Britanska Devičanska ostrva (engleski British Virgin Islands, skraćeno BVI) su grupa od oko 60 ostrva i grebena u Malim Antilima, u Karipskom moru, istočno od Portorika i deo su Britanskih prekomorskih teritorija. Zajedno sa Američkim Devičanskim ostrvima čine arhipelag Devičanska ostrva.

Zastava Britanskih Devičanskih ostrva

Geografija

Područje Britanskih Devičanskih ostrva obuhvata oko 60 tropskih karipskih ostrva, različite veličine od najvećeg ostrva Tortole dugačkog 20 km i širokog 5 km do sitnih nenaseljenih ostrvaca. Nalaze se u arhipelagu Devičanska ostrva, oko 1 km od Američkih Devičanskih ostrva (toliko je rastojanje između ostrva Great Thatch u Britanskim Devičanskim ostrvima do ostrva St. John u Američkim Devičanskim ostrvima) i 95 km od Portorika. Oko 95 km istočno nalazi se ostrvo Sombrero koje pripada Angvili. Atlantski okean se nalazi istočno od ostrva, a Karipsko more zapadno.

Ukupna površina svih ostrva je samo 150 km², a najveće ostrvo Tortola ima 55,72 km² površine ili 37% od ukupne površine. Još dva ostrva imaju površinu preko 20 km², površinu od 10-20 km² nema nijedno ostrvo, a njih osam ima površinu od 1-10 km². Koliko je ovo mali arhipelag govori podatak da Grčka ima 23 ostrva površine veće od 150 km², a hrvatsko ostrvo Hvar je po površini duplo veće od Britanskih Devičanskih ostrva! Od najzapadnijeg ostrva Little Tobago do najistočnije Anegade ima 65 km, ali je potrebno istaći da od Anegade do najbližeg sledećeg ostrva grupe ima skoro 20 km.

Ostrvo Anegada, koje je odvojeno od glavne grupe ostrva, građeno je od korala i krečnjaka i relativno je nisko, dok su ostala ostrva vulkanskog porekla, brežuljkasta i brdovita. Najviša tačka na ostrvima je Mount Sage (521 m) i nalazi se na Tortoli.

Klima je suptropska i vlažna, ali su temperature ublažene pasatima. Temperatura se vrlo malo menja tokom godine. U glavnom gradu, Road Townu, tipična dnevna najviša temperatura je leti oko 32°C, a zimi 29°C. Tipična dnevna najniža temperatura je leti oko 24°C, a zimi 21°C. Godišnja količina padavina je oko 1.150 mm, pri čemu padavina ima više na brdima nego na obali. Najviše padavina ima od septembra do novembra (što se poklapa i sa sezonom uragana i oluja), dok su najsuvlji meseci februar i mart. Sezona uragana i tropskih oluja traje od jula do oktobra.

Prirodne zalihe pitke vode su ograničene, uz izuzetak reka koje leti presuše i izvora na Tortoli. Najznačajniji izvori pitke vode su bunari i kišnica.

Istorija

U I veku p.n.e. ostrva naseljavaju Arawak Indijanci iz Južne Amerike, mada postoje nalazi da su ostrva bila naseljena još u XV veku p.n.e. Arawak Indijanci su se zadržali na ostrvima sve do XV veka, kad ih je pokorilo mnogo agresivnije pleme Karibi sa Malih Antila.

Kristifor Kolumbo je 1493. godine “otkrio” Devičanska ostrva za Evropljane. Ostrva je nazvao Santa Úrsula y las Once Mil Vírgenes (Sveta Ursula i 11.000 devica). Ime je kasnije skraćeno u Devičanska ostrva. Zvaničan naziv teritorije je i dalje jednostavno Devičanska ostrva, mada je prefiks Britanska često u upotrebi. Ovo ih obično razlikuje od susedne američke teritorije, koja je 1917. godine promenila ime iz Danska zapadna Indija u Devičanska ostrva SAD. Međutim, lokalni istoričari to osporavaju, ukazujući na razne publikacije i javne zapise koji potiču iz perioda između 21. februara 1857. godine i 12. septembra 1919. godine, gde se teritorija naziva Britanska Devičanska ostrva. Vladine publikacije na Britanskim Devičanskim ostrvima i dalje počinju nazivom Teritorija Devičanskih ostrva, na pasošima piše Devičanska ostrva, a i svi zakoni počinju tim rečima. Štaviše, ustavna komisija je izrazila mišljenje da “treba uložiti sve napore” kako bi se ohrabrila upotreba naziva “Devičanska ostrva”. Međutim, razna javna i kvazi-javna tela i dalje koriste naziv Britanska Devičanska ostrva ili opšteprihvaćenu skraćenicu BVI, kao naprimer BVI Finance, BVI Electricity Corporation, BVI Tourist Board, BVI Athletic Association, BVI Bar Association i druge. Britanska vlada je 1968. godine objavila memorandum kojim se zahtevalo da na poštanskim markama bude naznačeno Britanska Devičanska ostrva (dok je prethodno bilo samo Devičanska ostrva), praksa koja se i danas sprovodi. Ovo je bilo potrebno da bi se sprečila konfuzija koja je usledila nakon uvođenja američkog dolara kao sredstva plaćanja na teritoriji 1959. godine, a samim tim se pojavljivala na markama za označavanje vrednosti.

Španske trupe su 1555. godine pobedile Karibe i u idućim decenijama su ih istrebili. Prvi Evropljani koji su naselili ova ostrva bili su Holanđani. Oni su 1648. godine osnovali stalno naselje na ostrvu Tortola godine i često su se sukobljavali sa Špancima koji su bili bazirani na susednom Portoriku. 1672. godine Engleska je osvojila Tortolu od Holanđana, a zatim je anektirala Anegadu i Virgin Gordu 1680. godine. Danci su u međuvremenu od 1672-1733. godine preuzeli kontrolu nad susednim ostrvima Saint Thomas, Saint John i Saint Croix (današnja Američka Devičanska ostrva).

Španci su ostrva otkrili, ali ih nikada nisu naselili, a narednih godina su se Englezi, Holanđani, Francuzi, Španci i Danci borili za kontrolu nad regionom, koje je kasnije postalo metom napada gusara.

Britanska ostrva uglavnom su smatrana strateškim posedom. Britanci su na ostrvima sproveli uzgoj šećerne trske, koja je postala glavna kultura i izvor prihoda. Iz Afrike je za rad na plantažama šećerne trske prisilno doveden veliki broj robova. Ostrva su privredno napredovala do sredine XIX veka, kada je u kombinaciji ukidanja ropstva u Britanskom carstvu 1834. godine, serije razornih uragana i porasta uzgoja šećerne repe u Evropi i SAD došlo do značajnog smanjenja uzgoja šećerne trske, što je dovelo do ekonomskog pada.

1917. godine Amerikanci su od Danaca kupili njihov deo Devičanskih ostrva za 25 miliona dolara. Ekonomske veze sa američkim ostrvima dovele su do toga da su Britanska Devičanska ostrva 1959. godine usvojila američki dolar kao svoju valutu.

Britanskim Devičanskim ostrvima različito se upravljalo ili kao delom Britanskih ostrva zavetrine ili sa Sent Kitsa i Nevisa, sa administratorom koji je predstavljao britansku vladu na ostrvima. Ostrva su status odvojene kolonije stekla 1960. godine, a postala su autonomna 1967. godine novom funkcijom glavnog ministra. Od šezdesetih godina XX veka ostrva su se od privrede tradicionalno zasnovane na poljoprivredi okrenula turizmu i finansijskim uslugama, postajući jedno od najbogatijih područja na Karibima. Ustav ostrva menjan je 1977, 2004. i 2007. godine, dajući mu veću lokalnu autonomiju.

2017. godine ostrva je pogodio uragan Irma, tom prilikom poginule su četiri osobe, a materijalna šteta bila je ogromna.

Road Town, glavni grad Britanskih Devičanskih ostrva

Stanovništvo

Po proceni za 2019. godinu, na Britanskim Devičanskim ostrvima živelo je 30.030 stanovnika, ili oko 200 stanovnika/km².  Poslednji popis obavljen je 2010. godine i tada je popisano 28.054 stanovnika. Oko 90% stanovništva su potomci afričkih robova koje su Englezi doveli za rad na plantažama šećerne trske. Na ostrvima su prisutne gotovo svi oblici hrišćanskih religija zapadne provenijencije, a manje od 4% pripadaju nekim drugim religijama ili su deklarisani ateisti.

Istorijski posmatrano, početkom XX veka na ostrvima je živelo oko 5.000 stanovnika. 1946. godine bilo ih je oko 6.500, a najveći porast je usledio posle 1980. godine. Od te godine, pa u narednih 20 godina broj stanovnika se udvostručio sa 11.000 na 23.000.

Zanimljivo da je od ukupnog broja stanovnika samo 39% rođeno na Britanskim Devičanskim ostrvima! Značajna je populacija rođena u Gvajani (7,2%), Sent Vinsentu i Grenadinima (7,0%), Jamajci (6,0%),  SAD (5,5%), Dominikanskoj Republici (5,4%), Američkim Devičanskim ostrvima (5,3%), Sent Kitsu i Nevisu i Dominiki. Samo šest od oko 50 ostrva je naseljeno: Tortola (23.491 ili 84%), Virgin Gorda (3.930 ili 14%), Jost Van Dyke (298), Anegada (285), Cooper Island (26) i Great Camanoe Island (6), a preostalih 18 stanovnika živelo je na jahtama. Po drugim podacima naseljeno je 16 ostrva, ali ovo su zvanični podaci iz popisa.

Privreda

Privreda, koja je jedna od najstabilnijih u području, jako je zavisna od turizma i od njega potiče oko 45% društvenog proizvoda na ostrvima. 1998. godine ostrva je posetilo oko 350.000 turista, od toga je većina bila iz SAD. Nakon toga, na ostrvima se osećaju posledice ukupne stagnacije privrede SAD kroz nešto smanjeni dolazak turista. Od sredine osamdesetih godina prošlog veka ostrvska uprava je otvorila mogućnost osnivanja tzv. firmi sa “poštanskim sandučićem”. Takse za osnivanje takvih firmi postale su vrlo važan deo prihoda ostrva. Krajem 2000. godine bilo je registrovano oko 400.000 takvih firmi na ostrvima.

Najvažnija grana poljoprivrede je stočarstvo. Loš kvalitet tla omogućuje samo ograničeno snabdevanje domaćeg stanovništva.

Privreda Britanskih Devičanskih ostrva usko je povezana sa Američkim Devičanskim ostrvima, a od 1959. godine zvanično sredstvo plaćanja je američki dolar.

Saobraćaj

Glavni aerodrom “Terrance B. Lettsome” je na ostrvu Beef, koje se nalazi pored istočnog kraja ostrva Tortola. Dva ostrva spojena su mostom “Queen Elizabeth II”.

Na ostrvima Virgin Gorda i Anegada postoji manji aerodromi.

Privatne čarter letove organizuje kompanija “Island Birds”, koja leti direktno do sva tri ostrva sa svih glavnih aerodroma u Karibima.

Helikopteri se koriste do ostrva koja nemaju aerodromsku pistu. Jedina helikopterska kompanija stacionirana na Britanskim Devičanskim ostrvima je “Antilles Helicopter Services”.

Glavna luka nalazi se u gradu Road Town na Tortoli. Na karti niže prikazane su brodske linije unutar Britanskih Devičanskih ostrva, kao i one koje ih povezuju sa susednim Američkim Devičanskim ostrvima.

Po jednim podacima na ostrvima ima 113 km automobilskih puteva, a po drugim podacima ima 200 km puteva i svi su navodno asfaltirani (podatak je iz 2007. godine)! Kao i u Velikoj Britaniji i na Američkim Devičanskim ostrvima, tako se i na Britanskim Devičanskim ostrvima vozi levom stranom. Uprkos tome, skoro svi automobili imaju volan na levoj strani, budući da su uvezeni iz SAD. Putevi su često prilično strmi, uski i vijugavi, a kolovoz može biti problem kada pada kiša.

Međunarodni aerodrom “Terrance B. Lettsome” na ostrvu Beef

Karta brodskih linija

SPISAK OSTRVA U SASTAVU BRITANSKIH DEVIČANSKIH OSTRVA

  1. Tortola sa ostrvom Beef    55,72 km²

  2. Anegada                            39,32 km²

  3. Virgin Gorda                     21,90 km²

  4. Jost Van Dyke                    8,34 km²

  5. Peter Island                       4,30 km²

  6. Great Camanoe Island        3,42 km²

  7. Guana Island                       2,97 km²

  8. Norman Island                    2,52 km²

  9. Cooper Island                     1,37 km²

10. Great Thatch                       1,14 km²

11. Ginger Island                       1,05 km²

12. Scrub Island                       0,96 km²

13. Great Tobago                      0,86 km²

14. Salt Island                          0,77 km²

15. Prickly Pear                         0,69 km²

16. Round Rock                        0,66 km²

17. Little Jost Van Dyke           0,63 km²

18. Frenchman’s Cay                 0,59 km²

19. Mosquito Island                  0,51 km²

20. Great Dog                          0,40 km²

21. Necker Island                      0,29 km²

22. Little Thatch                     221.801 m²

23. Little Tobago                    213.470 m²

24. Fallen Jerusalem                199.781 m²

25. George Dog Island           178.532 m²

26. Buck Island                       178.411 m²

27. Little Camanoe                 166.678 m²

28. Dead Chest                       137.787 m²

29. Eustasia Island                  110.938 m²

30. West Dog                          109.279 m²

31. Green Cay                           58.643 m²

32. Sandy Cay/Belamy Cay       51.939 m²

33. Pelican Island                     43.411 m²

34. Pelican Cay                         27.570 m²

35. West Seal Dog                    23.049 m²

36. Marina Cay                         16.892 m²

37. Cockroach Island                15.202 m²

38. Carrot Rock                        12.693 m²

39. East Seal Dog                       8.951 m²

40. Diamond Cay                        5.315 m²

41. Cable Rock                           4.580 m²

42. Saba Rock                             1.870 m²

Ukupno: 150,178166 km². Napomena: površina Round Rocka je pogrešna.

T O R T O L A

Tortola je najveće i najneseljenije među Britanskim Devičanskim ostrvima. Ostrvo je dugačko 18 km, a širina varira od 2-6 km. Na Tortoli se nalazi najviši vrh Britanskih Devičanskih ostrva, Mount Sage (podaci o visini se razlikuju 521 m, 523 m, 530 m). Nastala vulkanskom aktivnošću Tortola leži blizu raseda, tako da su slabiji zemljotresi česti.

Po lokalnom verovanju, Kristifor Kolumbo je ostrvo nazvao Tórtola, što na španskom znači grlica. To, međutim, nije tačno, Kolumbo je ostrvo nazvao Santa Ana, tj Sveta Ana. Holandski kolonisti nazvali su ostrvo Ter Tholen, po ostrvu Tholenu pored jugozapadne obale Holandije. Kada su ga Britanci osvojili, ime je promenjeno u Tortola.

Španci su učinili prve pokušaje da nasele ostrvo, ali su gusari kao što su Crnobradi i Kapetan Kidd bili prvi stalni stanovnici. Krajem XVI veka Englezi, koji su uspešno naselili to područje uprkos osporavanju Holanđana, osnovali su stalnu plantažnu koloniju na Tortoli i okolnim ostrvima. Naseljenici su na ostrvu razvili za industriju šećerne trske, sa velikim plantažama koje su zavisile od rada afričkih robova. Većina ranih doseljenika došla je krajem XVIII veka: lojalisti iz Trinaest kolonija (britanske kolonije uspostavljene duž atlantske obale Severne Amerike) posle Američke revolucije su ovde dobili od Krune zemljište. Sa sobom su poveli i robove, čiji broj je nadmašio broj britanskih kolonista. Industrija šećera dominirala je ekonomskom istorijom Tortole duže od jednog veka.

Početkom XIX veka, nakon što je Britanija ukinula trgovinu robovima, Kraljevska mornarica je patrolirala Karipskim morem kako bi presrela nelegalne brodove sa robovima. Kolonija je naselila oslobođene Afrikance sa ovih brodova na Tortoli, u tada neuređenom području Kingstown. Početkom XIX veka u ovoj zajednici podignuta je crkva St. Phillip’s, kao jedna od prvih slobodnih crkava crnaca u Americi.

Nakon ukidanja ropstva u Britanskim kolonijama 1834. godine, plantažeri su se našli u problemu da zarade na proizvodnji šećera, pošto su ostali bez besplatne radne snage. U to vreme, Kuba i pojedine južnoameričke države su i dalje držale robove na plantažama šećerne trske. Pored toga, došlo je do promene u industriji šećera, pošto su Engleskoj i SAD počeo uzgoj šećerne repe. Tokom perida pada uzgoja šećerne trske, Britanska Devičanska ostrva napustio je znatan deo bele populacije plantažera.

1867. godine ostrvo je pogodio zemljotres, nakon čega je usledio cunami.

Krajem sedamdesetih godina XX veka britanski biznismen Ken Bates pokušao da uzme u u zakup na 199 godina veliki deo ostrva. Lokalni aktivista Noel Lloyd predvodio je protestni pokret, koji je  prisilio vlast da odustane od plana. Danas je park na Tortoli nazvan u njegovu čast i tu se nalazi i njegova statua.

Šteta koju je pričinio uragan “Irma” u Road Townu

6. septembra 2017. godine Tortolu je pogodio uragan “Irma”. Kako je opisao reporter “Sky Newsa”, područje istočnog dela Tortole izgledalo je kao ratna zona; nijedna zgrada nije prošla bez oštećenja, jahte, automobili i ogromni teretni kontejneri bili su raštrkani su u svim pravcima, a to je samo jedno područje ostrva.

8. septembra Velika Britanija je poslala Royal Engineers i komandose da uspostave red i zakon i satelitsku komunikaciju sa svetom. Više pomoći se očekivalo u narednih dan-dva, ali brod koji je prevozio značajniju pomoć pristigao je tek posle dve nedelje. Velika Britanije je odvojila 32 miliona £ za pomoć Karibima postradalim u uraganu.

Broj stanovnika Tortole je 23.908 (a to je oko 84% stanovnika teritorije), od čega u glavnom gradu Britanskih Devičanskih ostrva Road Townu živi 9.400.

Ostrvo Tortola je glavna košarkaška destinacija na Karibima, tu su održana tri od poslednja četiri Prvenstva Kariba. Popularan je i konjički sport, a “Ellis Thomas Down” je jedan od tri hipodroma u regionu.

Privreda je zasnovana pretežno na pružanju finansijskih usluga i sedište je brojnih offshore kompanija. 1948. godine osnovan je “Citco”, privatni hedž fond (hedge fund), posebna vrsta investicionog fonda, danas sa sedištem na Tortoli. To je najveći svetski hedž fond koji upravlja sa preko trilion dolara.

Stanovnici Britanskih Devičanskih ostrva su među najbogatijim u Istočnim Karibima. Značajan broj radnika dolazi sa drugih karipskih ostrva.

Do Tortole se stiže avionom, a aerodrom se nalazi na susednom ostrvu Beef, sa kojim je Tortola povezana mostom. Što se tiče brodskog prevoza, postoji veza iz luka Road Town i West End sa Američkim Devičanskim ostrvima (luke Charlotte Amalie i Red Hook na ostrvu St. Thomas i Cruz Bay na ostrvu St. John). Na ostrvu se za prevoz koristi taksi.

Najlepše plaže se nalaze na severnoj obali ostrva: Smuggler’s Cove, Long Bay, Cane Garden Bay, Brewer’s Bay, Josiah’s Bay i Lambert. Sem toga, dostupne su razne aktivnosti na moru, kao što su jedrenje, surfovanje, ronjenje, kite boarding itd. Mnogi turisti posećuju istorijska nalazišta i šetaju po parkovima. Ostrvo redovno posećuje veliki broj kruzera.

Cane Garden Bay

Turisti mogu da razgledaju ruševine brojnih tvrđava, međutim do većine od njih se teško stiže, zarasle su u šumi i slično. To su Fort Burt, Fort Charlotte, Fort George, Fort Purcell (“the Dungeon”) i Whelk Point Fort.

Slična situacija je sa ruševinama zgrada u zalivima Cooper i Cooten, a gotovo ništa nema da se vidi na lokacijama Hunthum’s Ghut, Larmer Bay i Josiah’s Bay plantaža. Sledi opis tri lokacije.

Fort Recovery

Lokacija je prvobitno bila tvrđava od zemlje, koju je verovatno sagradio holandski privatnik Joost van Dyk 1620. godine, kada je okončano primirje koje je dotle postojalo između Holanđana i Španaca stacioniranih na Portoriku.

Negde između 1623. i 1630. godine Fort Recovery se možda koristio kao kasarna za ranjene i bolesne vojnike; odatle verovatno potiče ime za tvrđavu (recovery=oporavak). 

Tvrđava je kasnije napuštena nakon što je teritorija pala u ruke Britanaca koji su preuzeli kontrolu nad ostrvom 1672. godine.

Vetrenjača Mount Healthy

Ova vetrenjača na severnoj strani Tortole koristila se tokom uzgoja šećerne trske za njeno drobljenje. Nakon propasti industrije šećera početkom XIX veka vetrenjača je prestala da se koristi i vremenom je propala. Koristila se i za potrebe proizvodnje ruma u obližnjem Brewer’s Bayu. Jedan od vlasnika vodenice bio je Balziel Hodge, sin ozloglašenog Arthura Williama Hodgea (1763-1811), verovatno jedinog Britanca koji je osuđen na smrt vešanjem zbog ubistva roba.

Danas je lokacija nacionalni park.

St. Phillip’s Church (“the African Church”)

“Afričku crkvu” su podigli 1840. godine Afrikanci oslobođeni sa ilegalnih brodova koji su prevozili robove. Ne koristi se decenijama i trenutno se restaurira.

GPS koordinate: 18°25′50″ N, 64°37′45″ W.

B E E F

Ostrvo Beef se nalazi istočno od ostrva Tortola, a dva ostrva su povezana mostom “Kraljice Elizabete” (Queen Elizabeth Bridge) dugačkim 70 m. Nisam pronašao podatak o površini ostrva Beef, ali sam ustanovio da je njegova površina ušla u površinu ostrva Tortola. Računanjem sa Google Eartha dolazi se do približnog podatka da je površina ostrva Beef oko 4 km². Ostrvo je nepravilnog oblika i dugačko je oko 4,5 km. Vrlo je nisko, sa najvišom kotom od 18 m.

Most “Kraljice Elizabete”

Ostrvo je Beef je najpoznatije po tome što se na njemu nalazi međunarosni aerodrom “Terrance B. Lettsome”. Aerodromska pista se nalazi u severnom delu ostrva i proteže se celom širinom ostrva.

Trellis Bay se nalazi na pešačkoj udaljenosti istočno od aerodroma. To je malo mesto, sa prodavnicom, kafićem, suvenirnicom i plažom. Long Bay se nalazi zapadno od aerodroma, ali tu nema sadržaja.

Istočni deo ostrva je nenaseljen. Pre desetak godina u jugoistočnom delu ostrva bila je predviđena izgradnja hotela sa pet zvezdica i golf terena, ali nakon protesta ekološke grupe projekat je odbačen. Viši sud je kasnije doneo odluku da je projekat legalan.

Plaža Long Bay

GPS koordinate: 18°26′35″ N, 64°32′00″ W.

B E L L A M Y   C A Y

Bellamy Cay se nalazio u zalivu Trellis Bay na ostrvu Beef. Ostrvce je dugačko samo 120 m, a od najbliže tačke na ostrvu Beef udaljeno je 180 m. Raniji naziv ovog ostrvca bio je Blanco Islet, po njegovom čuvenom stanovniku “Black Sam” Bellamyju, “princu gusara”.

U spisku ostrva nema Bellamy Caya. Približnim merenjem sa Google Eartha dolazi se do površine od svega 3.500 m² ili 0,35 ha.

Tokom većeg dela svoje vrlo kratke, ali izuzetno uspešne kampanje gusarstva 1716. i 1717. godine, Bellamy je koristio ovo ostrvce, koje se u to vreme zvalo Blanco Islet, kao svoju bazu operacija, dok su članovi posade koristili zaštitu zaliva Trellis za održavanje svoje flote brodova. Bellamy je shvatio da se sa ostrvca, kao i iz obližnjeg Sprat Pointa, mogu videti brodovi kako plove kroz kanal Sir Francis Drake. Njegov omiljeni plen su bili španski brodovi natovareni blagom namenjenim isključivo za kralja i kraljicu Španije.

Početkom pedesetih godina XX veka ovo ostrvce kupio je Władisław (Wladek) Wagner, “prvi poljski jedriličar”, koji je napustio Poljsku 1932. godine da bi plovio svetom i koji se na kraju nastanio u zalivu Trellis, gde je izgradio brodogradilište pored većine zgrada koje sada postoje na Bellamy Cayu, gde je vodio mali restoran i hotel.

Od sedamdesetih godina XX veka na ostrvcetu se nalazi restoran i bar “The Last Resort”, čiji je vlasnik bio Tony Snell, britanski ratni heroj iz II svetskog rata. Bellamy Cay se nalazi vrlo blizu aerodroma na ostrvu Beef. Njegovi jedini stanovnici su vlasnici i osoblje restorana. Bellamy Cay nije povezan na električnu, vodovodnu i komunikacionu mrežu Britanskih Devičanskih ostrva, pa ostrvo proizvodi sopstvenu struju i vodu preko vetrogeneratora, solarnih ćelija i dizel agregata.

GPS koordinate: 18°26′54″ N, 64°31′58″ W.

B U C K

Buck je privatno ostrvo. Po podacima iz 2012. godine to je drugo najskuplje privatno ostrvo na svetu. 2017. godine ostrvo je ponuđeno na prodaju po ceni od 30 miliona američkih dolara.

Nalazi se oko 190 m istočno od ostrva Tortola, odnosno oko 2 km jugozapadno od ostrva Beef. Dužina ostrva Buck je blizu 1 km, najveća širina je 280 m, a površina je 178.411 m², odnosno blizu 18 ha.

Prethodni vlasnik je počeo izgradnju mosta koji bi povezao ostrvo Buck sa ostrvom Tortola (dobro se vidi na priloženoj slici), ali je izgradnja prekinuta kada je doznao da su po zakonima Britanskih Devičanskih ostrva sve plaža javne i da bi svako mogao da pređe most i da se kupa na ostrvskim plažama. Ostrvo takođe ima i avionsku pistu, sada u ruševinama.

Kuriozitet je da u susednim Američkim Devičanskim ostrvima postoje dva ostrva istog naziva, jedno blizu ostrva St. Croix, a drugo blizu ostrva St. Thomas.

GPS koordinate: 18°25′27″ N, 64°33′30″ W.

N A N N Y   C A Y

Nanny Cay je nastao spajanjem nekadašnjih ostrvaca Big Cay, Little Cay i Miss Peggy Cay, oko 4 km jugozapadno od Road Towna. Sedamdesetih godina XX veka oni su spojeni u jedinstvenu kopnenu masu zbog izgradnje marine i letovališta. Sa Tortolom je spojeno kratkim mostom. Danas na ostrvu postoje izgrađeni marina, hotel, restorani i gradske kuće.

Tokom osamdesetih i devedesetih godina XX veka Nanny Cay je bio predmet stečaja duže od 12 godina, što je najduži stečaj u istoriji “Barclays Banke”. Sadašnji vlasnici, Cameron McColl, John McCoach i Graeme Scott kupili su ostrvo od banke.

Danas, Nanny Cay ima marinu i brodogradilište u kojem se nalaze vezovi za 180 jedrilica i jahti i dva lifta za brodove kapaciteta 50 i 70 tona sa skladištem za 200 plovila. Takođe je tu hotel sa 40 soba i nove kuće pored mora za kupovinu i zakup, dva restorana, mali supermarket, prodavnice i butici, radnja sa ronilačkom opremom, centar za vodene sportove, teretana i spa centar.

GPS koordinate: 18°23′55″ N, 64°38′00″ W.

F R E N C H M A N ‘ S   C A Y

Frenchman’s Cay je povezan sa glavnim ostrvom Tortola vrlo kratkim mostom u njegovom zapadnom delu (West End). Ostrvo je približno dugačko 1,6 km, široko je oko 460 m i ima površinu 0,59 km². Frenchman’s Cay ima brojne kuće, dva restorana, marinu i hotelski kompleks “Frenchman’s Cay”.

GPS koordinate: 18°23′00″ N, 64°42′00″ W.

L I T T L E   T H A T C H

Little Thatch jeostrvo u privatnom vlasništvu na kome je izgrađeno letovalište. Nalazi se 580 m južno od zapadnog kraja Tortole, a 420 m zapadno od ostrva Frenchman’s Cay. Dugačko je 1 km, najveća širina je 340 m, a površina ostrva iznosi 22 ha.

Ostrvo su u decembru 2014. godine John i Jill Maynard prodali vlasnicima firme OtterBox, Curtu i Nancy Richardson.

Iako reč thatch u prevodu sa engleskog znači slama, pokrivati slamom, veruje se da je nazvano po čuvenom gusaru Edwardu Teachu (poznatijem kao “Blackbeard“, Crnobradi), mada gotovo da ne postoje dokazi da je on ikada boravio na Devičanskim ostrvima.

Ostrvo je stanište najmanjeg gekona.

GPS koordinate: 18°22′53″ N, 64°43′00″ W.

G R E A T   T H A T C H

U prvom planu je Great Thacht, a u pozadini je ostrvo St. John (Američka Devičanska ostrva)

Great Thatch je veće nenaseljeno ostrvo, koje se nalazi 650 m zapadno od krajnje zapadne tačke Tortole. Ostrvo je dugačko 3 km, relativno je usko, sem u centralnom delu, gde se prema jugu pruža poluostrvo i na tom delu je široko 900 m. Površina ostrva Great Thatch je 1,14 km², tako da spada među veća ostrva teritorije. Great Thatch je od svih ostrva teritorije najbliži Američkim Devičanskim ostrvima, od ostrva St. John u tom arhipelagu udaljen je 1 km.

I za njega se veruje da je ime dobio po čuvenom gusaru Crnobradom, Edwardu Teachu.

Iako je ostrvo trenutno nenaseljeno, ranije to nije bio slučaj i na njemu se nalazila carinarnica i razmenjivala se pošta sa Američkim Devičanskim ostrvima.

Ostrvo je bilo mesto značajnog čina građanske neposlušnosti 1856. godine, tri godine nakon što je britanska zajednica Britanskih Devičkih ostrva uglavnom pobegla tokom pobune 1853. godine. 24. novembra 1856. godine pod-blagajnik Tortole pokušao je da zapleni brod koji je pripadao stanovniku ostrva Thatch, zbog trgovine bez dozvole. Blagajnik je napadnut, a njegova posada je teško pretučena. Dva dana kasnije poslata su četiri policajca da uhapse prestupnike, ali nakon njihovog iskrcavanja na ostrvo preprečila im se masa od 40 do 50 ljudi. Oni su uporno insistirali na hapšenju, ali su i oni teško pretučeni. Sledećeg dana, grupa od oko 30 muškaraca, uglavnom seoskih zapovednika, od kojih je 12 bilo naoružano, iskrcalo se na ostrvo da bi ugušilo neposlušnost i uhapsilo počinioce nasilja. U ovom slučaju, zahvaljujući intervenciji misionara, koji su bili uticajni među stanovnicima, omogućeno je hapšenje bez daljeg nasilja. 

Na ostrvu postoje značajne ruševine, mada je do njih izuzetno teško doći, jer su staze do njih veoma zarasle. Ruševine verovatno potiču iz vremena kada su na ostrvu postojale plantaže šećerne trske, ali možda potiču iz nekog ranijeg perioda. Pretpostavlja se da su napuštene tokom ekonomskog kolapsa Britanskih Devičkih ostrva sredinom XIX veka, kada su napuštene brojne plantaže. Ruševina pokriva značajno imanje i pokazatelj je određenog bogatstva.

Nije jasno kada je objekat konačno u potpunosti napušten, pošto su na lokaciji pronađene boce kompanije “Portobello” iz Edinburgha (Škotska) koje sugerišu da bi to moglo biti tek 1907. godine. Cisterna na tom mestu ne pokazuje isti nivo propadanja kao slični delovi ruševina na Britanskim Devičanskim ostrvima za koje se zna da su napušteni tokom pedesetih godina XIX veka.

Ostrvo je ranije bilo formalno u privatnom posedu, ali ga je vlada Britanskih Devičanskih ostrva otkupila u septembru 1997. godine, i sada je nacionalni park.

Great Thatch je stanište grbavog anola (Anolis cristatellus vileiae), zabranjenog anola (anolis stratulus) i najmanjeg gekona.

GPS koordinate: 18°23′10″ N, 64°44′25″ W.

S A N D Y   C A Y

Sandy Cay je nenaseljeno ostrvo između Tortole i ostrva Jost Van Dyke. Mnogo je bliže ovom drugom ostrvu, u odnosu na koje se nalazi 1 km istočno. Dužina ostrva je 430 m, a površina je 5,2 ha (po drugim podacima 5,49 ha). Ostrvo je u vlasništvu “Laurence Rockefeller nekretnina”. 1. maja 2008. godine vlasništvo nad ostrvom preneto je na Nacionalni park Devičanskih ostrva. Prethodno je 2002. godine međunarodna nevladina organizacija Island Resources Foundation sprovela projekat iskorenjivanja crnih pacova sa ostrva.

Ostrvo je područje "upravljanog staništa". Na njemu se nalazi kratka pešačka staza, koja se održava uz pomoć lokalne nevladine organizacije sa ostrva Jost Van Dyke. Nacionalni park ima sklopljene ugovore sa Društvom za zaštitu sa ostrva Jost Van Dyke, koje redovno iz luke Little Harbour obilazi ostrvo, održava staze, često vrši brojanje ptica i uklanjanja đubre.

Stene na ostrvu imaju zelenkastu boju koja potiče od rude bakra. Ostrvo ima malo slano jezero u centru površine oko pola hektara.

Od životinjskog sveta na ostrvu ima dosta rakova pustinjaka, čija se populacija znatno uvećala nakon što su sa ostrva iskorenjeni crni pacovi. Ostrvo je stanište grbavog anola i najmanjeg gekona.

Ostrvo ima prelepu peščanu plažu na jugozapadnoj obali, ali nema nikakvih sadržaja (bar, kafić ili slično). I pored toga je veoma popularna lokacija za turiste koji krstare čamcima u okolini. Jedino postoji mesto za sidrenje tokom dana na zavetrinskoj (jugozapadnoj) strani ostrva.

Naziv Sandy Cay nosi još nekoliko manjih ostrva u Bahamima, kao i ostrvo u Hondurasu.

GPS koordinate: 18°26′10″ N, 64°42′33″ W.

S A N D Y   S P I T

Sandy Spit (spit=dugačak uzan podvodni sprud) je nenaseljeno ostrvce koje se nalazi 100 m južno od Green Caya. Prema wikipediji njegova površina manja je od pola akra, što znači 0,2 ha. Po približnim merenjima na Google Earthu dolazi se do površine od 0,5 ha ili oko 5.000 m².

Celo ostrvce je praktično jedna peščana plaža, sa malo zelenila u sredini. Sandy Spit ima izgled klasičnog rajskog “pustog ostrva” i fotografisano je za potrebe štampanih medija u brojnim reklamnim kampanjama. Ostrvo je popularno mesto za izletnike sa Tortole, St. Thomasa i St. Johna.

Nema mogućnosti za vez, ali je peščano dno pogodno za sidrenje.

Uragan Irma je nedavno gotovo izbrisao ovo ostrvo. Pola plaže je nestalo 12. septembra 2017. godine.

Ostrvo je stanište grbavog anola i najmanjeg gekona.

GPS koordinate: 18°27′00″ N, 64°42′31″ W.

G R E E N   C A Y

Green Cay, u prvom planu je Sandy Spit, levo se vidi kraj ostrva Little Jost Van Dyke

Green Cay je nenaseljeno ostrvce koje se nalazi 150 m istočno od ostrva Little Jost Van Dyke. Ostrvce je dugačko oko 380 m i im površinu blizu 6 ha.

Ostrvo je stanište jedne vrste zmija, grbavog anola i najmanjeg gekona.

GPS koordinate: 18°27′12″ N, 64°42′30″ W.

LITTLE JOST VAN DYKE

Little Jost Van Dyke je u gornjem levom uglu

Little Jost Van Dyke (kolokvijalno Little Jost) je malo ostrvo 200 m istočno od ostrva Jost Van Dyke. Ostrvo je dugačko 1,7 km, široko je do 1 km i ima 0,63 km² površine.

Ostrvo je u sastavu nacionalnog parka “Diamond Cay”, na njemu se gnezde morske ptice, između ostalih čigre i pelikani.

Mesta za ronjenje nalaze se na lokaciji Twin Towers, nazvane zbog dve velike stene koje se uzdižu do 30 m visine. U vodama ostrva ima morskih golubova i tarpona.

Na južnoj obali ostrva nalazi se mali bar i restoran “B-Line”. Do šanka se može doći pristajući na ruševnom betonskom pristaništu koje je izgrađeno za neuspeli projekat skladišta goriva. Posluga bara su jedini stanovnici ostrva.

U XVIII veku na ostrvu je bila kolonija kvekera (religijski hrišćanski pokret). Tako je na ostrvu rođen John C. Lettsome (1744-1815), osnivač Medicinskog društva u Londonu.

GPS koordinate: 18°27′15″ N, 64°43′12″ W.

D I A M O N D   C A Y

Diamond Cay je ostrvce pored istočne obale ostrva Jost Van Dyke.

Toliko je blizu njega, da je tokom oseke spojeno sa njim peščanim sprudom.

Površina Diamond Caya je 5.315 m², odnosno oko 0,5 ha.

Ostrvo je od 1991. godine u sastavu nacionalnog parka “Diamond Cay”, na njemu se gnezde morske ptice, između ostalih čigre i pelikani.

GPS koordinate: 18°26′55″ N, 64°43′28″ W.

J O S T   V A N   D Y K E

Jost Van Dyke (ponekad kolokvijalno JVD ili Jost) je najmanje od četiri glavna ostrva Britanskih Devičanskih ostrva. Nalazi se oko 4,8 km severozapadno od ostrva Tortola u severnom delu arhipelaga Devičanska ostrva, a zapljuskuju ga vode Atlantskog okeana i Karipskog mora. Ostrvo je dugačko 6,3 km, najveća širina je 2,4 km, a površina je 8,34 km².

Poput većine susednih ostrva i Jost Van Dyke je vulkanskog porekla i brdovito. Najviša tačka ostrva je Majohnny Hill (321 m). Na priloženoj karti taj vrh zove se Mahony Hill (visina je u fitima).

Holandski privatnik iz XVII veka, Joost van Dyk, rani holandski doseljenik i bivši gusar koristio je luku Jost van Dyke kao bazu, možda je dao ime ostrvu. Međutim, činjenični dokazi za to ne postoje.

White Bay

Mada su Englezi osvojili današnja Britanska Devičanska ostrva 1672. godine, čini se da je ostrvo Jost Van Dyke uglavnom ignorisano do sredine XVIII veka. Tako na mapi kapetana Johna Waltona iz 1717. godine nisu ucrtani ni Jost Van Dyke ni Little Jost Van Dyke.

Ruševine objekta za proizvodnju šećera na grebenu iznad Great Harboura pružaju arheološke dokaze da je nekada šećerna trska bila uzgajana i prerađivana na ostrvu, mada verovatno ne u nekoj velikoj količini. 1815. godine na 0,57 km² zemljišta gajen je pamuk, sa godišnjom proizvodnjom od 21.000 funti. U tom trenutku na ostrvu je bilo 428 stanovnika (25 belaca, 32 slobodne osobe i 371 rob). Deset godina kasnije proizvodnja pamuka opala je na 17.000 funti, ali se stanovništvo ostrva uvećalo na 506 (34 belca, 76 slobodne obojene osobe i 397 robova, ne slaže se zbir za jednu osobu).

Slično drugim ostrvima u regionu, Jost Van Dyke je imao postepen i nepovratan ekonomski pad tokom XVIII veka. Zanimljivo je da se populacija ostrva i dalje povećavala (verovatno zbog slobodnog putovanja bivših robova nakon što su 1838. godine oslobođeni). Tako jedan istoričar navodi da je 1853. godine na ostrvu živelo 1.235 stanovnika, mada ih je iste godine 196 umrlo od kolere.

Od početka emancipacije, ostrvska zajednica pretežno se bavila ribarstvom i poljoprivredom. Proizvodnja ćumura bila je neophodna tokom plantažne proizvodnje, pošto je jaka vatra bila potrebna za proizvodnju šećera i ruma i postala je glavna privredna aktivnost. Od dvadesetih do šezdesetih godina XX veka oko 20.000 tona ćumura je izvezeno na Američka Devičanska ostrva.

Ljudi su radili zajedno na izgradnji ćumurane, a takva praksa se zadržala do današnjih dana. Ćumurane često predstavljaju mesto socijalnog okupljanja, žene mogu da iskoriste vatru za pečenje hleba ili plodova hlebnog drveta, dok muškarci pored ćumurane igraju domine.

Pomorski resursi takođe su bili od istorijskog značaja za stanovnike ostrva. Želja za trgovinom i društvenom interakcijom sa obližnjim ostrvima podstakla je razvoj pomorskih veština, kao što su jedrenje, ribolov, veslanje i izgradnja plovila.

Kao i ostatak Britanskih Devičanskih ostrva, i Jost Van Dyke je u septembru 2017. godine pogodio uragan “Irma” pete kategorije. Ostrvska brda bila su lišena vegetacije. Osnovna škola, zdravstvena ambulanta i dve benzinske pumpe su oštećene, dok je većina kuća uništena. Pošto je pomoć Velike Britanije i teritorijalne vlade bila vrlo skromna u nedeljama nakon uragana, stanovnici ostrva su se organizovali i osnovali su krizni štab u restoranu “Foxy’s”. Hrana iz drugih restorana i kuća doneta je u “Foxy’s”, u kome se nalazio jedini preživeli ostrvski frižider i generatori, pre nego što su ostale Kraljevski marinci popravili kasnije tog meseca. Stanovnici su pomoću spašene motorne testere očistili puteve i povezali udaljene delove ostrva.

Po popisu stanovništva iz 2010. godine, na ostrvu je živelo 298 stanovnika. Broj stanovnika se povećao u skladu sa rastom broja stanovnika Britanskih Devičanskih ostrva. 1991. godine na ostrvu je živelo svega 140 stanovnika. Ostrvo ima mladu populaciju,  blizu polovine stanovnika (46%) ima manje od 35 godina, a skoro 70% stanovnika mlađe je od 50 godina.

Na ostrvu rade osnovna i srednja škola. Po stanju iz 2011. godine đaci na ostrvu Jost Van Dyke pohađaju osnovnu školu i dva razreda srednje škola, a zatim nastavu pohađaju na ostrvu Tortola. Svakoga dana od ponedeljka do petka putuju brodom koji polazi u 7:00 h (vikendom je ovaj polazak u 8:00 h) sa njihovog ostrva i vraćaju se nazad brodom u 16:00 h. Pored ovih polazaka postoje još četiri, iz Great Harboura u 9:00 (vikendom u 9:30 h), 12:00, 14:00 i 17:00 h, a iz luke West End na Tortoli u 8:00 (vikendom u 9:00 h), 10:00, 13:00 i 18:00 h. Povratna karta košta 30 USD.

Little Bay

Takođe postoji brodska linija sa Američkim Devičanskim ostrvima, lukama Red Hook (ostrvo St. Thomas) i Cruz Bay (ostrvo St. John). Polasci sa ostrva Jost Van Dyke su svakoga dana sem četvrtka u 9:15 i 16:00 h (petkom u 15:00 h, nedeljom u 17:30 h). Polazak iz luke Red Hook je u 8:00 i 15:00 h (petkom u 14:00 h, nedeljom u 16:00 h), a iz luke Cruz Bay je pola sata kasnije u odnosu na ova vremena.

Jost Van Dyke je dobro posećeno ostrvo. Posetioci dolaze privatnim plovilima ili brodskim linijama sa ostrva Tortola, Saint Thomas i Saint John. Najposećenija destinacija je Great Harbour (ili Belle Vue). Plaža se proteže oko zaliva, sa nizom malih barova i restorana. Od kraja šezdesetih godina XX veka u zalivu je otvoren bar “Foxy’s”, koji je za jedriličare popularno mesto za zaustavljanje. “Foxy’s” i drugi barovi u Great Harbouru imaju skromnu posetu tokom godine, ali imaju na hiljade žurki tokom Novogodišnje noći (lokalno se zove “Noć Stare godine”, odnosno “Old Year’s Night”).

Great Harbour je jedna od najposećenijih luka Britanskih Devičanskih ostrva: 2008. godine blizu 7.000 plovila je prošlo kroz luku. Danas je turizam, a posebno jahting turizam, glavna grana privrede.

U susednom zalivu White Bay nalazi se bar “Soggy Dollar”, još jedan poznati beach bar na ostrvu. Ima reputaciju da je tu osmišljeno popularno piće Painkiller. Čudno ime “Soggy Dollar” (soggy=raskvašen, natopljen, vlažan) dobio je iz razloga što kada je izgrađen do njega nije bilo puta, a ni pristaništa (u međuvremenu je izgrađen put od Belle Vuea, ali pristaništa i dalje nema). Da bi stigli do plaže na kojoj se nalazi bar, jedriličari su morali da se usidre dalje od plaže, zatim da plivaju do obale i plate za piće vlažnim novčanicama. Danas je White Bay prepun barova i vrlo je popularno mesto na kome se zaustavljaju jahte iz Tortole, St. Thomasa i St. Johna. Izletničke grupe sa Američkih Devičanskih ostrva i manji izletnički brodovi česti su gosti ovog zaliva.

“Foxy’s Taboo”

Bubbly Pool

Na istočnoj obali ostrva nalazi se restoran “Foxy’s Taboo”, poznat kao mesto za ručak, poseduje bar i suvenirnicu. Tu je i pristanište za dnevne posetioce. U blizini se nalazi veoma popularna prirodna stenovita formacija nazvana bubbly pool (bazen sa mehurićima). Ime je dobilo po mehurićima koji se formiraju u prirodnom bazenu kada talasi jurnu u njega kroz prolaz između stena.

GPS koordinate: 18°27′00″ N, 64°44′45″ W.

G R E A T   T O B A G O

Great Tobago se nalazi oko 4 km zapadno od ostrva Jost Van Dyke. Ostrvo je dugačko u smeru sever-jug oko 1,5 km, najveća širina je u južnom delu i iznosi 1 km, a površina ostrva je 86 ha. Ostrvo ima strme litice, koje se pružaju dalje i ispod površine mora.

Od kraja prošlog veka Great Tobago, Little Tobago i susedne stene Mercurious i Watson Rocks su zaštićena područja. Great Tobago ima u Karibima treću po brojnosti populaciju morskih ptica koje se na njemu gnezde, kao što su crni brzan (fregata), smeđi nesit, actečki galeb i druge. Ostrva su dugi niz godina bila naseljena i kozama.

Oko ostrva postoji preko 15 mesta za ronjenje. Iako je ronjenje sa i bez boca oko ostrva dozvoljeno, sidrenje je zabranjeno iz razloga što su sve potencijalne lokacije za sidrenje koralni grebeni, koje sidro može da ošteti. Ukoliko se prekrši zabrana sidrenja, Pomorska policija Britanskih Devičanskih ostrva koja često patrolira tim područjem može izreći visoku novčanu kaznu. 

Pred kraj XX veka jedna kompanija sa susednih Američkih Devičanskih ostrva pokrenula je predlog o izgradnji otpada na ostrvu Great Tobago, ali je vlada Britanskih Devičanskih ostrva odbila taj predlog.

GPS koordinate: 18°26′45″ N, 64°49′30″ W.

L I T T L E   T O B A G O

Little Tobago (levo) i Great Tobago (desno)

Little Tobago se nalazi 1,7 km jugozapadno od ostrva Great Tobago. To je najzapadnije ostrvo među  Britanskim Devičanskim ostrvima. 6 km jugozapadno nalazi se najbliže ostrvo Američkih Devičanskih ostrva – Little Hans Lollik. Little Tobago je dugačak 860 m i ima površinu od 21 ha. Ostrvo ima strme litice, koje se pružaju dalje i ispod površine mora.

GPS koordinate: 18°25′50″ N, 64°50′45″ W.

G U A N A

Guana je jedno od retkih preostalih ostrva u privatnom vlasništvu. Ima sedam plaža se sitnim belim peskom, tropsku šumu, brda i doline. Ostrvo je uglavnom prirodni rezervat i ima malo letovalište. Guana je udaljena samo 500 m severno od istočnog kraja Tortole.

Ostrvo je nepravilnog oblika (meni liči na zmaja!), dugačko je 3,2 km, najveća širina u južnom delu je 2,5 km, a površina je tek nešto manja od 3 km². Najviši vrh ostrva sa 245 m visine je Sugarloaf Mountain (glava šećera).

U XVIII veku dve porodice kvekera došle su na Guanu kao deo “kveker eksperimenta” koji je trajao oko 45 godina na Britanskim Devičanskim ostrvima. Koristili su afričke robove i gajili su šećernu trsku. Kada su opozvani u SAD i Englesku, ostavili su za sobom dva topa, koja su i danas prisutna na ostrvu. Arheolozi su detaljno proučavali ruševine kvekera i otkrili su starije artefakte koji daju uvid u raniju istoriju ostrva.

Beth i Louis Bigelow iz Masačusetsa kupili su ostrvo Guana 1934. godine. Uz pomoć lokalnih muškaraca izgradili su šest kamenih kućica i osnovali su Guana Island Club. Njihovi gosti – profesionalci, intelektualci i svetski putnici – mesecima su dolazili, privučeni jednostavnim, ali raskošnim životom. Kako je rekao jedan gost: “Nema struje i tople vode, ali svi su obučeni za večeru”.

Henry i Gloria Jarecki kupili su ostrvo 1975. godine i započeli su sa unapređenjem smeštaja i drugih sadržaja sa ciljem održavanja istorijskog stila i ambijenta ostrva. U cilju očuvanja ostrva uspostavili su  dugoročni program obnove i zaštite flore i faune ostrva i vraćanje nekada uobičajenih vrsta.

Naučnici tvrde da Guana ima više biljnog i životinjskog sveta od bilo kog ostrva slične veličine u Karibima, a možda i u celom svetu. Ostrvo je stanište brojnih vrsta zmija, guštera, zelene iguane, grbavog anola, najmanjeg gekona itd. Program obnove vratio je istrebljene vrste kako na ostrvo tako i na Britanska Devičanska ostrva. Tako je gmizavac cyclura pinguis, jedna vrsta iguane koja je preživela samo na Anegadi, sada se sreće na ostrvu Guana, ali i na drugim ostrvima. Ostale biljne i životinjske vrste koje su obnovljene i očuvane su vrste kornjača, karipski flamingo, vrsta goluba, a od biljnih vrsta razne bromelije. Guana takođe ima tri područja grebena. U zalivu White Bay je skup paralelnih grebena u plitkoj vodi gde nema jakih talasa ili struja. Na grebenima ima oko 100 vrsta tropskih riba, zatim gorgonije (rod mekih korala) i razne vrste tvrdih korala. Zaliv Muskmelon je dubok sa grebenima na dubini od 18 m do 24 m. Tu se mogu videti velike okeanske ribe kao što su tuna ili kraljevska skuša. North Bay se nalazi na privetrinskoj strani, tako da je more u tom zalivu nemirno sa grebenima na većoj dubini i olupinama.

Cena boravka u letovalištu na ostrvu zavisi od sezone i vrste izabranog smeštaja, a kreće se za dve osobe po danu od 720 do 8.750 američkih dolara, na šta je potrebno dodati PDV od 18%. Gosti imaju na raspolaganju blizu 20 km pešačkih staza, a gosti u luksuznijem smeštaju i golf kolica za prevoz po ostrvu. Postoje i dva teniska terena. Više informacija na sajtu www.guana.com.

GPS koordinate: 18°28′26″ N, 64°34′05″ W.

G R E A T   C A M A N O E

Na karti se vide ostrva Great Camanoe, Little Camanoe, Scrub i Marina Cay

Great Camanoe je jedno od šest naseljenih Britanskih Devičanskih ostrva, pošto je poslednji popis obavljen 2010. godine zabeležio šest stanovnika. Ostrvo je izduženo 4,5 km u smeru sever-jug, dok širina varira od 200 m do skoro 1,5 km. Površina ostrva je 3,42 km².

Aerodromska pista na ostrvu Beef udaljena je samo 800 m, a od okolnih ostrva najbliže je ostrvo Scrub, udaljeno oko 180 m prema istoku. Little Camanoe je udaljeno 230 m, a Marina Cay 300 m. Sudeći po priloženoj karti ostrvo je visoko 168 m u severnom, a 164 m u južnom delu.

Great Camanoe je prvenstveno rezidencijalno ostrvo, podeljeno u dve zajednice, Indigo Plantation i The Privateers, na južnoj polovini ostrva. Severni deo ostrva je bez ijednog objekta, kuće ili puta.

Do ostrva se stiže samo brodom. Posetioci se najčešće sidre u zalivima Lee Bay ili Cam Bay, koji je nacionalni park i pogodno mesto za ronjenje.

Na španskoj mapi iz 1793. godine ostrvo Great Camanoe je obeleženo kao Cayman Grande, a Little Camanoe kao Caiman Chico. Ova imena očigledno upućuju na američkog krokodila (cayman ili caiman) koji je naseljavao to područje kada je ostrva prvi put istražio Kristifor Kolumbo, a danas se još uvek može sresti na drugim karipskim ostrvima (Kuba, Haiti itd). Na Kolumbovom maternjem italijanskom jeziku reč cayman se izgovara caimano.

GPS koordinate: 18°28′40″ N, 64°32′00″ W.

L I T T L E   C A M A N O E

Slikano sa severne strane ostrva, u daljini se vidi aerodromska pista na ostrvu Beef

Little Camanoe se nalazi 230 m jugozapadno od ostrva Great Camanoe i 800 m severno od ostrva Beef. Ostrvo je dugačko 800 m, najveća širina je 350 m, a površina je 17 ha. Najviša tačka je 32 m.

Little Camanoe je stanište jedne vrste zmije, grbavog anola i najmanjeg gekona.

GPS koordinate: 18°27′30″ N, 64°32′35″ W.

S C R U B   I S L A N D

Scrub se nalazi oko 119 km istočno od Portorika, 45 km severoistočno od Charlotte Amalie na ostrvu St. Thomas (Američka Devičanska ostrva) i 2,67 km severno od zaliva Trellis na ostrvu Beef (od pristaništa u zalivu Trelis do marine na ostrvu Scrub).

Formiran vulkanskom aktivnošću, Scrub je dugačak 2,6 km. Sastoji se od dva dela, spojena uskom prevlakom širokom svega 70 m. Ukupna površina ostrva je 96 ha, od čega na Big Scrub, koji se nalazi istočno, otpada 71 ha, a na Little Scrub 25 ha. Svi objekti na ostrvu nalaze se na Little Scrubu i na prevlaci, dok na Big Scrubu nema nijednog objekta, ali postoji put skroz do krajnje istočne tačke ostrva. Na istočnom delu ostrva je njegov najviši vrh 133 m, dok se zapadni deo izdiže do 67 m.

Najstariji stanovnici ostrva zabeleženi su pre oko 5000 godina, a došli su veslajući iz Južne Amerike. U to vreme Scrub je verovatno bio povezan sa ostrvima Great Camanoe i Marina Cay, iz razloga što je nivo svetskog mora bio znatno niži. Tokom drugog putovanja u Novi svet, Kristifor Kolumbo je 2. novembra 1493. godine otkrio mala ostrva, danas poznata kao Mali Antili, a jedno od tih ostrva bio je Scrub. Dugi niz godina nakon otkrića ostrvo je bilo netaknuto sve dok ga gusari nisu počeli koristiti za bazu. Konkretni dokazi upućuju na zakopano gusarsko blago. Početkom XVII veka Holanđani su izrazili interesovanje za iskopavanje bakarne rude, ali nisu uspeli da se nagode sa Špancima. Britanci su 1672. godine preuzeli kontrolu nad ostrvom.

Danas se na ostrvu nalazi luksuzno letovalište “Scrub Island Resort, Spa & Marina”. Otvoreno je 2010. godine i tada je bilo prvo letovalište otvoreno na Britanskim Devičanskim ostrvima posle 15 godina.

Poseduje 52 smeštajne jedinice, a pored toga dvokrevetne, trokrevetne i četvorokrevetne vile, Ixora Spa, restorane, tri privatne plaže i marinu za 55 plovila, od čega pet za mega jahte dužine do 50 m. Ostrvo ima zaštićene uvale, staze kroz prirodu i lepe predele. Za ronioce su pogodni plićaci koji okružuju ostrvo Scrub, kao i mnoge obližnje uvale, zalivi, zatoni i grebeni. Na ostrvu nije dozvoljeno korišćenje vozila, a za neophodan prevoz postoje vozila hotela.

1. novembra 2013. godine, primarni zajmodavac za razvoj, FirstBank, tražio je od Privrednog suda na Britanskim Devičanskim ostrvima da imenuje stečajnog upravnika zbog toga što Scrub Island Resort nije uspeo da vrati zajmove u iznosu od preko 100 miliona američkih dolara. Letovalište se nije pridržavalo naredbe, već je umesto toga tražilo zaštitu stečaja od američkih sudova. Izgleda da je Scrub Island Resort postigao sporazum sa bankom u vezi sa reprogramiranjem dugova. Taj sporazum se srušio u 2014. godini, a banka je tvrdila da je bila materijalno obmanuta. U decembru 2015. godine objavljeno je da će Resort prodati veći deo trenutno nerazvijenog dela ostrva, koji se zove Big Scrub.

Najprikladniji način dolaska na ostrvo Scrub je preko Portorika. Odatle se gosti prebacuju avionom do  ostrva Beef. Ostrvo Scrub je od luke Trellis Bay na ostrvu Beef udaljeno samo sedam minuta vožnje brodom. Polasci iz luke Trellis Bay su od 7:45 h do 22:45 h na svakih sat vremena, a sa ostrva Scrub su od 8:30 h do 23:30 h, takođe na svakih sat vremena. Ukupno ima 16 polazaka dnevno sa svake lokacije. Druga opcija je sletanje na aerodrom na ostrvu St. Thomas (Američka Devičanska ostrva) i vožnja brodom do Tortole u trajanju od 45 minuta. Verovatno je opet neophodno doći do luke Trellis Baya, pretpostavljam taksijem. Ostrvo Scrub takođe poseduje dva heliporta za potrebe svojih gostiju.

GPS koordinate: 18°28′05″ N, 64°30′45″ W.

M A R I N A   C A Y

Marina Cay je ostrvce površine 1,7 ha (postoje pogrešni podaci za površinu od 3,2 ha), koje se nalazi 300 m istočno od ostrva Great Camanoe, a 450 m jugozapadno od ostrva Scrub. Najviša tačka ostrva je 14 m.

Ostrvo je bilo nenaseljeno do 1937. godine, kada se pisac Robb White sa ženom naselio na njemu.

White se prvobitno nastanio na ostrvu Tortola, gde je imao velike probleme sa insektima, koje je rešio tako da je stavio pisaću mašinu u čamac i svakodnevno je kucao na njoj usred zaliva Sea Cow. Par je potrošio nedelje ploveći ostrvima u potrazi za prihvatljivijim domom. Jednog popodneva, nakon iskrcavanja na jedno ostrvo, za koje su smatrali da je veliko i poznatije Great Camanoe, White je krenuo u jednom pravcu duž plaže, a njegova supruga u drugom. Nakon manje od pola sata su se sreli i shvatili su da su se iskrcali na maleno ostrvo, Marina Cay, koje su ubrzo kupili za 60 dolara. Bračni par je proveo tri godine na ostrvu kopajući cisternu u surovoj i stenovitoj zemlji i isporuci dovoljne količine betona za izgradnju male, čvrste kuće. Ove avanturističke godine - tokom kojih je par preživeo uragan, odbranio se od nacističkog skipera, pomagao jevrejskim izbeglicama i preživeo iznenadnu posetu Whiteove svekrve - do detalja su opisani u njegovim memoarima In Privateer’s Bay (1939), Our Virgin Island (1953) i Two on the Isle (1985). 

Kada je izbio Drugi svetski rat White je pozvan u vojsku. U isto vreme bračni par je izgubio ostrvo Marinu Cay; britanska vlada im nikada nije izdala vlasnički list, a sada su i formalno bili odbijeni.

Eugene Tonkonogy je preuzeo vlasništvo nad ostrvom pošto je ubedio britanskog kolonijalnog guvernera da mu odobri licencu. Koristio je ostrvo za sopstvene potrebe, ali je radilo i kao turističko odmaralište. Tonkonogy je umro 2001. godine.

Početkom XXI veka ostrvo je zakupio proizvođač tekile “Jose Cuervo”, nazivajući ga Cuervo Nation. Ostrvo je korišćeno za promotivne događaje i kao lokacija za predstavljanje pobednika u raznim takmičenjima.

Danas je na ostrvu “Pusser’s Restaurant and Villa Rentals”; kuća porodice White se koristi kao čitaonica jednostavnog turističkog kompleksa. Prevoz do ostrva je opisan kod ostrva Scrub, to je brodska linija Trellis Bay – Marina Cay – Scrub Island.

GPS koordinate: 18°27′40″ N, 64°31′31″ W.

C O C K R O A C H

Cockroach Island je levo na slici, desno se vidi ostrvo George Dog

Cockroach (bubašvaba) senalazi 300 m zapadno od ostrva George Dog, koje pripada grupi ostrva poznatih kao “The Dogs” ili “The Dog Islands“. Iako se praktično nalazi među ostrvima te grupe, Cockroach im ne pripada. Ostrvo je dugačko 200 m, a njegova površina je 1,52 ha.

Na ostrvu borave ptice. Na grebenu severno od ostrva ima korala.

GPS koordinate: 18°29′41″ N, 64°27′49″ W.

D O G   I S L A N D S

Dog Islands (pseća ostrva) je grupa malih ostrva. Naziv ostrvima dali su mornari koji su se tu usidrili i čuli su zvuke za koje su pretpostavili da je lavež pasa. Međutim, te zvuke je proizvodila karipska morska medvedica. Mornari su smatrali medvedicu za dobar izvor svežeg mesa i kao rezultat prekomernog izlova ova životinja je izumrla.

Ostrva Dog nalaze se u moreuzu Sir Francis Drake Channel, oko 10 km severoistočno od glavnog ostrva Tortola i oko 4 km severozapadno od ostrva Virgin Gorda.

Ostrva su vulkanskog porekla i imaju ukupnu površinu od oko 72 ha.

Grupa se sastoji od pet ostrvaca:

• Great Dog Island, glavno ostrvo, površine oko 40 ha
• George Dog Island, površine oko 18 ha
• West Dog Island, površine oko 11 ha

i podgrupa Seal Dogs oko 2,9 km severoistočno od ostrva Great Dog sa ostrvcima

• East Seal Dog Island, površine oko 0,9 ha i
• Little Seal Dog Island (često se zove West Seal Dog), površine oko 2,3 ha

Zapadno od ostrva George Dog, ali van ove grupe ostrva, nalazi se već opisano ostrvo Cockroach.

Danas su vode oko ostrva popularno mesto za ronjenje sa bocama.

(1) Great Dog je udaljen odostrva Virgin Gorda oko 2,4 km. Ostrvo je dugačko oko 1,3 km. Pored južne obale ostrva u moru se nalazi stari avion nekadašnje kompanije Air BVI, koji za ronioce-rekreativce predstavlja interesantnu lokaciju. Iako avion više nema krila, maske za kiseonik još uvek vise sa krova, nakon što su ispale tokom nesrećnog poslednjeg sletanja aviona (na vodu u maju 1993. godine, pri neuspelom poletanju sa ostrva Beef). U nesreći nije bilo značajnijih povreda putnika.

Ostrvo je stanište grbavog anola, najmanjeg gekona i jedne vrste žabe (Eleutherodactylus schwartzi), koja je endemska vrsta na Devičanskim ostrvima.

GPS koordinate: 18°28′96″ N, 64°27′70″ W.

(2) George Dog se nalazi 580 m severno od ostrva Great Dog. Ostrvo je dugačko 680 m. Pored severozapadne obale ostrva je popularno mesto za ronjenje poznato pod nazivom “Bronco Billy”, koje je tako nazvano zbog talasanja koje nosi ronioca kroz kanjon i smatra se sličnim načinu jahanja Bronca (veruje se da je ime nastalo pre pojave istoimenog filma snimljenog 1980. godine, čiji je režiser i tumač glavne uloge Clint Eastwood). Lokacija je postigla određenu popularnost kada ju je Jacques Cousteau proglasio svojim omiljenim mestom na Britanskim Devičanskim ostrvima, ispred drugih poznatijih ronilačkih mesta. Ostrvo je stanište jedne vrste guštera, grbavog anola i najmanjeg gekona. Ostrvska flora sastoji se od bakarnog drveta (Bursera simarouba) i morskog grožđa (Coccoloba uvifera).

GPS koordinate: 18°29′35″ N, 64°27′25″ W.

(3) West Dog Island se nalazi 800 m zapadno od ostrva Great Dog. Ostrvo je stanište grbavog anola i najmanjeg gekona.

GPS koordinate: 18°29′00″ N, 64°28′21″ W.

(4) Little Seal Dog Island (poznato i kao West Seal Dog Island) je u sastavu nacionalnog parka.

GPS koordinate: 18°30′25″ N, 64°26′05″ W.

(5) East Seal Dog se nalazi 100 m istočno od ostrva Little Seal Dog i oko 1,7 km od ostrva Virgin Gorda. Ostrvo je stanište grbavog anola. 1985. godine jedna vrsta bolesti korala je primećena u vodama severno od ostrva.

GPS koordinate: 18°30′24″ N, 64°25′57″ W.

V I R G I N   G O R D A

Virgin Gorda (na španskom debela devica) je treće po veličini među Britanskim Devičanskim ostrvima. Tvrdi se da je Kristifor Kolumbo dao naziv ostrvu, jer po obliku podseća na debelu ženu koja leži na leđima.

Ostrvo je izuzetno čudnog oblika. Od jednog do drugog kraja ostrva ima 15,7 km u pravoj liniji, ali kada se meri sredinom ostrva onda to iznosi 16,7 km. Širina ostrva varira od 90 m kod tačke koja zove Bitter End pa do 5 km u srednjem delu ostrva. U srednjem (centralnom) delu ostrva se nalazi najviši vrh osrtva Gorda Peak (414 m). Od srednjeg dela ostrva odvajaju se dva kraka, jedan prema severoistoku, a drugi prema jugu. Severni deo ostrva odlikuje se visokim brdima, zavojitim (strmim) putevima i pregrštom malih sela. Zanimljivo da ne postoji drumska veza centralnog i severnog dela ostrva i da se veza dva dela ostrva ostvaruje brodom! U pitanju je rastojanje od oko 3 km. Južni deo ostrva je relativno ravan u poređenju sa severnim i tu se nalazi najveće i glavno naselje ostrva Spanish Town (špansko naselje), ali je u upotrebi i naziv Valley (dolina). Na padinama brda i na zapadnoj obali južno od Spanish Towna sreću se veliki granitni obluci (pojedini prečnika do 12 m).

Površina Virgin Gorde je 21,9 km², a dužina obale je oko 53 km. Za ovako malo ostrvo koeficijent razuđenosti je izuzetno veliki i iznosi 3,2.

Ostrvo je vulkanskog porekla. Neobične geološke formacije nazvane “the Baths” (kupatila) koje se nalaze na jugozapadnom delu ostrva čine Virgin Gordu jednom od glavnih turističkih destinacija Britanskih Devičanskih ostrva. Marina za jahte nalazi se severno od “the Bathsa”, u glavnom gradu ostrva. Jedna od najvećih luka na svetu, North Sound (severni moreuz) i istorijski Gorda Sound, nalaze se na severoistočnom kraju ostrva. Okružuju ih četiri ostrva i povezani su sistemom grebena, zahvaljujući kome je more mirno, i to je jedna od od najvećih na svetu meka za sportove na vodi, sa preko 1.200 ha zaštićene vodene površine. Na istočnom kraju moreuza je prvo sidrište na ostrvu, u zaleđu brda Biras (visine 133 m). Naselje, letovalište i marina na tom mestu (Jon’O’Point) zovu se Bitter End Yacht Club i proteže se na oko 1,5 km obale.

Istorijski poznato, sidrište kraj Bitter Enda bilo je mesto susreta flota Sir Francisca Drakea i flote Sir Johna Hawkinsa 1595. godine, dvojice Elizabetanskih britanskih admirala koji su vodili uspon Britanije do pomorske nadmoći. 26 brodova usidreno u moreuzu koristilo je veliko brdo na Bitter Endu za vežbu za napad na San Huan, kako bi oduzeli Portoriko od Španije. Oba admirala su umrla na putovanju 1595/96. godine, a zemlja na Bitter Endu možda je poslednje mesto na kome su ovi legendarni pomorci dotakli britansko tlo.

Po poslednjem popisu broj stanovnika ostrva je 3.930, što znači 180 stanovnika/km2. 

Prevoz do Virgin Gorde moguć je brodovima sa ostrva Tortola, St. Thomas i St. John (ova poslednja dva pripadaju Američkim Devičanskim ostrvima). Na ostrvu se nalazi i manji aerodrom. U januaru 2010. godine Agencija za civilno vazduhoplovstvo je ograničila letove sa aerodroma na ostrvu na veoma mali broj avio kompanija, zahtevajući da se bezbednosni uslovi na aerodromu usklade sa međunarodnim. Aerodrom je ponovo otvoren u decembru 2010. godine. Turisti sa ostrva Tortola i St. Thomas dolaze brodom, a vraćaju se avionima.

Luka i aerodrom Virgin Gorde

Kako do severnog dela ostrva ne postoji put, između luka Gun Creek i Bitter End Yacht Club međusobno udaljenih oko 3 km postoji brodska veza od 6:00 h do 20:30 h na svakih sat vremena.

Ostrva Tortola i Virgin Gorda dnevno su povezani brodom sa najmanje 12 polazaka od 7:00 h do 18:00, s tim da je subotom poslednji polazak u 23:00 h sa Tortole, odnosno u 22:30 h sa Virgin Gorde. Vikendom je broj polazaka smanjen. Vožnja traje 30 minuta. Cena prevoza je 20 USD u jednom pravcu, odnosno 30 USD za povratnu kartu.

Na relaciji Virgin Gorda – Trellis Bay (ostrvo Beef, aerodrom) brod saobraća četiri puta dnevno, polasci sa Virgin Gorde su u 5:00, 10:30, 17:30 i 22:00 h, a iz luke Trellis Bay su u 6:00, 12:00, 18:30 i 22:30 h. Vožnja traje 20 minuta.

Sa Virgin Gorde do Anegade može se prevesti svakoga dana. Ponedeljkom, sredom i petkom ima samo jedan polazak, a ostalim danima po dva polaska. Vožnja traje 45 minuta, a cena karte u jednom pravcu je 35 USD, dok povratna karta košta 50-55 USD. Polasci sa Virgin Gorde su u 7:15 h ponedeljkom, sredom i petkom, odnosno u 7:45 i 16:15 h u preostala četiri dana.

Iz luke Gun Creek 10 puta dnevno saobraća brod do ostrva Saba Rock. Polasci su od 7:30 h do 17:45 h na svakih sat vremena, a nakon toga moguće je na organizovati prevoz pozivom brodara.

Četvrtkom i subotom Virgin Gorda je povezana sa Američkim Devičanskim ostrvima. Brod saobraća na relaciji Virgin Gorda – Cruz Bay (St. John) – Red Hook (St. Thomas). Polazak sa Virgin Gorde je u 15:00 h, a iz luke Red Hook je u 8:00 h. Cena prevoza je 70 USD za jedan pravac, a povratna karta košta 110 USD.

The Baths

Ostrvo je značajno turističko odredište. Za plaže na ostrvu se ništa drugo ne može reći sem da su izvrsne! Jugozapadni deo ostrva ima zapanjujuće lepe plaže od izuzetno sitnog belog peska, posute  ogromnim kamenjem. Plaže se bukvalno nižu jedna za drugom i svaka je posebna na svoj način. Ako je neka plaža po mišljenju posetioca previše zauzeta, ima mnogo drugih koje se mogu izabrati.

Velika atrakcija ostrva su jedinstvene vulkanske geološke formacije poznate kao “kupatila” (engleski The Baths) oko 1,9 km južno od Spanish Towna, između zaliva Spring Bay i Devil’s Bay na jugu ostrva. Iako je veći deo Devičanskih ostrva vulkanskog porekla, The Baths je formiran od granita koji je erodirao u gomile gromada na plaži. Granit se formirao tokom sporog hlađenja magme u dubini vulkana. Na površini se pojavljuje tek nakon što su geološka vremena isprala svu oblogu koja ga je pokrivala. Nakon izlaganja, erozija je nastavila da pretvara granit u velike gromade i zaokružuje njihovu površinu. Gromade ili ogromne granitne lopte formiraju prirodne bazene koji se napune vodom tokom plime, tunele, lukove i živopisne pećine otvorene prema moru. Od 1990. godine ovo područje je proglašeno za nacionalni park, zajedno sa susednim zalivima.

Najvažnija znamenitost na ostrvu je stari rudnik bakra iz XIX veka, sada Nacionalni park.

Na Virgin Gordi je pronađen bakar. Po lokalnim legendama španski avanturisti su krajem XIV veka kopali jame da bi vadili srebro, ali ne postoje dokumenta koja bi potvrdila ovu teoriju. Ne postoje ni čvrsti dokazi da su Španci boravili na ostrvu pre nego što je osnovano holandsko naselje, još manje da je postojalo naselje koje bi bilo neophodno za kopanje jama. Nakon što je ostrvo dospelo pod kontolu Britanaca, rudnik bakra je osnovan 1837. godine i prva jama je otvorena 1838. godine. U dva odvojena perioda 36 radnika iz Kornvola u Engleskoj iz ovog nalazišta vadilo je rudu uz pomoć 140 radnika sa Britanskih Devičanskih ostrva. Ruda se vadila sa dubine od 70 m, a rudnik se prostirao i ispod morskog dna. Ruda se transportovala putem u Spanish Town, a takođe i drugim putem koji su izgradili rudari, a zatim se transportovala do Velsa. U povratku brodovi bi pevozili namirnice, drvo za izgradnju, plate za radnike i ugalj koji je korišćen kao gorivo za parnu mašinu.

Rudnik je zatvoren 1862. godine i nikada nije ponovo otvoren. Ostali su delovi originalnog dimnjaka, mašinske sale i upravne zgrade. Nekoliko kornvolskih rudara osnovalo je porodice sa domorodačkim ženama, a njihovi potomci i danas žive na Devičanskim ostrvima.

Pogled na južni deo ostrva Virgin Gorda

GPS koordinate: 18°27′00″ N, 64°26′00″ W.

M O S K I T O

Moskito (ranije pisano Mosquito) se nalazi 440 m severno od centralnog dela ostrva Virgin Gorda. Ostrvo je dugačko 1,2 km i ima površinu 51 ha. Dugo godina bilo je omiljeno mesto ronilaca i mornara i tu se nalazilo letovalište namenjeno roniocima “Drake’s Anchorage”.

Richard Branson je kupio ostrvo 2007. godine za 10 miliona GBP. On je 2014. godine najavio da planira preseljenje prstenorepog lemura iz pojedinih zooloških vrtova u Kanadi, Švedskoj i Južnoj Africi na ostrvo. Za kasnije je planirao da preseli crvenog išaranog lemura i eventualno sifaku, takođe vrstu lemura koja živi samo na Madagaskaru. Objavljeni planovi su bili podvrgnuti kritici.

Ostrvo je u februaru 2017. godine posetio Barack Obama, ubrzo nakon što je prestao da bude predsednik SAD. Učio je kiteboard.

Na starim nautičkim kartama Britanskih Devičanskih ostrva, ostrvo se zvalo Moskito (verovatno kao stariji izgovor naziva “mosquito” – starije verzije engleskog jezika bolje su koristile etimološki pravopis). Mada je na modernim kartama naziv za ostrvo Mosquito, a tako je i u katastru Britanskih Devičanskih ostrva, Richard Branson je naklonjen nazivu Moskito, a većina publikovanih materijala koji se odnose na razvoj ostrva koriste taj naziv.

Bert Kilbride, vlasnik ostrva od 1960-1970. godine i originalni graditelj letovališta “Drake’s Anchorage”, uvek je govorio Moskito po Miskito indijancima koji su putovali po karipskim ostrvima iz Južne i Centralne Amerike, mada se njihovo ime piše Miskito.

GPS koordinate: 18°30′36″ N, 64°23′41″ W.

P R I C K L Y   P E A R

Sandbox Beach Bar & Grill

Prickly Pear se nalazi na severnoj strani moreuza North Sound, 400 m severno od ostrva Virgin Gorda. Ostrvo ima oblik slova “L” (možda bi neko rekao da ima oblik čizme), dugačko je 1,6 km, široko od 400 m do 1 km i ima površinu od 69 ha.

Iako ostrvo nema stalnih stanovnika, ono poseduje beach bar “Sandbox” i rekreacioni centar za sportove na vodi. Ostrvo je proglašeno za Nacionalni park 1988. godine. Tačno 2,5 godine nakon uragana “Irma”, “Sandbox” je otvoren i spreman da primi goste. Može se igrati odbojka na pesku, iznajmiti stolica i suncobran, uživati u roštilju ili u pejzažu. Svratiti na ručak ili večeru, na mega jahti, katamaranu, hobie catu, gumenjaku, dasci za jedrenje ili kiteboradu –  evo koliko različitih načina da se dođe do šanka.

Ostrvo je stanište grbavog i zabranjenog anola, najmanjeg gekona i portorikanskog guštera.

U ostrvskoj flori izdvajaju se agava i bakarno drvo.

Prickly Pear je čest naziv za ostrva u Karibima, u prevodu znači bodljikava kruška, a ustvari je jedna vrsta kaktusa.

GPS koordinate: 18°30′23″ N, 64°22′05″ W.

S A B A   R O C K

Saba Rock je malo ostrvo površine 1.870 m². Nalazi se u moreuzu North Sound, na pola puta između ostrva Virgin Gorda i Prickly Pear, od oba ostrva je udaljeno približno 150 m. Na ostrvcetu se nalazi mali hotel, restoran, bar i suvenirnica. Pristanište je dostupno za dnevne posetioce, dok je veliko polje za sidrenje predviđeno za jahte koje provode noć.

Saba Rock spada u klaster spokojnih, jedva naseljenih ostrva koja formiraju North Sound.

Ostrvo je ranije bilo u vlasništvu morskog arheologa Berta Kilbridea. Potom je prodato porodici McManus sa Havaja. Tokom godina ostrvo se razvilo u popularno stajalište slavnih ličnosti i posada jahti. Ostrvo je konstantno rangirano kao jedna od najpopularnijih vodenih “jazbina” na Karibima.

2017. godine urgana “Irma” opustošio je ostrvo. Rekonstrukcija je počela 2018. godine, a ponovo otvaranje hotela bilo je predviđeno za kraj 2019. godine.

Ostrvo je stanište grbavog anola.

Hotel organizuje prevoz do luka Bitter End Yacht Club i Leverick Bay Marina na ostrvu Virgin Gorda. Zvaničan prevoz na Saba Rock je iz luke Gun Creek na ostrvu Virgin Gorda. Rastojanje između dve luke je manje od 3 km. Polasci sa Saba Rocka su na svakih sat vremena od 7:30 do 17:30 h (sem u 13:30 h), a iz luke Gun Creek su od 7:45 do 17:45 h (sem u 13:45 h). Nakon poslednjeg polaska takođe se može prevesti uz poziv prevozniku.

GPS koordinate: 18°30′11″ N, 64°21′28″ W.

E U S T A T I A

Eustatia je ostrvo površine 11 ha. Reč eustatia dolazi iz grčkog i znači dobro mesto za boravak.

Ovo ostrvo, kao i prethodno opisano Saba Rock, su pod istim dugoročnim zakupom. Ostrvo se redovno prezentuje i fotografiše za nekoliko publikacija i uvršteno je među 20 najlepših ostrva na svetu u jednom izboru u decembru 2004. godine.

Eustatia se nalazi 750 m severno od ostrva Virgin Gorda, a 290 m istočno od ostrva Prickly Pear.

Ostrvo je 2000. godine kupio Mike Hahn, finansijer i strasni mornar.

Britanska kruna ostrvo daje u zakup kompaniji registrovanoj na Britanskim Devičanskim ostrvima pod nazivom “Eustatia Corporation”. Glavni zakup koji je dodelila Kruna takođe uključuje i susedni Saba Rock. Osnovni akcionari kompanija na Britanskim Devičanskim ostrvima nisu dužni da se prijave u registru preduzeća, stoga nisu dostupne informacije o tome ko je stvarni vlasnik. Među meštanima se uveliko priča da je vlasnik ostrva Lawrence “Larry” Page, suosnivač kompanije “Google” i jedan od najbogatijih ljudi na svetu, mada to ne može potkrepiti nijedan autentičan ili pouzdan izvor informacija.

Ostrvo Eustatia Island dugačko je 570 m, široko je 300 m, a najviši vrh je 64 m. Zemljište je brdovito, ali nije mnogo strmo kao na nekim drugim ostrvima teritorije, tako da je veći deo ostrva dostupan pešice. Ostrvo poseduje tri plaže sa snežno belim peskom, glavna plaža je na jugu ostrva, manja plaža je na severnoj obali, a još jedna je na jugozapadnoj obali.

Slično susednim ostrvima i Eustatia ima osvežavajuće pasate, toplu klimu i more tokom cele godine i preko 300 sunčanih dana godišnje. Pasati duvaju prosečnom brzinom 20-30 km/h iz pravca istok-severoistok. Prosečna temperatura vazduha dostiže 29-32°C leti, a 27-29°C zimi. Najniže temperature su 27°C i 24°C respektivno. Temperature mora se kreću od 25°C zimi do 29°C leti. Iako najviše padavina u periodu septembar-novembar, zvanično ne postoji “kišna sezona”. Povremeno se javljaju oluje, koje kratko traju, ali su prilično intenzivne. Relativna vlažnost vazduha se kreće od 60-80%. Sezona uragana traje od 1. juna do 30. novembra, a vrhunac je sredinom septembra. Poslednji uragan koji je pogodio ostrvo bio je “Irma”, 11. septembra 2017. godine. Prethodni uragan “Earl”, kategorije 4, pogodio je ostrvo 30. avgusta 2010. godine.

Tokom zlatnog veka gusarstva (približno od 1650-1730) priča se da su ostrvo često posećivali gusari. North Sound im je služio kao sidrište, koji su koristili takozvanu “s” rutu krou moreuz Eustatia da bi se dokopali otvorene vode Karipskog mora i time pobegli britanskim brodovima koji bi blokirali ulaz i izlaz iz North Sounda. Prolazak ovom rutom zahtevao je vrhunsko upravljanje brodom i iznimno dobro poznavanje brojnih plićaka i prolaza kroz grebene kako se brod ne bi nasukao.

Područje moreuza North Sound smatra se glavnim odmaralištem i lokacijom nautičara na Britanskim Devičanskim ostrvima. Tu su mega jahte, slavne ličnosti i pojedinci na visokim funkcijama, koji dolaze da uživaju u zaštićenim vodama, sportovima na vodi i imaju pristup nizu ostrva i odmarališta. Zaštićene vode i sidrišta u kombinaciji sa luksuznim odmaralištima i uslugama, kao i susednim ostrvima, pružaju privatnost i pogodnost.

Ostrvo Eustatia gleda na istoimeni moreuz, vodeno prostranstvo koje je zaštićeno prostranim grebenom Eustatia i razdvojeno je od područja moreuza North Sound uskim prolazom u kome se nalazi ostrvce Saba Rock. Moreuz Eustatia je generalno van područja u kome se kreću čarter brodovi i pruža mogućnost za bavljenje nekim od najboljih sportova na vodi. Stalni pasati koji duvaju preko zaštićenih voda čine moreuz Eustatia Sound mekom za windsurfing i kitesurfing, a okolni grebeni pružaju obilje mogućnosti za sigurno ronjenje sa bocama ili na dah.

Na celom ostrvu se mogu naći razni primerci tropske flore, kao što su jasmin, hibiskus, bugenvilija, tamarind, plumerija, kozokrvina, kaktusi itd. Jedna od najvećih plantaža zrelih kokosovih palmi na Britanskim Devičanskim ostrvima nalazi se na glavnoj plaži ostrva Eustatia.

Od ptica na ostrvu se sreću galebovi, pelikani, fregate, kolibri i golubovi. Nekoliko vrsta guštera takođe se redovno viđa širom ostrva. U okolnim vodama se obično viđa širok spektar riba koje žive oko grebena, kao što su riba-papagaj, red snapper, usnjača i desetak drugih vrsta. Lako je uočiti više vrsta morskih kornjača. U obilju ima morskih puževa, jastoga, rakova i drugih beskičmenjaka.

Unutar vlasnikovog imanja na vrhu brda nalazi se vila sa tri spavaće sobe, bazenom, hidromasažnom kadom i pogledom na izlazak i zalazak sunca. Na plaži je vila sa dve spavaće sobe smeštena među palmama i letnjikovac sa tri spavaće sobe. Imanje ima tri plaže sa belim peskom, pešačke staze, paviljon i vidikovac na vrhu brda, paviljon na plaži i paviljon za dokolicu. Na jugozapadnom kraju ostrva nalaze se još dve kuće. Ostrvo je pažljivo razvijano kako bi se zadržalo u prirodnom stanju.

Svi objekti na ostrvu koriste solarni sistem koji ostrvu obezbeđuje 100% potrebe za električnom energijom. Potrebe za vodom rešavaju se sakupljanjem kišnice i njenim filtriranjem, a koristi se za piće i kupanje. Otpadna voda se reciklira za zalivanje. Već deo nameštaja izgrađen je od recikliranih ili održivih vrsta drveta.

GPS koordinate: 18°30′37″ N, 64°21′30″ W.

N E C K E R

Necker je ostrvo površine 29 ha, koje se nalazi 2,4 km severno od ostrva Virgin Gorda. Od drugih ostrva najbliže mu je ostrvo Eustatia, udaljeno 1,3 km. Ostrvo Necker dugačko je 850 m. Posle Anegade je drugo najsevernije ostrvo Britanskih Devičanskih ostrva.

Ostrvo je u vlasništvu Richarda Bransona, predsednika kompanije “Virgin Group”. Celo ostrvo radi kao hotel i može da primi do 30 gostiju, sa dodatnom sobom za šestoro dece.

Ostrvo je dobilo ime po komandantu holandske eskadrile iz XVII veka Jonathanu de Neckeru. Ostalo je nenaseljeno do kraja XX veka. 1965. godine fotograf Don McCullin i novinar Andrew Alexander, proveli su 15 dana na ostrvu po nalogu novina “The Daily Telegraph” za koje su radili. Urednik novina se nadao da će preživeti avanturu na usamljenom ostrvu od najmanje tri nedelje, ali kako je kasnije McCullin ispričao “zbog naše slabosti … zbog nedostatka vode, digli smo crvenu zastavu u ranim satima petnaestog dana”. Prema McCullinu na pustom ostrvu nije bilo ničeg idiličnog: “Komarci i drugi insekti bili su otrovniji i uporniji od onih koje sam sreo u Vijetnamu ili Kongu”.

Richard Branson je znao da su neka od Britanskih Devičanskih ostrva prodata 1978. godine. Ubrzo nakon toga otišao je tamo na odmor kako bi pronašao potencijalnu nekretninu. Kad je prvi put razgledao ostrva, zamislio ih je da tamo dovede rok zvezde za svoju diskografsku kuću. Po dolasku, dobio je helikopter za obilazak ostrva na prodaju. Poslednje ostrvo koje je razgledao bilo je ostrvo Necker, a nakon što se popeo na brdo i bio omamljen pogledom i divljinom, odlučio je da ga kupi. Nakon što je za ostrvo dao nisku ponudu od 100.000 USD (zbog relativno skromnih finansijskih sredstava sa kojima je raspolagao u tom trenutku), odbijen je i vraćen je na kopno. Godinu dana kasnije vlasnik John Lyttelton, kome je bio potreban kratkorični kapital, na kraju je pristao da ga proda za 120.000 USD. Međutim, vlada Britanskih Devičanskih ostrva nametnula je ograničenje vlasnicima koji nisu sa teritorije da moraju u roku od četiri godine da izgrade letovalište, u protivnom ostrvo postaje vlasništvo države. Branson se sa tim uslovom složio.

Kada je Branson kupio ostrvo bilo je nenaseljeno. Ostrvo je kupio sa 28 godina života, samo šest godina nakon osnivanja kompanije “Virgin Group”. Bilo mu je potrebno tri godine i oko 10 miliona USD da pretvori ostrvo u privatno utočište. Koristeći lokalni kamen, tvrdo brazilsko drvo, azijske antikvitete, indijske prostirke, umetničke predmete, kao i tkanine i nameštaj od bambusa sa Balija, arhitekti i dizajneri stvorili su vilu u stilu Balija sa deset spavaćih soba na vrhu brda iznad plaže. Svaka od 10 spavaćih soba ima otvorene zidove, koji omogućavaju pogled od 360 stepeni. Na ostrvu može da se smesti 40 osoba, a dnevni zakup je “sitnica” od 102.500 USD. U troškove boravka uključeni su pristup dvema plažama, privatnim bazenima, teniskim terenima, ličnom kuvaru, timu od oko 100 zaposlenih i širokoj lepezi opreme za sportove na vodi.

Iako je zemljište na ostrvu privatno, po zakonu Britanskih Devičanskih ostrva sve ostrvske plaže su javne.

Egzibicioni teniski turnir “Necker cup” se od 2012. godine održava na ostrvu na kraju teniske sezone, a te godine učestvovao je i Novak Đoković. Takođe se od 2015. godine održava i finale jednog od najvećih tehnoloških takmičenja na svetu Extreme Tech Challenga.

Novak Đoković je bio učesnik “Necker kupa” 2012. godine

22. avgusta 2011. godine najveći objekat na ostrvu Velika kuća (The Great House) izgorela je u požaru koji je izazvan udarom munje tokom tropske oluje “Irene”. U tom trenutku u kući je bilo najmanje 20 gostiju, dok je Branson bio u susednoj rezidenciji. Svi gosti su nepovređni pobegli iz zapaljene kuće, koja je totalno uništena. Među gostima je u tom trenutku bila glumica Kate Winslet, Bransonova majka Eve stara 87 godina i njegova kćerka Holly (29 godina). Velika kuća je naknadno obnovljena sa proširenom Velikom sobom.

U februaru 2017. godine bivši predsednik SAD Barack Obama sa suprugom Michelle posetio je ostrvo Necker na poziv Bransona.

Velika kuća na ostrvu Necker, izgrađena nakon uragana “Irene” u avgustu 2011. godine

6. septembra 2017. godine uragan “Irma” kategorije 5, obrušio se na ostrvo Necker i razorio je njegov veći deo. Branson je izjavio da “nikada nije video ništa slično ovom uraganu. Necker i celo područje su kompletno i sasvim razoreni”. Do aprila 2018. godine većina uništene strukture je ponovo izgrađena.

GPS koordinate: 18°31′37″ N, 64°21′30″ W.

A N E G A D A

Anegada je najsevernije od Britanskih Devičanskih ostrva i jedino je u toj grupi sačinjeno od korala i krečnjaka, dok su ostala vulkanskog porekla. Moglo bi se reći da je oko 2/3 obale ostrva jedna zaista veličanstvena plaža! Najviša tačka ostrva je na samo 8,5 m nadmorske visine, po čemu je ostrvo dobilo ime, koje u prevodu sa španskog tierra anegada znači potopljena zemlja.

Ostrvo je dugačko 16 km, najveća širina je 3,5 km, a površina je 38 km². Anegada je drugo po veličini ostrvo u arhipelagu, ali je prilično je izolovana od ostalih ostrva. Najbliže je ostrvo Necker udaljeno 20 km, dok je Tortola udaljena 34 km.

Anegada je poznata i po koralnom grebenu u obliku potkovice dugačkom 29 km, jednom od najdužih u Karibima. Greben otežava navigaciju oko Anegade. Dok iznajmljeni brodovi slobodno jedre između većine ostalih Devičanskih ostrva, kompanije koje ih iznajmljuju zabranjuju klijentima da plove za Anegadu, kako bi se izbeglo nasukavanje na greben.

Greben je “krivac” za više stotina brodoloma, a najpoznatiji primeri su brodovi “Astraea” (1808), “Donna Paula” (1819) i “Rocus” (1929). Nekada je greben bio važna lokacija za ronjenje, ali je vlada Britanskih Devičanskih ostrva u cilju zaštite grebena zabranila sidrenje u njegovoj blizini.

Anegada je takođe poznata po velikim slanim jezerima koji zauzimaju većinu zapadnog dela ostrva. Ova jezera sa jedinstvenom faunom proglašena su 11. maja 1999. godine za Ramsarsko područje. Tridesetih godina XIX veka hiljade karipskih flamingosa živelo je na ovim jezerima, ali su izlovljeni zbog mesa i perja tokom XIX i početkom XX veka i nestali su do 1950. godine. Sada su ponovo uspostavljeni i 2016. godine njihovo jato brojalo je oko 200 ptica. Ptice su još jedna atrakcija za turiste, ali zvaničnici se trude da ograniče broj posetilaca u područje gde borave flamingosi, do nivoa koji pticama omogućava procvat.

Ostale retke ili ugrožene životinje su stenska iguana Anegade (Cyclura pinguis) i nekoliko vrsta kornjača. Školjke, karipski jastog i brojne vrste riba mogu se pronaći u vodama oko Anegade, posebno u dubokom  moru severno od ostrva. U naselju The Settlement postoji takozvani head-start facility, u kome se iguane uhvaćene u divljini dovode u ustanovu i gaje dok ne postanu dovoljno velike da mogu same da se odbrane od divljih mačaka, koje su njihov jedini neprijatelj na Anegadi. Ovaj program se realizuje uz pomoć zoološkog vrta iz Fort Wortha u Teksasu. Od 2016. godine preko 200 iguana je pušteno u divljinu. Pored toga, svake godine se održava festival iguane ispred ustanove head-start facility u čast proslave posebnih ostrvskih vrsta. Greben pored naselja The Settlement nekada je bilo jedno od najplodnijih područja školjki u Karibima, ali ih je prekomerni izlov izbrisao. Posetioce The Settlementa dočekuje brdo praznih ljuštura školjki na obali mora kada doputuju. Takođe postoje populacije divlje stoke, magaraca, koza, krava i ovaca koje žive u svim delovima ostrva.

Stanovnici Anegade tradicionalno su tokom uragana vezivale svoje male ribarske brodiće konopcem za stabla mangrova i pokrivali ih ciradom. Danas malobrojno stanovništvo u slučaju oluje napušta ostrvo i odlazi na Tortolu. 30. avgusta 2010. godine uragan “Earl” kategorije 4 prošao je samo 30-40 km severno od Anegade, uz vetar jačine 215 km/h. Bliski prolaz uragana naneo je ostrvu značajnu štetu, sa velikim poplavama na južnoj obali od olujnih udara i visokih talasa. Na severnoj obali ostrva nije bilo olujnih udara, a koralni greben ju je zaštitio od visokih talasa. 24 sata pre nego što je oluja stigla, prognoza je bila da će proći severnije. U trenutku kada je posrtalo očigledno da će uragan pogoditi ostrvo, sve usluge prevoza sa Anegade (vazdušni i brodski) su bile obustavljene. Na ostrvu nisu bile prijavljene ozbiljnije povrede.

Po popisu iz 2010. godine ima 285 stanovnika, odnosno 7 stanovnika/km². Većina stanovnika živi u jedinom naselju, koje se jednostavno zove The Settlement (naselje).

Od 2008. do 2013. godine na Anegadi se nalazilo jedno od najviših božićnih stabala na Karibima i svake godine održavana je zvanična ceremonija paljenja stabla i žurka. Drvo koje je donirao Adrian Johnson trebalo je da pomogne u privlačenju posetilaca na ostrvo.

Glavna privredna aktivnost na ostrvu je turizam. Tokom tipičnog dana u turističkoj sezoni ostrvo ima dodatnih 200 ili više posetilaca. Izolovanost i mir na ostrvu, kao i plaže sa belim peskom, glavne su atrakcije ostrva. Komercijalni ribolov je takođe bitna grana privrede na Anegadi, pošto lokalni ribari svežom ribom i jastozima snabdevaju ostatak Britanskih Devičanskih ostrva. Njena kilometarski dugačka južna obala ima veliku populaciju ribe belokost, što Anegadu čini popularnom destinacijom za mušičarenje.

Na Anegadu je moguće doći avionom preko malog aerodroma “Auguste George” koji se nalazi neposredno do The Settlementa. Čarter letovi do Anegade mogući su sa Tortole i Virgin Gorde (Britanska Devičanska ostrva), San Juana (Portoriko), St. Thomasa, Antigve i Svetog Martina. Brod na relaciji Tortola – Virgin Gorda – Anegada saobraća ponedeljkom, sredom i petkom, sa polascima iz Road Towna na Tortoli u 7:00 i 15:30 h, i povratkom sa Anegade u 8:30 i 17:00 h. Po drugim podacima postoji brod koji saobraća i preostalim danima u nedelji.

GPS koordinate: 18°44′00″ N, 64°20′00″ W.

FALLEN JERUSALEM

Fallen Jerusalem (pali Jerusalim) se nalazi oko 800 m jugozapadno od najjužnije tačke ostrva Virgin Gorda. Ostrvo je dugačko 780 m i ima površinu od 20 ha.

Čudno ime je ostrvo dobilo po velikom broju ogromnih vulkanskih gromada koji su razbacane po njemu (od kojih neke teže i hiljade tona), što mu daje nejasnu sličnost sa uništenim gradom. Kamenje nalikuje onom koje se nalazi na čuvenoj plaži The Baths na Virgin Gordi. Ostrvo je proglašeno za rezervat prirode 1959. godine i stanište je grbavog anola.

GPS koordinate: 18°25′00″ N, 64°27′05″ W.

O L D   J E R U S A L E M

Nasukani teretnjak na zapadnom kraju jednog od ostrvca Broken Jerusalem

Old Jerusalem (stari Jerusalim), ponekad se naziva i Broken Jerusalem (oštećen, slomljen ili isprekidan Jerusalim), sastoji se od tri grupe hridi. Locirane su jugozapadno od ostrva Fallen Jerusalem i severoistočno od ostrva Round Rock. Raspoređene su u području od 900 m i predstavljaju veliku opasnost za plovidbu.

Na Google Earthu najjužnija hrid označena je kao Skylar Island.

GPS koordinate (Skylar Island): 18°24′15″ N, 64°27′24″ W.

R O U N D   R O C K

Round Rock (okrugla stena) se nalazi 1,2 km severoistočno od većeg ostrva Ginger. Ostrvo je dugačko 400 m. Za njegovu površinu dat je pogrešan podatak od 66 ha, a u stvarnosti je tek 6 ha.

Ostrvo je stanište grbavog anola, portorikanskog guštera i najmanjeg gekona.

GPS koordinate: 18°23′55″ N, 64°27′27″ W.

G I N G E R

Ginger (đumbir) je jedno od poslednjih nerazvijenih privatnih ostrva teritorije. U vlasništvu je kompanije “Aggie Sailing Team”.

Nalazi se oko 4,5 km jugozapadno od ostrva Virgin Gorda. Ostrvo ima oblik slova “T”, dugačko je 2,2 km, široko je 1,3 km i ima 1,05 km² površine.

Ostrvo je lokacija dva mesta za ronjenje koja spadaju među najbolje na Britanskim Devičanskim ostrvima, a zovu se “Alisa u zemlji čuda” (“Alice in Wonderland”) i “Ginger Steppes”. Na severnoj strani ostrva je “Alice’s Back Door” (Alisina zadnja vrata), takođe odlično mesto za ronjenje, ali za početnike i one koji nisu do kraja savladali tehniku ronjenja.

Najinteresantniji je istočni deo ostrva gde se nalazi moreuz i zaliv Wedgeo Bay (na slici). Tu se nalazi greben, a more je veoma plitko u celom području. Većina ljudi koji posete ostrvo se ne iskrcava na obalu, pošto nema pristaništa, a i samo ostrvo je veoma zaraslo.

GPS koordinate: 18°23′20″ N, 64°28′42″ W.

C A R V E L   R O C K

Carvel Rock (ponekad se piše Carval Rock) se nalazi 1,35 južno od zapadnog kraja ostrva Ginger, a oko 1 km istočno od južnog kraja ostrva Cooper. Ostrvo je dugačko 200 m i ima površinu manju od 8.100 m². Vode oko ostrva su pogodne za ronjenje, ali njegove strme litice, kao i nepostojanje plaže, čine iskrcavanje na ostrvo praktično nemogućim.

Veliko kamenje pokriveno spužvama i korali predstavljaju stanište za razne vrste riba, od kojih se izdvaja zelena murinka. Ronioci su primetili morskog psa, barakudu, jastoga, grgečku, balistes vetula iz porodice zrakoperki, glavoče, skušu itd.

GPS koordinate: 18°22′22″ N, 64°29′18″ W.

C O O P E R

Ostrvo Cooper, levo se vidi ostrvo Ginger

Ostrvo Cooper je ranije bilo poznato pod nazivom Bergen pod švedsko-norveškom upravom do 1905. godine. Nalazi se 4,3 km južno od ostrva Beef, a 1,6 km zapadno od ostrva Ginger. Od severa do juga ostrva ima 3 km. Ostrvo ima dva dela, spojena prevlakom širine oko 65 m. Širina severnog dela ostrva je oko 1,15 km. Južni deo ostrva, za razliku od severnog koji je položen u smeru sever-jug, položen je u smeru severozapad-jugoistok i ima najveću širinu 900 m. Površina ostrva je 1,37 km².

Ostrvo Cooper je jedno od naseljenih ostrva i po popisu iz 2010. godine imalo je 26 stanovnika.

Ostrvo je popularna lokacija na kojoj se zaustavljaju jahte i turističke grupe koje posećuju plažu The Baths na ostrvu Virgin Gorda, kao i iznajmljeni brodovi sa ostrva Tortola, St. Thomas i St. John. Na ostrvu ima pet privatnih poseda plus mali hotel “Cooper Island Beach Club” na severozapadnoj obali ostrva u zalivu Manchioneel. Hotel raspolaže sa 12 soba, restoranom, barom, kafićem, pivarom na solarni pogon i suvenirnicom. Svi sadržaji su dostupni i jednodnevnim gostima, koji se mogu privezati na jednu od 30 bova, ukoliko im je plovilo nije duže od 18 m. Kompanija za podvodne kamere “View Into The Blue”, upravlja podvodnom web kamerom na ostrvu Cooper. Može se gledati online ili u lobiju hotela.

Ostrvo je u blizini “aleje brodoloma”, popularnog mesta za ronjenje i istraživanje olupina, gde je određeni broj brodova namerno potopljen. Lokalna ronilačka radnja iznajmljuje boce roniocima sa sertifikatom.

U vezi dolaska na ostrvo put se sastoji iz dva koraka. Prvi korak je let do nekog karipskog aerodroma i transfer do Road Towna. Iz SAD se može leteti do St. Thomasa na Američkim Devičanskim ostrvima ili San Juana na Portoriku. U prvom slučaju se od aerodroma taksijem preveze do luke u mestu Charlotte Amalie (10 minuta). Zatim se brodom preveze do Road Towna, a preporučuje se “Road Town Fast Ferry” pošto on direktno saobraća do Road Towna. Moguće su i druge varijante prevoza do Road Towna ili luke West End na Tortoli, odakle se taksijem može prevesti do Road Towna. Moguće se iz St. Thomasa avionom prevesti do aerodroma na ostrvu Beef, a odatle uzeti taksi do Road Towna (14 km). Iz San Juana jedina varijanta je let do ostrva Beef.

Iz Evrope avio kompanije Iberia, British Airways ili American Airlines lete do San Juana.

British Airlines leti do Antigve, Virgin Atlantic do Svete Lucije, Air France i KLM do Svetog Martina, odakle se preseda na avion za ostrvo Beef (American Airlines, LIAT i Cape Air). Bez obzira na kom mestu se ulazi na Britanska Devičanska ostrva (Road Town, West End ili aerodrom na ostrvu Beef) prolazi se carinska kontrola i neophodan je pasoš.

Drugi korak je transfer od Road Towna do ostrva Cooper. “Cooper Island Beach Club” obezbeđuje svojim gostima prevoz iz luke Road Town. Troškovi prevoza su uključeni u cenu smeštaja ukoliko je to tokom nedelje. Specijalni brod subotom i nedeljom košta 100 USD. Uobičajeni polazak broda iz luke Road Town je kasno prepodne. Gosti bi trebalo da planiraju da prvu noć provedu na ostrvu St. Thomas ili Tortola. Hotelski brod polazi sa ostrva Cooper u 7:30 h, a po kofere se dolazi u 7:15 h. To ostavlja dovoljno vremena da se uhvati brod i let za povratak u “realni svet”.

Postoji i prevoz do ostrva koji organizuje “Sail Caribbean Divers”, koji ima prodavnicu na ostrvu Cooper. Ovaj brod polazi iz luke Hodges Creek na istočnom delu Tortole u 7:45 h, a povratak sa ostrva Cooper je u 16:30 h.

GPS koordinate: 18°22′45″ N, 64°30′38″ W.

S A L T

Ostrvo Salt, u pozadini se vidi ostrvo Cooper

Salt (slano ostrvo) se nalazi 6,5 km jugoistočno od ostrva Tortola, a oko 700 m zapadno od ostrva Cooper. Po obliku ostrvo Salt veoma liči na ostrvo Ginger: ima oblik slova “T” i na istočnoj obali zaliv sa grebenom. Dužina ostrva je 1,7 km, širina je 1,5 km, a površina 77 ha. Kod istočnog zaliva širina ostrva je samo 100 m.

Ostrvo je dobilo ime po slanim barama, koje su nekada predstavljale važan resurs. Berba soli na ostrvu Salt bila je tradicionalna još od vremena kraljice Viktorije 1867. godine, kada su se stanovnici okupljali jednom godišnje kako bi ubrali so iz jezera na ostrvu. Površina jezera je 4,5 ha. Bilo je uobičajeno da administrator Devičanskih ostrva, a kasnije i guverner Devičanskih ostrva, pošalje monarhu funtu soli (oko 0,5 kg) na kraljičin rođendan. Tradicija se kasnije ugasila, da bi guverner John Duncan 2015. godine odlučio da obnovi tradiciju. Prvi put posle mnogo godina, guverner je u martu 2015. godine odneo funtu soli u London i poklonio je kraljici. So je za ovu priliku posebno ubrao Calvin “Jandy” Smith iz East Enda sa Tortole. Guverner je najavio da će se tradicija poklanjanja funte soli nastaviti narednih godina.

Ostrvo Salt je najpoznatije po brodolomu britanskog poštanskog broda “Rhone”, koji se dogodio tokom uragana 29. oktobra 1867. godine, kojom prilikom je 123 putnika izgubilo život. Većina preminulih je sahranjena u masovnoj grobnici na ostrvu Salt, koja se nalazi blizu glavne plaže i lako se može pronaći.

Olupina “Rhone” jedno je od najboljih mesta za ronjenje na Karibima. Neke od podvodnih scena u filmu “The Deep” (dubina ili bezdan) iz 1977. godine snimljene su u olupini i njenoj blizini.

Na ostrvu nije živelo više od tri stanovnika od osamdesetih godina XX veka. Na mestu gde je ranije bilo dvadeset ili više domaćinstava, sada postoje samo tri ili četiri zapuštene kuće.

Ostrvo često posećuju jahte i povremeno manji kruzeri.

GPS koordinate: 18°22′20″ N, 64°31′40″ W.

D E A D   C H E S T

Dead Chest (mrtvački sanduk) se nalazi 650 m severoistočno od zaliva Deadman’s Bay na ostrvu Peter. Ostrvo je dugačko 500 m, široko 400 m i ima površinu 13,8 ha. Ostrvo je nenaseljeno, nema izvor vode za piće i drveće, samo oskudnu vegetaciju.

Ranije ga je policija Kraljevskih Devičanskih ostrva koristila kao poligon, ali otvaranje hotela na obližnjem ostrvu Peter poklopilo se sa odlukom da se na ostrvu Tortola izgradi pravi poligon. Ostrvo je sada Nacionalni park, sa nekoliko popularnih mesta za ronjenje sa bocama i na dah.

Prema apokrifnoj priči (spis sumnjivog autorstva), gusar Crnobradi je za kaznu iskrcao posadu na ostrvo Dead Chest, ne ostavljajući im ništa osim bodeža i po bocu ruma. Koliko je bilo gusara i koliko su dana proveli na ostrvu, varira u zavisnosti od izvora koji prepričava priču. Posle mesec dana samo je nekoliko gusara ostalo u životu. Budući da su najranije poznate reference na ovu priču iz XX veka, gotovo je sigurno da su lažno proizvedene iz pesme Roberta Louisa Stevensona “Dead Man’s Chest” koja se prvi put pojavila u njegovom romanu “Ostrvo sa blagom” 1883. godine. Refren pesme glasi:

Petnaest mornara na mrtvačkom sanduku –

… Jo-ho-ho, i boca ruma!

Piće i đavo su se pobrinuli za ostalo –

… Jo-ho-ho, i boca ruma!

Fifteen men on the dead man’s chest –

…Yo-ho-ho, and a bottle of rum!

Drink and the devil had done for the rest –

…Yo-ho-ho, and a bottle of rum!

Stevenson je pronašao ime “Mrtvački sanduk” u spisku ostrva u knjizi Charlesa Kingsleya i rekao je: “Ostrvo sa blagom je nastalo iz Kingsleyevog Napokon: Božić u Zapadnoj Indiji (1871); gde sam otkrio ‘Mrtvački sanduk’ – to je bilo seme”. Kingsley je u knjizi “Napokon” napisao: “Nažalost, engleski bukaniri od tada [1493] daju većini od njih [Devičanskih ostrva] manje poetska imena. Dutchman’s Cap, Broken Jerusalem, Dead Man’s Chest, Rum Island itd, označavaju prozaično vreme”. Drugim rečima, pesma nije zasnovana na bivšoj legendi, ona je potpuno nova od 1883. godine i originalna kod Stevensona. Iako se dva naziva za ostrvo u potpunosti ne poklapaju (Dead Man’s Chest u poređenju sa Dead Chest), sličnost je upečatljiva i nema drugih ostrva sa takvim imenima među Devičanskim ostrvima, sugerišući da je to jedno te isto. Ako s druge strane ostrvo Dead Man’s Chest na koje upućuje Kingsley u knjizi “Napokon” nije isto što i ostrvo koje je danas poznato kao Dead Chest, tada ne bi bilo veze između ostrva Dead Chest i Stevensonove pesme “Dead Man’s Chest”, s obzirom da se Stevensonova pesma odnosi na Kingsleyevo ostrvo. Stevenson je svetskoj književnosti doprineo sa nekoliko klasika književnosti za mlade: “Ostrvo sa blagom“, “Čudni slučaj doktora Džekila i gospodina Hajda” i “Crna strela“.

1994. godine novinar Quentin van Marle proveo je 31 dan sam na ostrvu kao dobrovoljni izgnanik, potukavši navodni rekord gusara Crnobradog i u znak sećanja na stogodišnjicu smrti Roberta Louisa Stevensona.

GPS koordinate: 18°21′55″ N, 64°33′47″ W.

P E T E R

Karta nije geografski orijentisana, Stoney Bay je na jugu ostrva, a Little Harbour je na zapadu

Peter je najveće privatno i peto po veličini ostrvo među Britanskim Devičanskim ostrvima. Površina je 4,3 km², mada se sreće i potpuno pogrešan podatak o 7,2 km². Nalazi se oko 5,5 km južno od ostrva Tortola, odnosno oko 8 km od Road Towna. Ostrvo ima oblik okrenutog slova “L” (⅂). Severni deo ostrva, položen u smeru zapad-istok, dugačak je oko 5 km, a širina se kreće od 220-1.200 m. Istočni deo ostrva položen je u smeru sever-jug, dugačak je oko 3 km, a širina se kreće do 800 m. Ukoliko su tačni podaci na topografskoj karti najviša tačka ostrva je na 162 m (na karti su podaci u fitima, tj stopama).

Ostrvo je nazvano po Pieteru Adriensenu (poznatiji po nadimku Komandir), koji je bio brat Abrahama Adriensena, gospodar Tortole pod kompanijom “Holandska zapadna Indija” početkom XVII veka. Pieter Adriensen i Joost van Dyk sagradili su tvrđavu i logor za robove na lokaciji Great Harbour na ostrvu Peter kako bi olakšali trgovinu robovima iz Angole.

Od 1978-2001. godine vlasnik ostrva bila je korporacija “Amway”, a tada je puno vlasništvo prebačeno na porodicu Van Andel, suvlasnika korporacije “Amway”. Spominje se neki strastveni mornar koji je kupio ostrvo Peter nakon što je nekoliko godina pre toga plovio. Na ostrvu je osnovao odmaralište koje postoji danas i živeo je na ostrvu da bi ga održavao.

Ostrvo je pretežno netaknuto, ali sadrži pešačke i biciklističke staze sa kojih se može otkriti tropska flora i fauna specifična za ostrvo Peter. Plaže zapljuskuju Atlantski okean, Karipsko more i kanal Sir Francis Drake. Dve plaže (Hooneymoon, Medeni mesec i White bay, Beli zaliv) mogu koristiti samo gosti hotela. Najveća plaža ostrva je Deadman’s Bay, dugačka oko 700 m, ima oblik polumeseca, hladovinu koju pružaju palme, bar i restoran otvorenim za nautičare. Priča se da je Deadman’s Bay dobio ime po gusarima koji su bili ostavljeni na susednom ostrvu Dead Chest i koji su se utopili u pokušaju da preplivaju do ostrva Peter, a njihova tela more je izbacilo na obalu.

Deadman’s Bay

Jedini hotel, “Peter Island Resort” raspolaže sa 52 sobe i proglašen je za jedno od najboljih mesta za boravak na svetu. Zanimljivo da je davne 1984. godine “New York Times” kritikovao hotelsku hranu.

Do ostrva Peter postoji prevoz sa Tortole, a vožnja traje oko 20 minuta. Ima 10 polazaka dnevno, otprilike na svakih 90 minuta. Sa Tortole je prvi polazak u 5:30 h, a poslednji je u 22:30 h, dok je sa ostrva Peter prvi polazak u 6:00 h, a poslednji je u 23:00 h. Postoji mogućnost dolaska helikopterom.

GPS koordinate: 18°21′00″ N, 64°34′20″ W.

C A R R O T   R O C K

Carrot Rock (stena šargarepa) se nalazi 400 m južno od ostrva Peter. To je malo veća stena, dužine 270 m i najveće širine 100 m. Praktično se sastoji od dva dela, razdvojena uskim prolazom. Približna površina iznosi 1,4 ha.

Carrot Rock je poznat po endemskoj vrsti guštera, koja ime naučno ime anolis ernestwilliamsi. Takođe se zove Carrot Rock anole, Carrot Rock’s anole i Ernest’s anole. Latinski naziv dobio je po američkom herpetologu Ernestu Williamsu. Jedino poznato stanište ovog anola je Carrot Rock, gde se krije u žbunju na nadmorskoj visini od 6-28 m.

GPS koordinate: 18°19′35″ N, 64°34′14″ W.

N O R M A N

Norman je osmo po veličini ostrvo među Britanskim Devičanskim ostrvima. To je jedno u nizu ostrva za koje se smatra da su bili inspiracija Robertu Louisu Stevensonu za roman “Ostrvo s blagom”. Ostrvo Norman Stevensonu je navodno pomenuo njegov ujak mornar, a takođe se na njemu nalazi brdo Spyglass Hill kao i na izmišljenom Ostrvu sa blagom.

Norman je najjužnije ostrvo arhipelaga, a nalazi se 2,2 km jugozapadno od ostrva Peter.

Ostrvo je dugačko 4 km, ali je prilično usko i dosta razuđeno sa većim brojem poluostrva i rtova. Površina ostrva je 2,52 km². Ukoliko su tačni podaci na priloženoj topografskoj karti najviša tačka ostrva je na 130 m (na karti su podaci u fitima, tj stopama).

Navodno je ostrvo dobilo ime po gusaru koji ga je kupio ili iznajmio početkom XVIII veka, mada je teško naći dokaze koji bi potkrepili ovu tvrdnju. Međutim, ostrvo Norman takođe ima dokumentovanu istoriju gusarskog plena koji je bio zakopan na ostrvo. U avgustu 1750. godine, španski galijon “Nuestra Señora de Guadalupe” natovaren blagom potražio je utočište od oluje na obali Severne Karoline. Posada se pobunila, a blago za koje se navodi da se sastojalo (između ostalog) od 55 sanduka sa srebrnim novčićima, pretovareno je u dva jedrenjaka, od kojih je jednim upravljao Owen Lloyd. Prvo plovilo je nestalo, ali je Lloyd uspeo da pobegne na ostrvo St. Croix (danas u sastavu Američkih Devičanskih ostrva). Nakon što je odložio deo novca, nastavio je do ostrva Norman gde je blago zakopano. Lloyd i njegova posada su kasnije uhapšeni na ostrvu Sveti Eustahije, ali se vest o blagu proširila. Stanovnici Tortole otišli ​​su na ostrvo Norman i iskopali su blago. Deo plena kasnije je pronašao Gilbert Fleming, tada general-pukovnik Zavetrinskih ostrva, koji je otputovao na Tortolu sa dve čete vojnika. Fleming je nagovorio Abrahama Chalwilla, vršioca dužnosti guvernera Britanskih Devičanskih ostrva (koji je igrom slučaja vodio potragu za blagom na ostrvu Norman) da izda proglas kojim se zahteva da se blago vrati, a ljudi koji su ga iskopali dobiti trećinu kao nagradu.

Tu se istorijski zapis završava, ali lokalne glasine kažu da je član dobro poznate lokalne porodice lovio ribu u blizini ostrva Norman i tokom oluje se sklonio u jednu od pećina na zapadnoj obali ostrva Norman. Jaki talasi su nekoliko puta udarili njegov mali čamac o zidove pećine, dok je olujni talas uzrokovao porast nivoa vode za nekoliko metara. Kad se srećni ribar probudio sledećeg jutra, veliki broj stena je pao u njegov mali čamac, kao i mali sanduk, navodno napunjena zlatnim novčićima. Priču nije moguće potvrditi, jer nikada nije podneta zakonska prijava za pronalazak, ali poznato je da su članovi porodice prestali da budu ribari i napustili su Tortolu otprilike u to vreme kako bi otvorili prodavnice u naselju Charlotte Amalie na ostrvu St. Thomas.

I dalje se šire glasine da se na ostrvu Norman može pronaći još gusarskog zlata, iako do danas nikada nije podneta prijava za pronalazak.

Ostrvo Norman je dobro poznato odredište za krstarenje i ostale turiste zbog tri morske pećine u podnožju litica neposredno ispred zapadne obale zaliva Bight. Pećine su idealne za ronjenje sa maskom, a ako se uđe dovoljno duboko u litice, mrak čini doživljaj sličan noćnom ronjenju.

Beach bar “Pirates Bight” sa čuvenim plavim krovom

Ostrvo je nenaseljeno i u privatnom je vlasništvu Henryja Jareckog. Veliki zaliv Bight jedno je od najzaštićenijih sidrišta u tom području. Norman je jedno od ostrva nezvanične grupe Male sestrice (ponekad ih zovu i Južna ostrva) zajedno sa ostrvima Pelican, Peter, Salt, Dead Chest i Ginger. Ova grupa ostrva je manja, niža i sušnija od ostrva koja se nalaze severnije i zapadnije.

Ostrvo nema stalnih stanovnika (osim divljih koza), ali na ostrvu postoje dva restorana, “Pirates Bight” i “The Club”. Ranije je u zalivu Bight bila usidrena moderna kopija stare škune po imenu “Willy T”, koja je radila kao bar i restoran. U septembru 2017. godine uragan Irma uništio je škunu. Vlasnici su izgradili novi brod i u maju 2018. godine objavljeno je da vlada Britanskih Devičanskih ostrva neće dozvoliti da se “Willy T” usidri na ostrvu Norman, već će umesto toga moći da se usidri u zalivu Great Harbour na ostrvu Peter. Posle toga se “Willy T” ipak vratio na originalnu lokaciju na ostrvu Norman.

Ostrvo Norman ima toliko pećina, skrivenih uvala i olupina koje mnogi turisti i dalje istražuju u nadi da će jednog dana pronaći blago, a turističkim operatorima na Britanskim Devičanskim ostrvima nije u interesu da ih pokušaju obeshrabriti.

Vlada Britanskih Devičanskih ostrva, na čelu sa Orlandom Smithom, zaključila je 22. novembra 2018. godine ugovor sa kompanijom “Audubon Holdings”, u vlasništvu Henryja Jareckog, radi razvoja ostrva Norman kao ekološki svesne, luksuzne stambene i turističke destinacije.

Zajedno sa vlasnikom ostrva, vlada Bristanskih Devičanskih ostrva očekuje uspostavljanje modela za ekološki održivi razvoj. Nakon ispunjenja odobrenja za planiranje i zaštitu životne sredine, vlada se nada da će prva faza projekta započeti tokom 2019. godine.

Do ostrva Norman postoji prevoz sa Tortole, a vožnja traje 20-25 minuta. Postoje tri polaska dnevno. Sa Tortole su polasci u 10:00, 15:30 i 18:00 h, dok su sa ostrva Norman polasci u 15:00, 16:30 i 21 h.

“Willy T”

GPS koordinate: 18°19′00″ N, 64°36′40″ W.

P E L I C A N

Pelican je nenaseljeno ostrvo u jugozapadnom delu Britanskih Devičanskih ostrva. Nalazi se 840 m severno od ostrva Norman i 2,5 km jugozapadno od ostrva Peter. 2,4 km zapadno od ostrva Pelican je ostrvo Flanagan u sastavu Američkih Devičanskih ostrva.

Ostrvo Pelican dugačko je 330 m, široko do 170 m, a njegova površina je 4,3 ha. Stenovite litice na jugozapadnoj strani ostrva obrušavaju se u more. Bove Nacionalnog parka čine ga popularnim mestom za ronjenje sa maskom i bocama. Moguće je brodom pristati na drugu stranu ostrva, ali tamo nema mnogo toga da se vidi.

Na nekim starijim kartama, ostrvo Pelikan se naziva Witch Island (ostrvo veštica), kao i ostrvo Flanagan. Ova zabuna može biti povezana sa nedoumicom pre 1977. godine, da li je Flanagan bio deo Danskih (sada Američkih) Devičanskih ostrva ili Britanskih Devičanskih ostrva.

GPS koordinate: 18°19′57″ N, 64°37′32″ W.

T H E   I N D I A N S

The Indians (Indijanci) su grupa ostrvaca 230 m zapadno od ostrva Pelikan i 2,1 km istočno od ostrva Flanagan u Američkim Devičanskim ostrvima.

Nazvani su tako jer se iz daljine liče na indijansku perjanicu.

Vode oko ostrva su bogate morskim životom, a takođe su drugo po popularnosti mesto za ronjenje na Britanskim Devičanskim ostrvima. Plića područja oko ostrva takođe su popularno mesto za ronjenje sa maskom.

Za dnevno sidrenje jahti u blizini ostrva postavljeno je nekoliko bova.

GPS koordinate: 18°19′54″ N, 64°37′44″ W.