stanice. Na vrhu svakog uzvišenja nalaze se geodetske tačke. U nižim predelima ostrva zemljište je glinovito sa sitnim razdrobljenim kamenom. Vegetacije praktično nema. Na ostrvu se nalazi nekoliko manjih jezera bez otoka. Sva jezera se nalaze u neposrednoj blizini od obale i odvojena su od mora uskim zemljanim nasipima. Pored severne i jugoistočne obale nalaze se dva mala bezimena ostrva. Dubina mora se kod obale naglo povećava i već posle 500-800 m od obale dubina mora je 40-50 m.
Već je rečeno da je 25. oktobra 1953. godine na ostrvu otvorena polarna stanica “Ostrva Krasnoflotskije”. Na mestu polarne stanice bili su izgrađeni kuća za stanovanje, kupatilo, skladište postavljeno hidrogeografskom ekspedicjom 1940. godine i napušteno 1941. godine. Od 1941. godine do 1953. godine stanica je bila zatvorena. 3. oktobra 1962. godine stanica je ponovo konzervirana zbog poteškoća prilaza ostrvu broda za snabdevanje. Maja sledeće godine stanica je otvorena, ali pošto brod ponovo nije stigao do stanice broj radnika stanice je smanjen na minimum i osmatranja su vršena po skraćenom programu. U oktobru 1964. godine stanica je napokon snabdevena svim neophodnim uređajima i namirnicama, a došla je i nova posada. Od tada je stanica radila po punom programu, ali je zatvorena 15. avgusta 1991. godine.
(28) Srednje ostrvo (Средний)
Srednje ostrvo se nalazi u samom cenru grupe, 2,75 km južno od Velikog ostrva, a 22 km južno od rta Sverdlova. Nepravilnog je oblika, blago izduženog od zapada prema istoku. Dužina ostrva je 2,25 km, a najveća širina je 1,4 km u proširenom istočnom delu. Ostrvo je oslobođeno od leda. Obala je razuđena i niska. Na ostrvu su uočljiva dva uzvišenja, od 15 m na zapadu i 26 m (najviša tačka) na jugoistoku. Na oba uzvišenja su geodetske tačke. Duž obale Srednjeg ostrva ima nekoliko jezera bez otoka, odvojenih od mora uskim delovima kopna. Na severnoj obali ostrva ima delova sa peščarom, a na jugoistoku je razbacano kamenje. Na ostrvu se nalazi karaula “Srednje ostrvo”.
(29) Ploskij (Плоский, ravno ostrvo)
Ploskij se nalazi u južnom delu Krasnoflotskih ostrva, 28 km južno od rta Sverdlova i 4,65 km južno od Srednjeg ostrva. Ovalnog je oblika sa uskim poluostrvom dužine 500 m u severoistočnom delu. Dužina ostrva je 1,5 km, a najveća širina je 800 m. Ostrvo nije pokriveno ledom. Obala je razuđena sa liticama visine do 5 m. U južnom delu ostrva je uzvišenje visine 24 m, na kome se se nalazi geodetska tačka. U severnom delu ostrva je rasuto kamenje.
(30) Greben (Гребень)
Greben je najjužnije ostrvo grupe, na kome se nalazi najviša tačka cele grupe (39 m). Od rta Sverdlova udaljeno je skoro 30 km, a u odnosu na ostrvo Ploskij je 1,1 km južno. 23 km jugozapadno od ostrva Greben nalaze se Opasna ostrva, koja po nekim izvorima takođe pripadaju ovoj grupi. Ja sam ih posebno opisao, pošto po ruskom izvoru ne pripadaju Krasnoflotskim ostrvima. Ostrvo je izduženo od jugozapadu prema severoistoku. Dugačko je 2,2 km i široko do 1,1 km. Nije pokriveno ledom. Obala je razuđena sa liticama visine 5-6 m na jugu ostrva. Centralni deoi ostrva zauzima stena, na čijem vrhu je geodetska tačka. Pored sverne obale nalazi se malo jezero bez otoke, odvojeno od mora uskim pojasom kopna.
– malo bezimeno ostrvo severnije od Velikog ostrva;
– malo bezimeno ostrvo pored južne obale Velikog ostrva;
– malo bezimeno ostrvo pored jugozapadne obale ostrva Ploskij, dugačko 150 m.
(31) Bazar (Базар)
Bazar je malo izduženo ostrvo koje je udaljeno 3,5 km od jugoistočne obale ostrva Oktobarske revolucije između rta Sverdlova (prema istoku) i rta Načaljnij. Ovalnog je oblika, izduženo od severa prema jugu. Dužina ostrva je nešto veća od 800 m, a najveća širina je 250 m. Nije pokriveno ledom i nema uzvišenja. Približno 1,7 km zapadno (prema Jelenskim ostrvima) nalazi se malo bezimeno ostrvo.
(32) Jelenska ostrva (Острова Оленьи)
Jelenska ostrva se nalaze u Karskom moru pored južne obale ostrva Oktobarske revolucije u predelu delte reke Kurčavaja. Ukupno postoje četiri prilično velika ostrva, koja nemaju pojedinačna imena. Najsevernije Jelensko ostrvo udaljeno je 800 m od rta Načaljnij, a najjužnije ostrvo je od njega udaljeno 4 km. Ostrva su međusobno udaljena od 150-700 m. Sva ostrva grupe su izdužena od zapada prema istoku. Njihove dužine su (od severnog prema južnom ostrvu) 1,4/2,5/2,1/2,4 km. Tri severna ostrva su široka oko 600-700 m, a najjužnije tek nešto više od 400 m. Ostrva nisu pokrivena ledom i nemaju značajnija uzvišenja. Na južnoj obali najjužnijeg i drugog od severa ostrva su litice visine do 18 m i 3 m respektivno. Na svim ostrvima je rasuto kamenje.
(33) Plavnikovij (Плавниковый)
Plavnikovij se nalazi u Karskom moru udaljen nekoliko stotina metara od istočnog kraja ostrva Samojloviča, a 38 km zapadno od ostrva Oktobarske revolucije. Ovalnog je oblika, dužine ne veće od 350 m. Ostrvo nije pokriveno ledom i ima ravnu i nisku obalu. Najviša tačka ostrva je 14 m.
(34) Ostrvo Samojloviča (Остров Самойловича)
Ostrvo Samojloviča je izolovano, usko, izduženo stenovito ostrvo 40 km zapadno od ostrva Oktobarske revolucije. Prostire se u pravcu severoistok-jugozapad. Dugačko je čak 15 km, ali širina jedva da premašuje 1 km. Po mojim merenjima sa Google Eartha površina ostrva je preko 12 km2, tako da spada među najveća ostrva koja okružuju ostrvo Oktobarske revolucije. Jugozapadna obala, okrenuta prema otvorenom Karskom moru, je strma, a suprotna obala je niska i peskovita. Ostrvo je otkrila 1930. godine ekspedicija na parobrodu ledolomcu “Georgij Sedov”. Učesnici ekspedicije nazvali su ga u čast Rudolfa Samojloviča (1881-1939), sovjetskog istraživača Arktika, profesora i doktora geografskih nauka. 1938. godine nakon što je uhapšen, ostrvu je promenjeno ime u Dugačko ostrvo (Длинный), a i na Google Earthu je prikazano pod tim nazivom. 1939. godine je streljan, a 1957. godine posmrtno je rehabilitovan. 1965. godine ostrvu je vraćen prvobitni naziv.
Ruska marka izdata 2000. godine sa likom Samojloviča i operacijom spasavanja dirižabla “Italija” (1928. godine). Zanimljivo da je na marki kao godina smrti Samojloviča navedena 1940. godina, mada se na wikipediji navodi da je streljan 4. marta 1939. godine.
(35) Obmannij (Обманный, lažno ostrvo)
Obmannij se nalazi u Karskom moru, oko 400 m jugozapadno od poluostrva Žiloj, u zapadnom delu ostrva Oktobarske revolucije. U blizini je još nekoliko malih ostrva Severne zemlje: Bazovij je udaljen 1,5 km prema severozapadu, Zabor 3,8 km takođe prema severozapadu, a ostrva Kolosova su 4,2 km prema zapadu. Ostrvo je blago izduženo od jugozapada prema severoistoku. Dužina ostrva je 1,9 km, a širina je 1,6 km. Drugi bi rekli da je okruglog oblika prečnika blizu 2 km. Najveća visina ostrva je 15 m. Južna i istočna obala su strme sa liticama visine do 6 m. U centralnom delu ostrva je rasuto kamenje. Retka vegetacija specifična za tundru predstavljena je kratkom oštrom travom i lišajevima.
Na karti se vide ostrva (35) Obmannij, (36) Bazovij, (37) Zabor, (38) Blisko ostrvo, (39) Pusto ostrvo i (40) Ostrva Kolosova
(36) Bazovij (Базовый)
Nalazi se u Karskom moru oko 500 m od poluostrva Žiloj, u zapadnom delu ostrva Oktobarske revolucije. Oko Bazovog nalaze se druga mala ostrva Severne zemlje: Zabor je 2 km severozapadno, od ostrva Kolosova je 2,7 km zapadno, a već je rečeno koliko je udaljen od ostrva Obmannij. Ostrvo se proteže od jugozapada prema severoistoku u dužini od 850 m. Obale su niske i ravne, a bitnih uzvišenja nema. U centralnom delu je retko razbacano kamenje. Vegetacija je predstavljena tipičnom za arhipelag kratkom oštrom travom i lišajevima.
(37) Zabor (Забор, ograda)
Nalazi se u Karskom moru na ulazu u Uski zaliv oko 700 m zapadno od poluostrva Žiloj, u zapadnom delu ostrva Oktobarske revolucije. Već je rečeno koliko je udaljen od ostrva Obmannij i Bazovij. Ostrva Kolosova udaljena su nešto više od 3 km prema jugozapadu. U Uskom zalivu su Blisko ostrvo udaljeno 4,35 km prema severoistoku i Pusto ostrvo 6,4 km severno. Zabor je usko izduženo ostrvo, dugačko 1,1 km, a široko oko 450 m. Obale su niske i ravne, a bitnih uzvišenja nema. Retku vegetaciju predstavljaju lišajevi i kratka oštra trava.
(38) Blisko ostrvo (Близкий)
Nalazi se u istočnom delu Uskog zaliva, 400 m od obale ostrva Oktobarske revolucije.
Pusto ostrvo nalazi se 4,5 km severozapadno, a ostrva Kolosova 8,2 km jugozapadno. Ostrvo je nepravilnog oblika, od zapada prema istoku dugačko je oko 1,75 km, a široko je 550 m. Obala je niska. Najviša tačka ostrva je 7 m. U centralnom delu je razbacano kamenje.
(39) Pusto ostrvo (Пустой)
Nalazi se u karskom moru u severnom delu Uskog zaliva, istočno od ulaza u uvalu Mutnaja, zapadno od ušća reke Skritaja, oko 650 m od ostrva Oktobarske revolucije. Ostrva Kolosova nalaze se 9 km južno. Ostrvo se proteže od severozapada prema jugoistoku u dužini od 1,3 km, a široko je 800 m. Bitnih uzvišenja nema, ali su na istočnoj obali litice male visine. U centralnom delu je razbacano kamenje. Vegetacija je predstavljena tipičnom za tundru kratkom oštrom travom i lišajevima.
(40) Ostrva Kolosova (Острова Колосова)
Ostrva Kolosova su dva ostrva bez pojedinačnih naziva. Nalaze se južno od Uskog zaliva, između poluostrva Žiloj i Pariske komune, od čijeg rta Svidetelj je udaljeno 1,5 km. Ostrva grupe su međusobno udaljena oko 500 m. Dva stenovita ostrva se protežu od severozapada prema jugoistoku, a svaki je dugačak oko 750 m. Obale su strme i nemaju plažu. Na oba ostrva je rasuto kamenje, a na severnom od dva ostrva je retka vegetacija tipična za tundru. Bitnih uzvišenja nema.
Arhipelag Sedova (Архипелаг Седова)
Arhipelag Sedova (ranije arhipelag Sergeja Kamenjeva) je grupa od šest većih i nekoliko manjih ostrva u Karskom moru. Protežu se od severozapada prema jugoistoku na rastojanju od čak 53 km. Najbliže ostrvu Oktobarske revolucije je Istočno ostrvo, koje se nalazi na 4,9 km od poluostrva Pariske komune od koga ga razdvaja Istočni moreuz. Po nekim podacima površina arhipelaga je 60 km2, međutim, merenjima sa Google Eartha dolazi se do podatka da je samo površina Figurnog i Istočnog ostrva upravo tolika. Na osnovu toga, može se smatrati da je ukupna površina arhipelaga oko 90 km2.
Arhipelag je otkrila 1913. godine hidrogeografska ekspedicija Borisa Vilkickog. Nazvan je u čast ruskog arktičkog istraživača Georgija Sedova. Prva kompletna karta sastavljena je 1930-1932. godine kada su na arhipelagu boravili sovjetski istraživači Nikolaj Urvancev i Georgij Ušakov, koji su sačinili kartu cele Severne zemlje. Ušakov je na Domaćem ostrvu sagradio polarnu stanicu koja se zvala isto kao i ostrvo.
Ostrva arhipelaga (od zapada prema istoku):
(41) Golomjannij (Голомянный)
Ostrvo Golomjannij dugačko je 6 km i široko do 2 km. Od proleća 1954. godine na ostrvu radi polarna stanica “Ostrvo Golomjannij”. Sa Srednjim ostrvom spojen je peščano-šljunkovitom kosom dugačkom oko 1 km i širokom do 300 m. Najviša tačka ostrva je 26 m i nalazi se na jugoistoku ostrva.
Obala ostrva Golomjannij u blizini polarne stanice
Golomjannij je najzapadnije ostrvo arhipelaga Sedova, a krajnja zapadna tačka je rt Promislovij. U celom arhipelagu Severna zemlja, Golomjannij je je posle ostrva Šmidta drugo najzapadnije ostrvo. Jezera i reka nema na ostrvu. Na severozapadu ostrva, blizu polarne stanice, teče mali potok, koji se javlja tokom otapanja snega. Na njemu je sagrađena mala brana, koja formira jezerce. Odatle se vodom za piće snabdeva posada polarne stanice. Od Srednjeg ostrva odvojen je uskim moreuzom, koji se ledi tokom zime. 3,6 km jugoistočno nalazi se Domaće ostrvo. Reljef ostrva je plato, presečen ravnicama. Obala je pretežno strma, sa liticama visine do 12 m, ali je u zapadnom delu niska. Zemljište je glinovito sa krečnjakom i usitnjenim kamenom. Večiti led je na dubini ispod dva metra. Flora na ostrvu zastupljena je lišajevima i mahovinom, a takođe su prisutni polarni mak i kamenika.
Leto je hladno, oblačno i vlažno. Prosečna godišnja temperatura na ostrvu je -14,4°C. U najtoplijem mesecu julu prosečna temperatura vazduha je 0,6°C. Februar je najhladniji mesec u godini sa prosečnom temperatutom vazduha -28°C. Prosečna mesečna temperatura ispod -20°C je od novembra do aprila. Apsolutni izmereni minimum je -50,7°C, a apsolutni maksimum je +14,1°C. Prosečna dugogodišnja relativna vlažnost vazduha je čak 88%. Padavina nema mnogo i tokom godine ih je 247 mm. Preovlađuje jugoistočni vetar, prosečne brzine 6 m/s. Snežni pokrivač se formira sredinom septembra (oko 16. u mesecu) i nestaje krajem juna (oko 26. u mesecu). Prosečna temperatura skoro svih meseci u godini je negativna. Na ostrvu je zabeležena najniža prosečna temperatura maja (-15,5°C), septembra (-8,5°C) i avgusta (-2°C) na Severnoj polulopti i druga najniža temperatura aprila (-27,5°C) posle naselja Tiksi u Jakutiji (-27,6°C).
(42) Srednje ostrvo (Средний)
Srednje ostrvo se nalazi u zapadnom delu arhipelaga. Sa ostvom Golomjannij, koje se nalazi zapdno od njega, spojen je kosom dužine oko 1 km. Južno od njegovog srednjeg dela, odvojen moreuzom Sergeja Kamenjeva, udaljeno samo 800 m, nalazi se malo Domaće ostrvo. 250 m severno od poluostrva Otdeljnog, istočnog kraja Srednjeg ostrva, nalazi se ostrvo Strela. 1,2 km istočno od rta Janovskog, najistočnije tačke ostrva, nalazi se ostrvo Figurnij. 17 km severoistočno od Srednjeg ostrva nalazi se ostrvo Krupske, razdvojeno moreuzom Crvene armije.
Morska hidrometeorološka polarna stanica “Golomjannij”
Ostrvo ima uski izduženi oblik; od zapadnog rta Dvojnog do istočnog rta Janovskog ima 24 km, dok je širina od 500 m do 1,3 km. Grubim merenjima sa Google Eartha dolazi se do površine ostrva od oko 18 km2. U istočnom delu ostrva je manje poluostrvo Otdeljnij, spojeno sa osnovnim ostrvom uskom prevlakom. Ostrvo je relativno nisko, visine se kreću od 13-15 na poluostrvu Otdeljnij do 20-30 m na samom ostrvu. Obala je niska na istoku i strma na zapadu sa liticama visine od 6-20 m. Reka i potoka na ostrvu nema, ali ima nekoliko malih bezimenih jezera bez otoka.
Avion Antonov-12 koji se srušio na Srednjem ostrvu
Na ostrvu se nalazi jedini na aerodrom na Severnoj zemlji, skladišta goriva, privredni objekti i aktivna pogranična karaula. Od 1981. godine na ostrvu se nekoliko godina nalazila posada vojne avijacije, koja je opsluživala aerodrom. Uzletno-sletna pista počinje u centralnom delu ostrva odmah iza manjeg uzvišenja. Danas sa Srednjeg ostrva polaze skoro sve naučne i turističke ekspedicije. Tako je, naprimer, 2005. godine krenula prva ruska ekspedicija na Severni pol na vazduhoplovnom balonu “Sveta Rusija” (“Святая Русь”). 18. decembra 2007. godine krenuo je prvi u istoriji skijaški pohod od Severne zemlje do Severnog pola. Na ostrvo se može doći samo specijalnim letom sa aerodroma Hatanga, Dikson ili Krasnojarsk. Od stalnih stanovnika na ostrvu je samo posada pogranične karaule, a u različito doba godine ima ih od 20 do 30. Glavna znamenitost ostrva je muzej otkrića i osvajanja arhipelaga Severna zemlja u kućici Ušakova, koji su osnovali zaposleni u Arktičkom institutu.
Memorijalni muzej Ušakova i Urvanceva
(43) Domaće ostrvo (Домашний)
Nalazi se u zapadnom delu arhipelaga Sedova. Severno od Domaćeg ostrva nalazi se Srednje ostrvo. Ostrva su razdvojena moreuzom Sergeja Kamenjeva, širine od 800 m do 2 km i dubine 25 m. Ima izdužen oblik od severozapada prema jugoistoku, koji se sužava prema istoku. Dužina od zapadnog rta Četverih do istočnog rta Pamjatnog iznosi 4,25 km, a najveća širina je 950 m u srednjem delu. U centralnom delu ostrva je manja stena visine 20,7 m. Obale su pretežno strme. Reka na ostrvu nema, ali u severnom i zapadnom delu ostrva ima nekoliko manjih jezera bez otoka. Na istočnom kraju ostrva u predelu rta Pamjatnog nalazi se napuštena polarna stanica, koju je još početkom tridesetih godina XX veka sagradio Ušakov. Tokom vremena se ispostavilo da lokacija stanice nije pogodno izabrana i 1954. godine preneta je na ostrvo Golomjannij, gde se i danas nalazi. Sudeći po svemu, ostrvo je dobilo naziv pošto je duže vreme služilo istraživaču kao prebavilište i uporišna tačka za kartografiju Severne zemlje. Po zaveštanju Georgija Ušakova on je sahranjen na Domaćem ostrvu. Osim toga, na ostrvu je i grob Kremera, bivšeg načelnika polarne stanice, sahranjenog 1976. godine. A evo kako je Georgij Ušakov opisao ostrvo: “Mračno i beživotno Domaće ostrvo, gde je bila organizovana nova polarna stanica, bilo je samo greben sloja krečnjaka, koji se izdigao iz mora. Ono se podiglo uskim, zgrbljenim pojasom i ličilo je na leđa kita koja su izronila iz mora. Kada smo se prvi put iskrcali na njegovu zaleđenu i klizavu površinu, mi smo mehanički hodali izuzetno oprezno, kao da se ispod naših nogu zaista nalazi kit, koji svakog trenutka može da zaroni u hladnu pučinu”.
(44) Strela (Стрела)
Nalazi se u samom centru arhipelaga Sedova, 200-250 m severno od poluostrva Otdeljnog, istočnog kraja Srednjeg ostrva. Takođe je vrlo blizu i ostrvo Figurnij, čija najzapadnija tačka rt Makedonskog je udaljena samo 300 m. Strela je sličnog oblika kao Srednje ostrvo, samo je znatno manjih dimenzija. Dugačko je 5,2 km, a široko 900 m. U centralni deo ostrva sa juga se uvlači uvala sa uskim ulazom, koja skoro da deli ostrvo na dva dela. Još jedan zaliv dužine oko 800 m nalazi se u jugoistočnom delu ostrva. U sredini ostrva je manja stena visine 23 m. Obale su uglavnom niske. Reka na ostrvu nema, u severozapadnom delu je manje jezero bez otoke.
(45) Figurnij (Фигурный)
Nalazi se u istočnom delu arhipelaga. Zapadno od njega su Srednje ostrvo (1,3 km) i Strela (300 m), a na istoku je Istočno ostrvo. Figurnij ima oblik polumeseca sa dugačkim uskim produžetkom na zapad u južnom delu. Na njemu se nalazi rt Makedonskog, nazvan u čast sovjetskog polarnog hidrografa Makedonskog (1916-1973). Dužina ostrva u pravcu zapad-istok je 12 km, u pravcu sever-jug je oko 8 km, dok je širina u srednjem delu oko 3 km. Spojen je sa Istočnim ostrvom dugim (9 km) i veoma uskim (oko 250 m) pojasom kopna. Mada su na nekim kartama ostrva pokazana odvojeno, ona su u stvarnosti dvojno ostrvo. Ukupna dužina obalske linije je reda 45 km. Približnim merenjem sa Google Eartha dolazi se do podatka o površini ostrva od oko 32 km2. To znači da je Figurnij najveće ostrvo u arhipelagu. Oblik ostrva formira uvalu Slavnuju dubine do 19 m. Obala je uglavnom strma, visine 3-5 m u predelu uvale do 6-13 m na severnoj i južnoj obali. Na ostrvu se nalaze četiri uzvišenja. Najveće od njih je 49 m na jugoistoku ostrva ujedno je i najviša tačka arhipelaga, a preostala tri su 16 m na severoistoku, 21 m na severu i 42 m na zapadu ostrva. Sa severoistočnog, zapadnog i jugoistočnog uzvišenja teku manji potoci. Po celom ostrvu razbacana su mala jezera, uglavnom bez otoka. Duž južne obale je rasuto kamenje. Vegetacija je predstavljena pre svega mahovinama i lišajevima.
(46) Istočno ostrvo (Восточный)
Najistočnije ostrvo arhipelaga se nalazi bliže od ostalih ostrvima Severne zemlje. 5,1 km severoistočno nalazi se poluostrvo Pariske komune ostrva Oktobarske revolucije. Istočno ostrvo je blago izduženog oblika od jugozapada prema severoistoku. Dugačko je 6,3 km, a široko 5,2 km. Približnim merenjem sa Google Eartha dolazi se do podatka o površini ostrva od blizu 30 km2, što znači da je drugo po veličini u arhipelagu, tek nešto manje od ostrva Figurnij. Severna i južna obala ostrva je niska, a istočna i zapadna je strma visine do 9 m. Maksimalna visina ostrva je 43 m. Sa centralnog uzvišenja prema južnoj obali teku tri manja potoka. Na istoku ostrva je manje jezero. Od vegetacije su uglavnom mahovine i lišajevi.
Osim pobrojanih i opisanih ostrva u arhipelagu Sedova ima još nekoliko bezimenih malih ostrva.
(47) Kommunar (Коммунар)
Nalazi se u Karskom moru, 600 m zapadno od zapadnog kraja poluostrva Marseljeze na ostrvu Oktobarske revolucije. 12 km južno od Kommunara nalaze se ostrva arhipelaga Sedova. Ostrvo je nepravilnog oblika, blago izduženo od zapada prema istoku sa malim poluostrvom u severoistočnom delu. Ostrvo je dugačko oko 750 m, a široko nešto manje od 600 m. Bitnih uzvišenja nema. Severna obala je niska, na jugu nema plaže, već litice visine do 5 m.
(48) Poterjannij (Потерянный, izgubljeno ostrvo)
Nalazi se u Karskom moru u centralnom delu moreuza Crvene armije, na mestu gde se ovaj moreuz sreće sa moreuzom Jujij. Od ostrva Oktobarske revolucije udaljen je 900 m, približno na sredini između njegovih rtova Oktjabrskij (4,3 km severno) i Sovjetskij (3,8 km južno). 9 km zapadno od Poterjannog nalazi se ostrvo Pionir, a 6,5 km severno je grupa ostrva Izvestnjakovije. Nepravilnog je bolika, pomalo izdužen pored obale ostrva Oktobarske revolucije, sa malim zalivom u zapadnom delu. Ostrvo je dugačko oko 1,2 km, a u severnom delu široko je 1 km. Obala je niska i ravna. Najviša tačka ostrva je 7 m. Dubina mora pored obale Poterjannog dostiže 10 m.
(49) Otkritij (Открытый, otvoreno ostrvo)
Nalazi se u Karskom moru u centralnom delu moreuza Crvene armije, samo 100 m zapadno od poluostrva Gusinij (severozapadni deo ostrva Oktobarske revolucije). 3 km severno od Otkritog nalazi se ostrvo Komsomolac. Zajedno sa obalom ostrva Oktobarske revolucije formira uvalu Tihaja, koja se nalazi južno od njega. Ima izdužen oblik od severa prema jugu duž obale poluostrva Gusinij. Dužina ostrva je 2,3 km, a najveća širina je 800 m. Obala je ravna, u većem delu ostrva i niska, samo se severni kraj ostrva završava ne mnogo visokim liticama bez plaže. Ostrvo je ravno sa najvećim uzvišenjem 17 m. Manje od 100 m južno od Otkritog nalazi se malo bezimeno ostrvo.
Na karti se vide ostrvo (49) Otkritij i (50) Crno ostrvo
(50) Crno ostrvo (Чёрный)
Nalazi se u Karskom moru u centralnom delu moreuza Crvene armije, samo 100 m istočno od severnog dela poluostrva Gusinij (severozapadni deo ostrva Oktobarske revolucije) na ulazu u uvalu Skvoznaja. 4 km severno od Crnog ostrva nalazi se ostrvo Komsomolac. Nepravilnog je oblika, izduženo u smeru sever-jug. Ostrvo je dugačko oko 1,2 km i široko manje od 1 km. Nema bitnih uzvišenja. Severna obala je strma. U sredini ostrva nalazi se manja stena, a severno i severoistočno od nje je rasuto kamenje. Jugozapadno od ostrva u uvali Skvoznaja nalaze se dva bezimena ostrvca.
B O L J Š E V I K
Boljševik (Большеви́к) je drugo po veličini ostrvo arhipelaga Severna zemlja i njegov južni kraj. Rt Neupokojeva ovog ostrva je najjužnija tačka Severne zemlje. Od matičnog kopna razdvaja ga moreuz Vilkickog, a od ostrva Oktobarske revolucije moreuz Šokalskog. Zapljuskuju ga vode Karskog i Laptevskog mora.
Boljševik je približno trouglastog oblika, čija je svaka stranica duža od 100 km. Dužina ostrva je blizu 180 km, a širina je oko 100 km. Površina ostrva je 11.312 km2 (30,6% površine arhipelaga Severna zemlja). Ostrvo je brdovito i najviša tačka dostiže 935 m. U južnom delu ostrva preovlađuje brdovita ravnica, koja prelazi u uzvišenja u obliku visoravni, čiji vrhovi su pokriveni ledenim kupolama. U priobalnim ravnicama je vegetacija karakteristična za arktičku pustinju sa vegetacijom od mahovina i lišajeva.
Za ostrvo je karakterističan jako naborani reljef sa izraženim promenama nadmorske visine. Južni deo ostrva je jednolična ravnica. Pogled klizi po površini, ali nema objekta na kome bi se zaustavio. Severnije se istočna obala podiže iznad vode i tamo se ledene kape nižu jedna za drugom.
Pod ledom se nalazi 31% ostrva (više od 3.300 km2), što je manje u odnosu na druga ostrva Severne zemlje. Najveći glečeri su Lenjingradski, Semjonova-Tjan-Šanskog, Kropotkina, Mušketova i Aerosjomki. Većina glečera ne dolazi do mora, već se završavaju kao morene (odlomci stena koje glečer nosi sa sobom) ili u dolinama ili u predelu priobalnih ravnica.
Fjord Ahmatova
Obala ostrva je izuzetno razuđena, pogotovo u severnom delu. Posebno se ističe zaliv (ili fjord) Ahmatova koji se urezuje u ostrvo u dužini od 56 km i faktički deli severni deo ostrva na dva poluostrva. Na spoju sa morem širok je 17 km, ali se u unutrašnjem delu sužava i ima prosečnu širinu 5 km. Ostali veći zalivi su zaliv Mikojana (dugačak oko 17 km, širok oko 5,5 km) i fjordovi Telmana, Spartak i Partizan. Osim toga na obali ima veći broj uvala, između ostalih su Solnečnaja i Žuravljova, koje oplakuju rt Tajmira na jugu ostrva.
Jezera su malobrojna i malih su dimenzija. Najveća su Studjonoje i Spartakovskoje. U isto vreme na ostrvu ima mnogo reka, koji pripadaju slivu kako Karskog mora, tako i Laptevskom moru. Neke od reka su Studjonaja, Obrivistaja, Seraja, Kamenka, Nora, Lagernaja, Skalistaja, Goliševa, Razjodnaja i druge.
Polarna stanica “Rt Baranova”
Kako u brdima, tako i u niziji, za površinu ostrva karakterišu krupan i sitan kamen, i to predstavlja glavni razlog za jako oskudnu vegetaciju. Po raspoloživim podacima na ostrvu je zabeleženo 66 biljnih vrsta. Na padinama sreću se tek pojedinačni primerci polarnog maka; prema udubljenjima sreću se manje po dimenzijama zajednice mahovine i mešovite trave i mahovine. Široko su zastupljeni lišajevi, kojima je gotovo potpuno pokriveno kamenje. Na visoravnima i u ravnici je vegetacija tipična za tundru. Najraznovrsnija vegetacija je u podnožju brda i na terasama pored većih reka.
Osnovu ornitofaune predstavljaju različite vrste morskih kolonijalnih i polikonijalnih ptica, među kojima je jedna vrsta njorke, više vrsta galeba i druge. Tokom sezonskih migracija na ostrvo doleće sivi soko i retke, posebno zaštićene vrste galeba. Ukupno na ostrvu ima oko 15 vrsta ptica.
Osnovu teriofaune ostrva Boljševik čine beli medved, divlji severni jelen, leming, arktička lisica, a takođe i vuk. 1992. ekspedicija za zaštitu prirode vršila je merenje nataloženih pesticida u organima i tkivu sisara i ptica Severne zemlje. Te godine je prvi put izvršen izlov belog galeba u cilju prstenovanja, kako bi se prikupili podaci o biologiji te vrste.
Datumom otkrića ostrva Boljševik, kao i celog arhipelaga Severna zemlja, smatra se 1913. godina, kada je tu boravila hidrografska ekspedicija Borisa Vilkickog. Međutim, ostrvo je prvi put istražila ekspedicija Instituta za proučavanje Severa 1930-1932. godine koju su predvodili Urvancev i Ušakov.
U periodu 1979-1983. godine na ostrvu Boljševik izvršena su istraživanja nalazišta zlata. Data je prva procena o zalihama oko 100 tona. Na reci Studjonoj firma “Jenisej zlato” istovremeno sa istraživanjima vršila je otvorenu eksploataciju i dobila je preko 540 kg zlata.
Od tri polarne baze na ostrvu samo jedna je aktivna, “Rt Baranova” Arktičkog i Antarktičkog naučno-istraživačkog instituta. Osnovana je 1986. godine, kao polarna stanica “Prima”, konzervirana je 1996. godine, a u junu 2013. godine je raskonzervirana. Pre konzervacije stanice izgrađena je poletno-sletna staza dužine 2 km, koja omogućava da se na stanicu dopremi teška oprema za naučna istraživanja. Lokacija stanice čini je jedinstvenom, pošto su u blizini Laptevsko more, duboki moreuz i teški i promenljivi vremenski uslovi. Stanica “Solnečnaja” na jugu osnovana je 1952. godine, a na severu ostrva je stanica “Pesčanaja”.
Pored obale ostrva nalazi se mnoštvo manjih ostrva. Niže su predstavljena počevši od rta Zub (krajnja severozapadna tačka ostrva) u smeru kazaljke na satu.
(1) Zabitij (Забытый, zaboravljeno ostrvo)
Nalazi se u Laptevskom moru, 400 m severno od rta Baranova, blizu zapadnog ulaza u zaliv Mikojana. Ima oblik polumeseca okrenutog na jug sa širim zapadnim delom. Dužina ostrva je oko 450 m, tako da je ovo ostrvo sićušno. Bitnih uzvišenja nema. Obala je ravna i niska.
(2) Sportivnij (Спортивный, sportsko ostrvo)
Sportivnij se nalazi u Laptevskom moru, u jugoistočnom delu zaliva Mikojana, severno od ušća Crne reke i severoistočno od ušća reke Ostancovaja. Od obale ostrva Boljševik udaljen je 1,4 km. Ostrvo je ovalnog oblika, izduženo od jugoistoka prema severozapadu. Dužina ostrva je oko 950 m. Obala je ravna i niska. Najviša tačka ostrva je 6 m.
Na karti se vide ostrva (2) Sportivnij i (3) Dva druga
(3) Dva druga (Двух Товарищей)
Ostrvo Dva druga nalazi se u jugoistočnom delu zaliva Mikojana, 3 km severno od ostrva Sportivnij, a oko 800 m od obale ostrva Boljševik. Ovalnog je oblika, izduženo od jugozapada prema severoistoku. Dugačko je 1,2 km i široko do 650 m. Obala je ravna i niska. Najviša tačka ostrva je 8 m.
Ledeni bregovi u zalivu Mikojana
(4) Klin (Клин)
Ovo malo ostrvo nalazi se u severoistočnom delu zaliva Ahmatova, oko 400 m od obale ostrva Boljševik, a jugozapadno od rta Daljnij. Ima izdužen oblik od severa prema jugu, dužine tek nešto više od kilometra. Obala je ravna i niska, a bitnih uzvišenja nema.
(5) Nisko ostrvo (Низкий)
Ovo izuzetno malo ostrvo nalazi se u severoistočnom delu zaliva Ahmatova, oko 400 m od obale ostrva Boljševik, a istočno od rta Daljnij. Najbliže mu je Južno ostrvo, udaljeno 500 m prema severu, dok je Ostrij udaljen 1,3 km. Ovalnog je oblika, blago izduženo od juga prema severu. Dužina ostrva je manja od 300 m. Bitnih uzvišenja nema.
(6) Ostrij (Острый, oštro ostrvo)
Ostrij je drugo ostrvce udaljeno 1 km severno od rta Daljnij. Najbliže susedno ostrvo je Južno, udaljeno oko 700 m. Ostrvo je blago izduženo od juga prema severu. Dužina ostrva je manja od 300 m. Bitnih uzvišenja nema.
Ostrva Vstrečnije (Острова Встречные)
Vstrečnije su naziv za tri ostrva u severoistočnom delu zaliva Ahmatova Laptevskog mora, razdvojeni od obale ostrva Boljševik moreuzom Nezametnij (neprimetan) širine od 1,3-2 km. Nekoliko stotina metara severnije nalazi se ostrvo Lišnij, a južnije su Nisko ostrvo i Ostrij.
U sastav Vstrečnih ostrva ulaze tri ostrva: Severno, južno i bezimeno ostrvo između njih. Protežu se duž obale ostrva Boljševik u dužini od oko 5,5 km. Međusobna udaljenost između ostrrva grupe ne prelazi 500 m. Najviše tačka je 23 m, a nalazi se na Južnom ostrvu, koje je najveće u grupi, sa nešto više od 4 km dužine.
(7) Južno ostrvo (Южный)
Južno ostrvo je najveće i najjužnije ostrvo u grupi Vstrečnih ostrva, po tome je dobilo naziv. Nalazi se u Laptevskom moru, u severoistočnom delu zaliva Ahmatova, oko 1,5 km zapadno od obale ostrva Boljševik, od koga je razdvijeno moreuzom Nezametnij. Severno od Južnog ostrva nalaze se ostrva Lišnij (udaljeno 2,2 km), Severno ostrvo (udaljeno 250 m) i malo bezimeno ostrvo (udaljeno 450 m). U suprotnom, južnom pravcu, nalaze se ostrva Ostrij i Nisko ostrvo. Izduženog je oblika od juga prema severu, pri čemu je široko u severnom delu, a usko u južnom delu. Dužina Južnog ostrva je oko 4,1 km, a najveća širina je 1,4 km. Obala je razuđena i niska. Veći deo ostrva zauzimaju dve stene visoke do 23 m.
Na karti se vide ostrva (4) Klin (delimično), (5) Nisko ostrvo, (6) Ostrij, (7) Južno ostrvo, (8) Severno ostrvo i (9) Lišnij
(8) Severno ostrvo (Северный)
Severno ostrvo je deo ostrva Vstrečnije, a pošto je najsevernije u grupi po tome je dobilo naziv. Od obale ostrva Boljševik udaljeno je 2 km. 300 m severno nalazi se ostrvo Lišnij, a 500 m zapadno bezimeno ostrvo, koje takođe pripada Vstrečnim ostrvima. Izduženog je oblika od juga prema severu. Dugačko je oko 1,4 km, a najveća širina je 500 m. Obala je razuđena i niska. Bitnih uzvišenja nema.
(9) Lišnij (Лишний, suvišno ostrvo)
Lišnij je još jedno od ostrva u severoistočnom delu zaliva Ahmatova, oko 2 km zapadno od obale ostrva Boljševik (razdvaja ih moreuz Nezametnij) u blizini rta Davidova. Južno od Lišnjeg nalaze se ostrva Vstrečnije. Suprotna (zapadna) obala zaliva Ahmatova udaljena je 8 km. Lišnij je nepravilnog oblika, izdužen od juga prema severu. Dugačak je oko 6 km, a najveća širina je 3,5 km. To ovo ostrvo čini najvećim satelitskim ostrvom, a po merenjima sa Google Eartha površina ostrva je oko 13 km2. Na severnoj strani u ostrvo se uvlači oko 4,5 dugačak uski zaliv. U zapadnom delu ostrva nalazi se Duboko jezero, spojeno sa morem malom otokom. Jezero je okruglog oblika, prečnika oko 700 m. Skoro celo ostrvo, sem severozapadnog dela, zauzimaju stene, čija visina u jugozapadnom delu dostiže 27 m. U blizini najviše kote nalazi se geodetska tačka. Od severa prema jugu, centralnim delom ostrva nalazi se pojas močvara. Obale ostrva su niske, bez strmih delova. Nekoliko desetina metara severno od Oštrog rta (najsevernija tačka ostrva) nalazi se malo bezimeno ostrvo. Još jedno bezimeno ostrvo nalazi se 2,4 km istočno.
GPS koordinate: 79°11′ N, 103°24′ E.
(10) Novo ostrvo (Новый)
Nalazi se u severnom delu uvale Zakritaja Laptevskog mora, na udaljenosti 450 m od severoistočne obale ostrva Boljševik u blizini usća reke Pjatiuglovka (petougaona reka). Istočno od Novog ostrva nalazi se veće Ostrvo Lavrova, a jugoistočno je manje bezimeno ostrvo. Ostrvo je izduženo od zapada prema istoku i ima nepravilan oblik. Dugačko je oko 1 km. Obale su ravne i niske. Bitnih uzvišenja nema.
(11) Ostrvo Lavrova (Остров Лаврова)
Ostrvo Lavrova se nalazi u Laptevskom moru, 1,5 km istočno od severoistočne obale ostrva Boljševik u predelu ušća reka Pjatiuglovka, Nezametnaja i Krasivaja i između dva manja zaliva, uvale Zakritaja prema jugu i uvala Derjugina prema severu. Između ostrva Lavrova i ostrva Boljševik nalaze se dva manja ostrva: Novo ostrvo udaljeno je 600 m, dok je bezimeno ostrvo udaljeno 500 m. Ostrvo Lavrova poteže se od jugozapada prema severoistoku i ima oko 6 km dužine i do 1,4 km širine. Obale ostrva su niske, sa nekoliko uskih i dugačkih poluostrva-kosa. Većih uzvišenja nema, visina se kreće od 6 m u istočnom delu do 10 m u zapadnom. Na krajnjoj istočnoj tački nalazi se geodetska tačka. Ostrvo je nazvano u čast admirala Mihaila Lavrova, polarnog istraživača, koji je od 1821-1824. godine učestvovao u ekspediciji Fjodora Litke.
Na karti se vide (10) Novo ostrvo i (11) Ostrvo Lavrova
(12) Blisko ostrvo (Близкий)
Nalazi se u Laptevskom moru, na ulazu u uvalu Neudač (neuspeha), u njenom severnom delu. Od ostrva Boljševik razdvojen je uskim i plitkim moreuzom, širine oko 400 m. Blisko ostrvo je približno okruglog oblika prečnika nešto većeg od 2 km. Ostrvo je nisko i visina ne prelazi 6 m. U severozapadnom delu ostrva nalazi se manje jezero bez otoke lagunskog porekla. Na krajnjoj severnoj tački ostrva je godetska tačka.
(13) Morsko ostrvo (Морской)
4 km severoistočno od Bliskog ostrva nalazi se ostrvo manje površine koje se zove Morsko. U odnosu na rt Zamikajuščij na ostrvu Boljševik, Morsko ostrvo se nalazi 2,6 km severno. Između pomenuta tri ostrva nalazi se uvala Neudač sa rekom Neožidannaja koja se u njega uliva. Morsko ostrvo se proteže od severoistoka na jugozapad. Najviša kota iznosi 7 m i na njoj se nalazi geodetska tačka. Reljef ostrva je ravničarski. Klima je arktička. Pored jugozapadnog kraja ostrva ima nekoliko bezimenih hridi.
Na karti se vide (12) Blisko ostrvo i (13) Morsko ostrvo
Ostrva Vhodnije (Острова Входные, ulazna ostrva)
Ostrva Vhodnije su čine dva ostrva (Južno i Severno) 2 km južno od rta Anceva (jugoistočna obala ostrva Boljševik), na kome se nalazi polarna stanica “Solnečnaja”. Severno i Južno ostrvo su približno iste površine, manje od 1 km dugački, i protežu se od jugozapada prema severoistoku. Najviša tačka ostrva 18 m nalazi se na Severnom ostrvu.
(14) Severno ostrvo (Северный)
Nalazi se u Karskom moru, u moreuzu Vilkickog, oko 2 km južno rta Anceva i u istočnom delu uvale Solnečnaja. Drugo ostrvo grupe, Južno, nalazi se jugozapadno. Obale su niske i ravne. U sredini ostrva nalazi se geodetska tačka.
Meteorološka stanica “Solnečnaja”
(15) Južno ostrvo (Ю́жный)
Nalazi se jugozapadno od Severnog ostrva, 3 km južno od rta Anceva i 4,2 km istočno od rta Majskij. Ostrvo se proteže od jugozapada prema severoistoku u dužini oko 900 m. Obale su niske, bitnih uzvišenja nema.
Na karti se vide (14) Severno ostrvo, (15) Južno ostrvo i (16) Ostrva Tranze
(16) Ostrva Tranze (Острова Транзе)
Ostrva Tranze nalaze se u moreuzu Vilkickog, oko 500 m od ostrva Boljševik, istočno od rta Tajmir. To su dva ostrva koja nemaju posebne nazive. Južno ostrvo u grupi najbliže je kopnenoj Rusiji u celom arhipelagu Severna zemlja (iako to nije najjužnija tačka arhipelaga) i udaljeno je od rta Čeljuskina 56 km. Severno od ovih ostrva nalazi se uvala Solnečnaja. Ostrva su međusobno udaljena 600 m. Nepravilnog su oblika i male površine. Severno ostrvo je stenovito, izduženo od juga prema severu. Južno ostrvo je skoro potpuno pokriveno peskom. Bitnih uzvišenja na ostrvima nema. Ostrva su nazvana u čast ruskog istraživača Arktika Nikolaja Tranzea, koji se bavio kartiranjem severne obale Rusije od 1912-1915. godine.
(17) Taš (Таш)
Taš je malo ostrvo u Karskom moru u moreuzu Vilkickog pored obale ostrva Boljševik na udaljenosti manjoj od 1 km od rta Mordovina. Ostrvo se proteže od juga prema severu u dužini od oko 500 m. Bitnih uzvišenja nema. U severnom delu ostrva je malo jezero lagunskog porekla.
Ostrva Beregovije (Острова Береговые, obalna ostrva)
Ostrva Beregovije nalaze se u Laptevskom moru severno od uvale Amba u severozapadnom delu ostrva Boljševik. To su dva ostrva, koja se zovu Veliko i Malo, međusobno udaljena oko 1 km. Veliko ostrvo (veće površine) nalazi se južnije. Imaju izdužen oblik duž obale ostrva Boljševik, bez bitnih uzvišenja.
(18) Veliko ostrvo (Большой)
Nalazi se samo 100 m od ostrva Boljševik. Ovalnog je oblika, izduženo od jugozapada prema severoistoku. Ostrvo je dugačko 1 km. Obale su niske i ravne.
(19) Malo ostrvo (Малый)
Nalazi se 1 km severoistočno od Velikog ostrva, a oko 500 m zapadno od ostrva Boljševik. Ovalnog je oblika, izduženo od jugozapada prema severoistoku. Ostrvo je dugačko 500 m. Obale su niske i ravne.
Na karti se vide (18) Veliko ostrvo i (19) Malo ostrvo
K O M S O M O L A C
Komsomolac (Комсомолец) je najsevernije ostrvo u arhipelagu Severna zemlja. Nalazi se između Karskog i Laptevskog mora. Od ostrva Oktobarske revolucije razdvaja ga moreuz Crvene armije, a od ostrva Pionir moreuz Junij. Po površini zauzima treće mesto u arhipelagu i 82. mesto na planeti. Najsevernija tačka ostrva i celog arhipelaga je rt Arktičeskij, polazna tačka mnogih arktičkih ekspedicija.
Napuštena polarna stanica “Izlučina” na severnom delu ostrva Komsomolac (81°N, 96°33′ E)
Površina ostrva je 9.006 km2 (sreće se i podatak 9.600 km2), a najveća visina je 781 m. Oko 65% površine ostrva pokriveno glečerima sa peskom i ilovačom. Najveći deo ostrva zauzima najveći po površini glečer u arhipelagu – glečer Akademije nauka. Njegova pobvršina iznosi 5.900 km2 (65% površine ostrva), debljina leda dostiže 500 m, a nadmorska visina 749 m. Prostire se između zaliva Krenkela na istoku i zaliva Žuravljova na zapadu.
Ostrvo je prvi put istraženo i dobilo je naziv tokom ekspedicije Georgija Ušakova i Nikolaja Urvanceva od 1930-1932. godine.
Veliki zaliv Laptevskog mora pored jugoistočne obale dobio je naziv uvala Krenkela tek 1973. godine u čast polarnog radiste, koji je prezimio na arhipelagu Severna zemlja 1935-1936. godine na polarnim stanicama “Rt Olovjannij” (jugoistok ostrva Oktobarske revolucije) i “Domaće ostrvo” (arhipelag Sedova).
Pored obale ostrva nalazi se mnoštvo manjih ostrva. Niže su predstavljena počevši od severnog rta u smeru kazaljke na satu.
(1) Ljdinka (Льди́нка)
Nalazi se pored severozapadne obale ostrva Komsomolac na ulazu u mali zaliv između glečera Molotova i Morskog. Ima skoro ravan okrugli oblik prečnika oko 600 m. Bitnih uzvišenja na ostrvu nema. Ostrvo Ljdinka je sa svih strana okruženo peščanim plićakom koji ga spaja sa ostrvom Komsomolac.
GPS koordinate: 81°11′30″ N, 96°06′39″ E.
Zaliv Krenkela (80°30′ N, 96°44′ E)
(2) Lopastnoj (Лопастно́й)
Nalazi se 350 m od istočne obale ostrva Komsomolac u blizini ušća reke Kapriznaja. Severno i južno od Lopastnog nalazi se nekoliko drugih manjih ostrva, između ostalih Razdeljnij (500 m jugoistočno), Ozernij (3,8 km jugozapadno) i Glinistij (5,2 km jugozapadno). Ostrva su povezana međusobno i sa ostrvom Komsomolac prostranim peščanim morskim plićakom. Lopastnoj je izdužen duž obale Komsomolca i ima nepravilan oblik, sa mnoštvom zaliva i rtova. Ostrvo je dugačko 2,5 km, a najveća širina je 950 m na sredini ostrva. Bitnih uzvišenja na ostrvu nema.
Glečer Akademije nauka
(3) Razdeljnij (Раздельный)
Udaljen je 1,65 km od istočne obale ostrva Komsomolac u grupi mnogobrojnih ostrvaca, povezanih međusobno i sa ostrvom Komsomolac prostranim peščanim morskim plićakom. 2,5 km jugozapadno se nalaze ostrva Ozernij i Glinistij. Razdeljnij je nepravilnog izduženog oblika, dužine oko 1,8 km i širine 820 m sa brojnim manjim rtovima i zalivima. U južnom delu ostrva je manje jezero bez otoke. Bitnih uzvišenja nema, najveća visina je svega oko 4 m. U zapadnom delu ostrva nalazi se geodetska tačka. Ostrvo je otkrila tek 1930-31. godine sovjetska ekspedicija Ušakova i Urvanceva i pogrešno su smatrali da je poluostrvo Komsomolca. Najistočniju tačku ostrva, smatrajući je najistočnijom tačkom Komsomolca, učesnici ekspedicije nazvali su rt Unšlihta, u čast sovjetskog partijskog aktiviste Josifa Unšlihta (1879-1938). Kasnije je rt preimenovan u rt Roze Luksemburg, naziv koji se i danas koristi. Tek kasniji kartografski radovi su razjasnili da je poluostrvo koje je pronašao Ušakov ustvari ostrvo.
Na karti se vide ostrva (3) Razdeljnij (delimično), (4) Ozernij i (5) Glinistij
(4) Ozernij (Озёрный, jezersko ostrvo)
Udaljen je 1,4 km od istočne obale ostrva Komsomolac u grupi mnogobrojnih ostrvaca, povezanih međusobno i sa ostrvom Komsomolac prostranim peščanim morskim plićakom. Ostrvo je nisko, bez bitnih uzvišenja. Izduženog je oblika, dugačko 2,3 km i široko 650-750 m. U centralnom delu ostrva nalazi se manje jezero, spojeno otokom sa morem. Sa svih strana je okruženo morskim plićakom.
(5) Glinistij (Гли́нистый, glinovito ostrvo)
Nalazi se između istočne obale ostrva Komsomolac i ostrva Ozernij na udaljenosti oko 500 m od jednog i drugog. Izduženog je oblika, dugačko oko 1 km i široko 300-400 m. Bitnih uzvišenja i jezera na ostrvu nema. Sa svih strana je okruženo morskim peščanim plićakom, koji ga povezuje sa okolnim ostrvima.
GPS koordinate: 80°38′10″ N, 97°48′42″ E.
(6) Čistikov (Чи́стиков)
Nalazi se 2,2 km istočno od jugoistočne obale ostrva Komsomolac, severno od rta Buhtejeva. Ovalnog je oblika, dužine oko 700 m i širine do 600 m. Najviša tačka je 19 m. Jezera i reka na ostrvu nema. Obale su niske, ali je dubina mora pored obale čak 150-190 m.
GPS koordinate: 80°20′31″ N, 97°27′19″ E.
(7) Ostrva Moristije (Мористые)
Ovo je grupa od dva manja ostrva u Laptevskom moru, koja se nalazi 2,5 km istočno od rta Buhtejeva na jugoistočnoj obali ostrva Komsomolac. Sastoji se od dva izuzetno mala ostrva dimenzija manje od 250 m. Bitnih uzvišenja nemaju. Dubina mora pored obale je oko 20 m.
GPS koordinate: 80°17′22″ N, 97°38′51″ E.
Na karti se vide ostrva (7) Moristije, (8) Mačtovij, (9) Stereguščij, (10) Diabazovije i (11) Nezametnije,
kao i ostrvo (4) Časovoj, opisano kod ostrva Oktobarske revolucije
(8) Mačtovij (Ма́чтовый)
Nalazi se 1,4 km od jugoistočnog kraja ostrva Komsomolac, od koga je razdvojen moreuzom Surovij. Ostrvo je izduženo od jugozapada prema severoistoku. Dužina ostrva je 3,1 km, u južnom delu široko je 1,4 km, dok je u sevrnom delu široko samo 150-400 m. Teritorija ostrva nije pod ledom i pokriovena je razbacanim kamenjem. Veći deo ostrva je ravan, samo se u njegovom jugoistočnom delu nalazi stena visine 100 m, na čijem vrhu je geodetska tačka. Reka i jezera na ostrvu nema. Dubina priobalnog mora je oko 19 m.
(9) Stereguščij (Стерегу́щий)
Nalazi se 1 km jugoistočno od ostrva Mačtovij i 3,5 km od jugoistočne obale ostrva Komsomolac. Ima blago izduženi oblik, dugačko je samo oko 200 m. Bitnih uzvišenja na ostrvu nema. 300 m jugozapadno od ostrva Stereguščij nalazi se deo plićeg mora u odnosu na okolno, ali je dubina čak 91 m. Naziv je dobilo 1962. godine u spomen na minolovac “Stereguščij”, potopljen tokom rusko-japanskog rata.
(10) Ostrva Diabazovije (Диаба́зовые)
Diabazovije su grupa od dva ostrva u Laptevskom moru, udaljena 1,7 km od rta Obrivistij, krajnje jugoistočne tačke ostrva Komsomolac. Veće ostrvo je dugačko tek nešto više od 700 m i široko je oko 300m; manje ostrvo dugačko je 450 m i široko je 250 m. Obale većeg ostrva su strme, najviša tačka je 59 m, dok je manje ostrvo nisko, bez bitnih uzvišenja. Međusobna udaljenost ostrva je oko 300 m. Posebne nazive ostrva nemaju. Posebne nazive ostrva nemaju.
GPS koordinate: 80°13′02″ N, 97°26′00″ E.
(11) Ostrva Nezametnije (Незаме́тные, neprimetna ostrva)
Nezametnije su grupa ostrva u Laptevskom moru, udaljena 500 m od jugoistočne obale ostrva Komsomolac u blizini rta Poslednjij. Sastoje se od tri veća i nekoliko sitnih ostrva, koja su međusobno udaljena 300-700 m. Tri najveća ostrva su dugačka 350, 550 i 600 m. Bitnih uzvišenja i jezera nemaju. Na teritoriji svih ostrva je retko razbacano kamenje.
GPS koordinate: 80°12′49″ N, 97°07′03″ E.
Ostrva Izvestnjakovije (Известняко́вые, krečnjačka ostrva)
Izvestnjakovije su grupa od četiri ostrva u Laptevskom moru između ostrva Komsomolac i Oktobarske revolucije u krajnjem zapadnom delu moreuza Crvene armije, na mestu gde se spaja sa moreuzom Junij. Ostrva su relativno međusobno zbijena i štite ulaz u moreuz Crvene armije.
Svako od četiri ostrva ima poseban naziv:
(12) Veliki Izvestnjakovij (Большой Известняковый)
Nalazi se oko 500 m od ostrva Komsomolac, a oko 3 km od ostrva Oktobarske revolucije. Iako se vodi kao jedno, ustvari se radi o dva ostrva razdvojena moreuzom širine 300 m. Zapadno ostrvo dugačko je 6,9 km i široko je do 4,1 km, pa bi trebalo da je najveće od svih ostrva koja okružuju ostrvo Komsomolac. Istočno ostrvo dugačko je 4,7 km i ima najveću širinu 2,75 km. Najviša tačka istočnog ostrva 52 m nalazi se na uzvišenju u severoistočnom delu ostrva, koje je pokriveno ledom. Sa uzvišenja prema južnoj obali teče manji potok. Južna obala je strma, visine do 10 m, ostali deo obale je ravan. Na zapadnom ostrvu led pokriva samo mali deo ostrva duž severoistočne obale. Obale su niske. Visina ostrva se smanjuje od severoistoka prema jugozapadu, najviše uzvišenje je 69 m, a u njegovoj blizini nalazi se geodetska tačka. Po celom ostrvu je retko razbacano kamenje. Najzapadnija tačka ostrva je rt Junost (mladost).
(13) Gorbatij (Горбатый, grbavo ostrvo)
Nalazi se u sredini grupe, 1,6 km južno od ostrva Veliki Izvestnjakovij. Ovo ostrvo je bliže ostrvu Oktobarske revolucije (2,6 km), nego ostrvu Komsomolac (4,8 km). Ostrvo je izduženog oblika od juga prema severu. Dugačko je 1,6 km, a najveća širina je 700 m. Bitnih uzvišenja nema. Severna obala je strma, visine do 10 m. Po celom ostrvu je razbacano kamenje.
(14) Okruglo ostrvo (Круглый)
Okruglo ostrvo je najjužnije i najmanje ostrvo grupe. Od ostrva Oktobarske revolucije udaljeno je samo 450 m, ali pošto pripada ostrvima Izvestnjakovije prikazano je kod ostrva Komsomolac, od koga je udaljeno 6,7 km. Okruglo ostrvo se nalazi 500 m južno od ostrva Gorbatij. Ima skoro pravilan okrugli oblik prečnika oko 1,75 km. Obale su niske. U sredini ostrva je niža stena.
(15) Bujan (Буя́н)
Nalazi se u Karskom moru 500 m od rta Otkritij, jugozapadnog rta ostrva Komsomolac. Ostrvo je izduženog oblika, dugačko je oko 1 km, a najveća širina je 500 m. Bitnih uzvišenja nema, severna obala je strma.
GPS koordinate: 80°09′09″ N, 92°07′20″ E.
(16) Povorotnij (Поворо́тный)
Nalazi se u Karskom moru između ostrva Komsomolac i Pionir. Bliži je ostrvu Pionir, od čijeg rta Holmistij je udaljen 5,5 km, nego ostrvu Komsomolac, od čijeg rta Otkritij je udaljen 8,3 km. 5 km istočno od Povorotnog počinje moreuz Junij, koji razdvaja ostrva Komsomolac i Pionir, a severno od njega nalazi se zaliv Kovalevskoj. Ostrvo je usko i izduženo od severozapada prema jugoistoku. Dužina ostrva je oko 1,5 km, a najveća širina je 350 m. U južnom delu ostrva je manje uzvišenje visine 21 m. Zapadna obala je strma visine 5 m, dok je istočna obala niska. Reka i jezera na ostrvu nema. Ostrvo nije pod ledom.
Na karti se vide ostrva (15) Bujan i (16) Povorotnij, a takođe ostrva (1) Kaplja i (2) Poputnij opisana kod ostrva Pionir
(17) Linejnij (Лине́йный, linijsko ostrvo)
Nalazi se u Karskom moru zapadno od jugozapadne obale ostrva Komsomolac na ulazu u uvalu Klin, 3,5 km severno od rta Lenjincev (poluostrvo Pustinnij). U neposrednoj blizini, samo 300 m zapadno, nalazi se ostrvo Slitij. Linejnij je uska, izdužena od jugoistoka prema severozapadu peščana kosa dužine 2 km i širine do 300 m. Obale su niske, bitnih uzvišenja nema, a ostrvo nije pod ledom. Naziv ostrva je povezan sa njegovim izduženim oblikom.
(18) Slitij (Слитый)
Nalazi se u Karskom moru zapadno od jugozapadne obale ostrva Komsomolac na ulazu u uvalu Klin, 5,3 km severno od rta Lenjincev (poluostrvo Pustinnij). Izduženog je oblika od severozapada prema jugoistoku. Dugačko je 2,4 km, a najveća širina je 750 m. Ostrvo je nisko, iznad mora se izdiže na visinu do 2 m. U južnom delu su dva zaliva koja se duboko urezuju u ostrvo. Na istočnom kraju ostrva nalazi se geodetska tačka.
(19) Surovij (Суро́вый, surovo ostrvo)
Nalazi se 500 m od zapadne obale ostrva Komsomolac u zalivu Žuravljova. Ima izdužen oblik od jugozapada prema severoistoku. Dugačko je 4,5 km, a najveća širina je 1,7 km. Visina ostrva se postepeno povećava od obale prema njegovoj sredini i dostiže 11 m. Sa centralnog uzvišenja prema severu i jugu teku tri manja potoka. U zapadnom delu ostrva pored same obale nalazi se manje jezero dimenzija 500×400 m. Severna obala Surovog je relativno ravna i strma visine 6-12 m; južna obala je niska, ispresecana manjim rtovima i zalivima. U sredini ostrva na uzvišenju se nalazi geodetska tačka. Pored jugoistočne obale nalaze se dva manja bezimena ostrva.
(20) Šar (Шар, kugla)
Nalazi se u Karskom moru, 1,3 km jugozapadno od rta Kujbiševa u severnom delu zaliva Žuravljova ostrva Komsomolac. Ostrvo je skoro pravilnog okruglog oblika (po čemu je dobilo naziv) prečnika oko 1,5 km sa malim uskim zalivom u istočnom delu. Ostrvo je nisko, visina ne prelazi 8 m. Jugozapadna obala je strma visine do 4 m. U središnjem delu ostrva nalazi se astronomska tačka.
Kameni stubovi u zalivu Žuravljova visine 15-20 m
Ostrva Damjana bednog (Острова́ Демья́на Бе́дного)
Ostrva Damjana bednog su grupa ostrva u severozapadnom delu arhipelaga Severna zemlja, u Karskom moru. Sastoje se od osam većih i bar pet malih ostrva, koji su poređani u uslovnu liniju dugačku 10,5 km od jugoistoka prema severozapadu. Najistočnije ostrvo nalazi se 5 km severno od ušća reke Posadočnaja na severozapadu ostrva Komsomolac.
Nijedno ostrvo nije duže od 2 km, sva su relativno niska, najviša tačka je samo 13 m. Ostrva Severnij, Červjak i Utjonok, kao i ostrva Glavnij, Kolokol i Krajnje ostrvo međusobno su spojena peščanim plićakom.
Ostrva je otkrila 19. maja 1931. godine sovjetska ekspedicija Ušakova i Urvanceva. Istraživači su vršili kartografisanje ostrva Komsomolac, obilazeći ga po obimu. Nazvani su u čast ruskog i sovjetskog pisca, pesnika, publiciste i društvenog radnika Damjana bednog (pravo ime Jefim Pridvorov; 1883-1945).
Ostrva grupe (od zapada prema istoku):
(21) Kolobok (Колобок)
Kolobok je najzapadnije ostrvo grupe, nalazi se 13 km severozapadno od ostrva Komsomolac. Susedno Severno ostrvo nalazi se 550 m istočno. Kolobok je nisko ostrvo ovalnog oblika sa manjim zalivom u severnom delu. Ostrvo je okruglog oblika, prečnika oko 600 m. Na zapadu ostrva nalazi se manje jezero. Ostrvo je nisko, bez bitnih uzvišenja. Zbog okruglog oblika ostrvo je dobilo ime Kolobok, po ličnosti iz narodne bajke, predstavljene u obliku pšeničnog hleba okruglog oblika, koji je pobegao od babe i dede koji su ga ispekli, od raznih životinja (zec, vuk i medved), ali ga je pojela lisica.
(22) Severno ostrvo (Северный)
Severno ostrvo je malo stenovito ostrvo, dugačko oko 800 m. Dobilo je ime po tome što je najsevernije ostrvo grupe. Nalazi se 12,3 km severozapadno od ostrva Komsomolac. Nešto više od 1 km jugoistočno su ostrva Červjak i Utjonok, sa kojima je Severno ostrvo preko dva bezimena ostrva povezano peščanim plićakom. Obale ostrva su niske. Na zapadnom delu ostrva je manje jezero.
(23) Červjak (Червя́к, crvić)
Nalazi se u zapadnom delu ostrva Damjana bednog, skoro 11 km severozapadno od ostrva Komsomolac. Izduženog je oblika od zapada prema istoku, dugačko je 750 m i široko 250 m. Naziv ostrva povezan je sa njegovim dugačkim i uskim oblikom. Uzvišenja nema, sa svih strana, osim sa juga, okružen je plićakom.
(24) Utjonok (Утёнок, pače)
Nalazi se u zapadnom delu ostrva Damjana bednog, udaljen nešto više od 10 km severozapadno od ostrva Komsomolac. Severno od ostrva Utjonok nalaze se Severno ostrvo i Červjak na udaljenosti 1,2 i 0,8 km respektivno. Ima oblik na bok položene cifre osam, odnosno znaka za beskonačnost (∞) dužine oko 950 m, sa uskim srednjim delom. Na ostrvu postoje dva uzvišenja, u zapadnom i istočnom delu. Visina zapadnog dela od 13 m je ujedno i najviša tačka ostrva Damjana bednog. Severno i južno od ostrva je peščani plićak. Naziv ostrva povezan je sa njegovim oblikom, koji liči na stilizovano pače sa “glavom” koju predstavlja zapadni deo ostrva i “telom” koje predstavlja istočni deo ostrva.
Na karti se vide (21-28) ostrva Damjana bednog i (29) Lagernij
(25) Raketa (Ракета)
Nalazi se u samom centru ostrva Damjana bednog, 8,2 km severozapadno od ostrva Komsomolac. 1,7 km severozapadno od ostrva Raketa nalazi se ostrvo Utjonok, a 1,4 km istočno je Glavno ostrvo. Izduženo je u smeru od juga prema severu. Dužina ostrva je 1,2 km, a širina je oko 450 m. Upravo zbog izduženog i uskog oblika dobilo je ime. Veći deo ostrva zauzima niska stena. Reka i jezera na ostrvu nema. Severno od ostrva je manji plićak.
(26) Glavno ostrvo (Главный)
Glavno ostrvo je najveće ostrvo grupe, po čemu je i dobilo ime. Nalazi se u istočnom delu ostrva Damjana bednog, 6,6 km severozapadno od ostrva Komsomolac. Istočno od Glavnog ostrva su ostrva Kolokol i Krajnje ostrvo, sa kojima je Glavno ostrvo povezano peščanim plićakom. Na zapadu mu je najbliže ostrvo Raketa. Glavno ostrvo je dugačko 1,8 km, a najveća širina je 700 m. Zapadna obala je niska i relativno ravna, dok je istočna obala ispresecana manjim zalivima i rtovima. Na severu ostrva je manje jezero. U centralnom delu je stena visine 11 m. Južna i severna strana ostrva okružena je plićakom, pored severne obale nalazi se malo bezimeno ostrvo.
(27) Kolokol (Колокол, zvono)
Nalazi se u istočnom delu ostrva Damjana bednog, 5,9 km severozapadno od ostrva Komsomolac. Peščanim plićakom spojeno je sa susednim ostrvim, Glavnim (500 m zapadno) i Krajnjim (650 m jugoistočno). Izduženog je oblika, dugačko je 1,2 km, ali je izrazito suženo u centralnom delu (širina 250 m). Po svemu sudeći, onima koji su ga otkrili oblik ostrva ličio je na zvono, pa su ga tako nazvali. Centralni deo ostrva zauzima ne mnogo visoka stena, južno od nje je malo jezero. Južna obala je okružena plićakom.
(28) Krajnje ostrvo (Крайний)
Krajnje ostrvo je najistočnije ostrvo grupe Damjana bednog. Nalazi se 4,2 km severozapadno od ostrva Komsomolac. Severozapadno od Krajnjeg nalaze se dva ostrva sa kojima je ujedinjen peščanim plićakom, Glavno ostrvo (udaljeno 1 km) i Kolokol. Ostrvo je izduženo od severozapada prema jugoistoku. Dugačko je 1,3-1,4 km, a široko od 300 m u sredini do 550 m u najširem istočnom delu. Obale su niske, veći deo ostrva zauzima stena visine do 11 m. Reka i jezera na ostrvu nema. Sa svih strana, sem sa juga, okruženo je plićakom.
Pored opisanih, postoji još nekoliko bezimenih, manjih po površini ostrva.
(29) Lagernij (Ла́герный)
Nalazi se u Karskom moru 800 m od severozapadne obale ostrva Komsomolac u području ušća reke Blizkaja. Ovalnog je oblika sa manjim rtom u južnom delu. Dužina ostrva je 1,3 km, a najveća širina je 1 km. Obala je, osim severne, niska, od istočne obale počinje peščani plićak, koji povezuje Lagernij sa ostrvom Komsomolac. U severnom delu ostrva nalazi se manja stena visine 26 m.
(30) Ostrva Morennije (Моренные)
Morennije su grupa ostrva u Karskom moru u zalivu Lavirint u severozapadnom delu ostrva Komsomolac. Tačan broj ostrva grupe nemoguće je utvrditi iz razloga što ceo zaliv plićak, a dimenzije pojedinih ostrva su veoma male. Najveća ostrva grupe nalaze se bliže izlazu iz zaliva i dugački su do 1,5 km. Sva ostrva su niska, maksimalne visine do 11 m, izgrađeni su od peščara i šljunka. Na većim ostrvima ima nekoliko jezera bez otoka, koja se nalaze uglavnom duž obale. Ostrva nemaju zasebna imena.
P I O N I R
Ostrvo Pionir se nalazi u zapadnom delu arhipelaga. Od ostrva Komsomolac na severoistoku razdvojeno je moreuzom Junij širokim 4-9 km, a od ostrva Oktobarske revolucije na jugoistoku razdvaja ga moreuz Crvene armije širine 9-14 km. Površina ostrva je po jednim izvorima 1.522 km2, dok je po drugim ostrvo veće 5 km2, odnosno ima površinu od 1.527 km2. Ima blago izdužen oblik od severozapada prema jugoistoku. Dugačko je 58 km, dok širina varira od 25 km u središnjem delu do 40 km u istočnom delu. U jugoistočnom delu nalazi se poluostrvo dužine oko sedam kilometara i širine pet kilometara, koje savija prema zapadu i zajedno sa susednim ostrvom Krupskoj formira zaliv Kalinjina. Krivine zapadne obale formiraju još dva manja zaliva, uvale Svetluju i Lunnuju.
Obale ostrva su u većem delu ravne sa retkim niskim liticama. Severna obala je razuđena, sa brojnim rtovima i manjim zalivima, dok su istočna i južna obala relativno ravne sa malim uskim zalivima na mestima gde se u more ulivaju reke. Većina velikih reka ostrva Ilistaja, Klikovaja, Vernaja, Skoraja, Sbitaja, Bujanka, Strujka, Pionirka (30 km), Govorlivaja i Kolenčataja (25 km) teče prema istočnoj i južnoj obali. Velikih jezera na ostrvu nema, površina najvećih od njih ne prelazi 2-3 km2.
Na ostrvu Pionir nalaze se dva velika glečera, Pionir (okruglog oblika, prečnika oko 15 km) u severoistočnom delu i Kroška (dimenzija 2×1,5 km) u centralnom delu južno od jezera iz koga ističe reka Kolenčataja. Na glečeru Pionir nalazi se najviša tačka ostrva 385 m, pri čemu su prosečne visine 40-90 m. U celini se za reljef ostrva može reći da je niskoplaninski-brdovit.
Delovi ostrva koje ne pokriva led imaju siromašni biljni pokrivač, samo 10% slobdne površine zauzima arktička tundra, a preostali deo teritorije ostrva je polarna pustinja sa retkim razbacanim kamenjem. Flora je predstavljena u prvom redu mahovinama i lišajevima.
Na ostrvu su pronađeni fosili celolepida, izumrlih kičmenjaka bez vilica, koji su živeli u slatkim vodama u siluru (pre oko 400 miliona godina).
Ostrvo je otkrila u junu 1932. godine ekspedicija Ušakova, koja je bila deo ekspedicije Šmidta, na ledolomcu parobrodu “Georgij Sedov”. 2006. godine bilo je predloga da se arhipelagu vrati ranije ime, a ostrvo Pionir bi se zvalo ostrvom Svete Tatjane. Nakon što je došlo do administrativnih promena, inicijativa je odbačena.
Geografski objekti ostrva:
– Krugovaja je reka u severozapadnom delu ostrva sa ušćem u uvali Svetlaja.
– Rt Budjonnova je krajnja severoistočna tačka ostrva. Dugačak je 5 km, širok do 1 km. U istočnom delu ima liticu visine 3 m. Na manjoj steni na kraju rta na koti 19 m nalazi se geodetska tačka.
– Rt Holmistij se nalazi u severozapadnom delu ostrva i pruža se u moreuz Junij.
– Rt Ožidanij (očekivanja) je najistočnija tačka ostrva.
– Stena Čapajeva nalazi se u jugozapadnom delu ostrva. Sa svojih 88 m visine to je najviša tačka ostrva van glečera.
– Kljuv je manja uvala u severoistočnom delu zaliva Kalinjina.
– Rt Dzeržinskog nalazi se u jugozapadnom delu ostrva. Visina litice na tom mestu je 3 m.
– Rt Nahodka nalazi se 2,3 km severno od rta Dzeržinskog, u južnom delu uvale Lunnaja.
– Zapadni rt je u uvali Lunnaja na surotnoj obali od rta Nahodka. Litice su visoke 6 m.
Susedna ostrva (za razliku od Komsomlca ili ostrva Oktobarske revolucije ima ih samo tri):
(1) Kaplja (Капля, kap)
Nalazi se neposredno uz severnu obalu ostrva Pionir, u moreuzu Junij, oko 1,5 km istočno od rta Holmistij. Radi se o malom ostrvu dugačkom samo 300 m. Ima nešto izduženi oblik. Bitnih uzvišenja nema.
(2) Poputnij (Попутный, usputno ostrvo)
Nalazi se 650 m od severne obale ostrva Pionir u moreuzu Junij. Poputnije je stenovito ostrvo dugačko 4 km i široko do 1,4 km. Površina ostrva je oko 4 km2. Ostrvo nije zaleđeno, a njegov centralni deo zauzima stena visine 29 m. Severna i jugozapadna obala je strma, sa liticama visine 4-8 m. Dubina mora pored obale ostrva je 28-34 m.
Ostrva Kaplja i Poputnij prikazana su na karti kod ostrva Komsomolac, zajedno sa njegovim satelitskim ostrvima (15) Bujan i (16) Povorotnij.
(3) Ostrvo Krupskoj (Остров Крупской)
Ostrvo Krupskoj je veliko ostrvo u Karskom moru, u severnom delu zaliva Kalinjin, odvojeno od ostrva Pionir uskim moreuzom Lodočnij širokim samo 500 m. Ostrvo je dugačko 17 km, najveća širina je 8 km, a površina 100 km2. Na jugu ga od arhipelaga Sedova razdvaja moreuz Crvene armije. Na krajnjem jugu ostrva nalazi se rt Korennoj, ali još južnije počinje uska kosa, koja potom menja smer prema severoistoku. Najviši vrh ostrva je 49 m. Na ostrvu ima nekoliko jezera i skoro sva su skoncentrisana na jugozapadnoj obali, ali se najveće jezero nalazi u zapadnom delu ostrva. Brojni potoci teku ostrvom. Verovatno je ostrvo nazvano po Nadeždi Krupskoj (1869-1939) koja je bila revolucionar i političar (ministra prosvete) i Lenjinova supruga od 1898. godine do njegove smrti 1924. godine.
O S T R V O Š M I D T A
Ostrvo Šmidta nalazi se u severozapadnom delu Severne zemlje, oko 31 km severozapadno od ostrva Komsomolac. To je najudaljenije ostrvo arhipelaga od kopna, ali se na njemu se ne nalazi najsevernija tačka arhipelaga! Leži malo odvojeno od arhipelaga Severna zemlja, usamljeno, bez makar ijednog ostrvca pored njega.
Ima skoro pravilan ovalan oblik sa malim odstupanjem u severnom delu, a to je rt Zemljanoj. Od zapada do istoka ostrva ima 28,7 km, a od severa do juga 17,7 km. Površina ostrva je 420 km2, mada se sreće i podatak 467 km2, što ne bi trebalo da je tačno.
Skoro celu teritoriju ostrva zauzima istoimeni glečer u obliku kupole, koji se postepeno uzdiže do 325 m, najviše tačke ostrva. Obale su u većem delu ostrva niske, sa izuzetkom istočne obale gde se nalaze litice visine 27-36 m. U južnom i, u manjoj meri, severozapadnom delu ostrva bliže obali su velike pukotine u glečeru. Prema južnoj obali teku četiri relativno veća potoka, dok jedan manji teče prema severozapadnoj obali. Istočno od rta Zemljanoj nalazi se sasvim malo jezero.
Za razliku od ostalih velikih ostrva arhipelaga, čija se linija obale stalno menja zbog formiranja ledenih bregova, obale ostrva Šmidta ne trpe praktično nikakve promene.
Nivo ledenog pokrivača na ostrvu je najveći među velikim ostrvima arhipelaga i iznosi praktično 100%.
Ostrvo je otkrila 1930. godine ekspedicija na parobrodu ledolomcu “Georgij Sedov” na čijem čelu su bili Šmidt i Vize (kapetan Voronjin), prilikom povratka u Arhangeljsk. Nazvano je u čast Otto Šmidta (1891-1956), sovjetskog matematičara, geografa, geofizičara, astronoma, istraživača Pamira i Arktika.
O P A S N A O S T R V A
Opasna ostrva (Острова Опа́сные) su grupa od dva ostrva u jugozapadnom delu arhipelaga Severna zemlja na velikom rastojanju od ostalih ostrva. To je razlog zašto se prikazuju posebno, a ne pored nekog ostrva. Najbliža ostrva su Boljševik (42 km istočno), Oktobarske revolucije (50 km severno) i Krasnoflatska ostrva (23 km severoistočno). Ostrva se ne vide na Google Earthu.
Kao što je rečeno sastoje se od dva mala ostrva, koja se zovu Istočno (Восто́чный) i Zapadno (За́падный) i međusobno su udaljena 1,4 km.
Oba ostrva su okruglog oblika prečnika oko 200-250 m. Delimično su pokrivena ledom. Zapadno ostrvo je nisko, dok je najviša tačka Istočnog ostrva 14 m.
Dubina mora između ostrva dostiže 39 m. Na Istočnom ostrvu je postavljena geodetska tačka.
Ostrva predstavljaju vrhove manje podvodne grede, koja se strmo izdiže nad ravnom površinom kontinentalnog praga (ili šelfa) Karskog mora. Opasna ostrva su skoro u potpunosti okružena morem čija dubina prelazi 100 m. Zbog malih dimenzija teško su uočljiva sa mora i predstavljaju znatnu navigacionu opasnost. Pretpostavljam da su po tome i dobili ime.
GPS koordinate: 78°19′39″ N, 97°57′43″ E.
M A L I T A J M I R
Mali Tajmir (Ма́лый Таймы́р) sa ostrvom Starokadomskog formira zasebnu malu grupu ostrva u okviru arhipelaga Severna zemlja. Ostrvo je otkrila 1913. godine ekspedicija Borisa Vilkickog, koji su ga nazvali Ostrvom Cesareviča Alekseja, po sinu cara Nikolja II. Sadašnje ime ostrvo je dobilo 1926. godine. Inicijativa pokrenuta 2005. godine da se ostrvu vrati prvobitno ime je odbačena.
Mali Tajmir se nalazi u Laptevskom moru 42 km jugoistočno od ostrva Boljševik. Od istoka prema zapadu ostrvo je dugačko 29 km, dok je najveća širina 10 km. Mali Tajmir je najveće ostrvo arhipelaga Severna zemlja posle pet velikih ostrva. Površina je prema ruskim izvorima 250 km2, ali postoje i podaci o 232 km2. Ostrvo je za svoju veličinu izuzetno nisko, brdo Visokaja Gorka u južnom delu ostrva sa 30 m visine je najviša tačka ostrva. Brdovit, izuzetno ispresecan jarugama, Mali Tajmir se postepeno uzdiže prema jugu. Severna obala je niska i znatno je razuđenija u odnosu na južnu; ona predstavlja niz litica visine 6-15 m, sagrađenih od peščara, ispod koga se nalazi zona večnog snega i leda (permafrost). Kosine su podvrgnute intenzivnom rušenju.
Ostrvo je izgrađeno od fluvioglacijalnih i morskih taloga (pesak, glina). Pokriveno je pretežno mahovinama i lišajevima.
Na ostrvu teku četiri potoka dužine 5-6 km (Holodnij, Ilistij, Pravij Tundrovij, Prodolnij) i još nekoliko manjih. Većina od njih teče od juga prema severu.
Geografski objekti:
– Niski rt (мыс Низкий) visine do 1,5 m je krajnja zapadna tačka ostrva Mali Tajmir. Rt je kraj šljunkovite kose, koja se proteže 1,4 km prema severu paralelno sa obalom ostrva.
– Polarna stanica “Ostrvo Mali Tajmir” nalazi se na rtu Oglobina, na južnoj obali ostrva, 8 km jugoistočno od Niskog rta. Bila je u funkciji od 1943-1994. godine.
Napuštena polarna stanica “Ostrvo Mali Tajmir”
– Rt Murmanec (na topografskoj karti se zove rt Murmanca) je najjužnija tačka ostrva i to je kraća kosa koja se proteže prema zapadu. Obala severoistočno od rta u dužini od 6 km je strma. Dubina mora južno od rta Murmanec se postepeno povećava. Nedaleko od rta, na brdašcu, postavljena je spomen ploča.
– Rt Firfarova je najsevernija tačka ostrva Mali Tajmir i predstavlja niski završetak šljunkovite kose visine oko 5 m, koja deli lagunu od mora.
Susedna manja ostrva:
(1) Oktjabrjonak (Октябрёнок, oktobarčić)
Oktjabrjonok je okruglo ostrvo prečnika oko 1,3 km sa malim zalivom u južnom delu. Nalazi se 250 m severno od ostrva Mali Tajmir istočno od rta Namivnoj. Od ostrva Starokadomoskog Oktjabrjonok deli Mali moreuz. Jugoistočno od ostrva se nalaze mala bezimena ostrva i ostrvo Izmenčivij, koje je takođe manjih dimenzija od ostrva Oktjabrjonok. Najviša tačka ostrva je 10 m i na njoj se nalazi geodetska tačka. Na ostrvu nema reka i jezera.
(2) Izmenčivij (Изменчивый)
Izmenčivij se nalazi 300 m severno od ostrva Mali Tajmir, 2 km jugoistočno od ostrva Oktjabrjonok i nedaleko od ušća potoka Hladnij. Ima oblik slova “T”, pošto se u srednjem delu nalazi poluostrvo koje se pruža prema jugu. Dužina ostrva je oko 1,4 km. Ostrvo je okruženo peščanim plićakom koji ga spaja sa Malim Tajmirom. Obale su niske, a bitnih uzvišenja nema. Izmenčivij je potpuno pokriven ledom.
Osim pomenuta dva ostrva, bar još 12 bezimenih ostrva nalazi se duž severne obale ostrva Mali Tajmir.
OSTRVO STAROKADOMSKOG
Ostrvo Starokadomskog (Oстров Старокадомского) se nalazi u Laptevskom moru između ostrva Boljševik (27 km severozapadno) i ostrva Mali Tajmir (6,5 km jugoistočno). Od ostrva Boljševik ga razdvaja moreuz Jevgenova, a od ostrva Mali Tajmir Mali moreuz.
Površina ostrva je 110 km2. Dužina ostrva je 19 km, a proteže se u smeru jugozapad-severoistok. Geografski je podeljen na dva dela, povezana uskom prevlakom širokom samo 1 km. Jugozapadni deo ostrva Starokadomskog je brdovit, visine se kreću od 20-41 m, sa brojnim jezerima i potocima. Severoistočni deo ostrva je niži, visine se kreću od 2 do 9 m i uglavnom je pokriven močvarama; jezera i potoka ima malo.
Najveća jezera na ostrvu su Odinokoje i Zametnoje. Prvo se nalazi skoro u sredini severoistočnog dela, a drugo na zapadnoj obali jugozapadnog dela ostrva.
Ostrvo ima dve uvale. Na zapadnoj obali je uvala Jakovkina, a na istočnoj obali je uvala Somnenij (sumnji). Upravo između ove dve uvale je prevlaka koja spaja dva dela ostrva Starokadomskog.
Najjužnija tačka ostrva je Večni rt (ne vidi se na priloženoj karti), najsevernija tačka je Majski rt, a najzapadnija tačka je rt Konečnij. Takođe postoje još dva rta koja imaju imena. To su Zapadni rt u čijoj blizini se nalazi jezero Zametnoje i rt Torosnij, koji zatvara uvalu Somnenij sa istočne strane.
Veći deo ostrva pokriven je ledom, a na onim delovima ostrva koji to nisu od biljnog sveta ima samo mahovina i lišajeva. Leti na ostrvo dolaze da se gnezde ptice. Od životinja ima belog medveda i endemske vrste Laptevskog mora Laptevskog morža.
1913. godine ledolomci “Tajmir” i “Vajgač” pod komandom Borisa Vilkickog došli su do severoistočnih obala Severne zemlje. 8. septembra 1913. godine tokom pešačkog izviđanja ostrva Mali Tajmir lekar ekspedicije Leonid Starokadomskij (1875-1962) prvi je video na horizontu obalu ostrva, koje je kasnije nazvano po njemu.
Međutim, posada Vilkickog se nije iskracala na ostrvo, a prvi koji su to uradili bili su članovi ekspedicije norveškog istraživača Roalda Amundsena 1919. godine. Prva tačna karta ostrva sastavljena je 1930-1932. godine, kada su na ostrvu boravili sovjetski istraživači geograf Ušakov i geolog Urvancev, koji su sastavili kartu cele Severne zemlje.
Susedna mala ostrva:
(1) Kosa Pregradnaja (Коса Преградная)
Kosa Pregradnaja je duga i uska ostrvska peščana kosa, koja okružuje severnu polovinu ostrva Starokadomskog sa zapadne strane. Ima uzak oblik, a dugačka je čak 7 km. Mestimično je pokrivena ledom. Između kose i ostrva Starokadomskog je peščani plićak. Malo južnije je uvala Jakovkina.
(2) Kosa Zaščtitnaja (Коса Защитная, zaštitna kosa)
Gotovo identična Pregradnoj kosi je Zaščitnaja kosa, samo što se nalazi sa istočne strane severne polovine ostrva Starokadomskog između rtova Majski i Torosnij. 4 km severozapadno od nje nalaze se Majska ostrva. Ova uska kosa je nešto duža i ima 9 km dužine. Kosa je niska, bez ikakvih uzvišenja. Izgrađena je od peščara. Između kose i ostrva Starokadomskog je peščani plićak.
Majska ostrva
Grupa od devet ostrva severno od ostrva Starokadomskog. Sastoji se od dve kose, ostrva Vesennij i još šest bezimenih manjih ostrva. Protežu se od juga prema severu na rastojanju oko 4 km. Imaju oblik polumeseca, otvorenog prema zapadu. Veći deo je pokriven peskom. Pojedina ostrva grupe spojena su peščanim plićacima. Bitnih uzvišenja nemaju. Delimično su pokrivena ledom.
(3) Vesennij (Весенний, prolećno ostrvo)
Udaljeno je 1,5 km od Majskog rta, najsevernije tačke ostrva Starokadomskog. Izduženog je oblika, oko 800 m dugačko i do 360 m široko. Nalazi se u zajedničkom plićaku sa ostalim ostrvima arhipelaga, nisko, ravno, u zapadnom delu pokriveno peskom, na severoistok se proteže plićak. Većim delom godine je okovan ledom koji se nalazi uz ostrvo Starokadomskog.
(4) Steg (Стяг, barjak)
Steg je ostrvska kosa. Udaljena je nešto više od 3 km severno od ostrva Starokadomskog. Najsevernije je ostrvo grupe Majskih ostrva. Sa juga do centralnog dela kose primaknuta su dva bezimena ostrva, spojena peščanim plićakom. Ima veoma uzak, izdužen nepravilan oblik sa nekoliko “krivina”. Dužina kose je oko 3,5 km. Kosa je niska bez bitnih uzvišenja.
(5) Krilata kosa (Крыла́тая коса)
Još jedna ostrvska kosa. Nalazi se 2 km severno od ostrva Starokadomskog. Najistočnije je ostrvo grupe Majskih ostrva. Jugozapadno od kose počinje peščani plićak koji je spaja sa dva bezimena ostrva i ostrvom Vesennij. Ima veoma uzak, istegnut od severozapada prema jugoistoku oblik dužine oko 3 km. Kosa je niska bez bitnih uzvišenja. Delimično je pokrivena ledom. Veći deo kose zauzima neučvršćeni pesak.
Pored opisanih, postoje bezimena ostrva u uvali Somnenij, gde se nalazi jedno veće močvarno ostrvo i još nekoliko veoma malih. U uvali Jakovkina nalazi se još jedno bezimeno ostrvo.
